Tema: Standartlastiriw haqqindagi nizam hu'jjetlerdin' buzilganligi ushin juwapkerlik.
Reje:
I. KIRISIW.
II. Tiykarģi bólim.
1) Standartlastiriw haqqindagi nizamnin' tiykargi maqseti
2) Standartlastiriw haqqindagi nizam hu'jjetler.
3) Standartlastiriw haqqindagi nizam hu'jjetlerdin buzg'anlig'i ushin juwapkerlik
III. JUWMAQLAW.
Paydalanilģan ádebiyatlar.
Kirisiw
Standartlastırıw qarıydarlar huqıq hám mápleriniń mámleket tárepinen qorǵaliwin
ámelge asırıw jo'nelislerinen biri esaplanadı. Xızmetler sapası daǵaza etilgen xızmet
korsetiw klası ushın belgilengen standartlar, korsetkishler, talaplarǵa sáykes keliwdi
tekseriw arqalı tastıyıqlanadi. Bunda hámme waqit qawipsizlik eń tiykarǵı talap
esaplanadı.
O'zbekistan Respublikasınıń « Standartlastırıw haqqinda» gi Nızamına muwapıq,
standartlastırıw – bul:
a) Ónim, jumıslar hám xızmetlerdiń átirap -ortalıq, insannıń ómiri, salamatlıǵı,
buyım-múlki ushın qawipsizligin ;
b) Pán, texnika hám texnologiyanıń rawajlanıw dárejesine muwapıq ónim,
jumislar hám xızmetler sapasın ;
v) o'lshewlerdin' birden-birligin;
g) barlıq túrdegi resurslarınıń tejeliwi;
d) xojaliq obiektleriniń qawipsizligin ;
e) mámlekettiń qorǵawǵa ılayıqligin tamiyinlew maqsetinde normalar,qaǵıydalar
hám xarakteristikalardı belgilew iskerligi.
O'zbekistan Respublikasınıń « Qarıydarlar huqıqların qorǵaw haqqinda» gi Nızamı
usı tarawda standartlastırıwdıń rawajlanıwına tu'rtki boldi.
Májburiy sertifikatlaw O'zR MA’MLEKETLIK Standarti saylanǵan tiykarǵı
mexanizmlerden biri esaplanadı. Buǵan shekem xızmetler sapasına salıstırǵanda
qoyilatugin talaplardı normativ huqıqıy hújjetlerde hám de mekemelik hám islep
belginalar edi
Standartlastırıw, metrologiya hám sertifikatlaw ko'p qırlı kommerciya iskerliginiń
zárúrli tárepi sanalgan ónim, jumıslar hám xızmetler sapasın támiyinlew quralları
esaplanadı.
Standart – bul olar menen basqa soǵan uqsas obiektlerdi salıstırıwlaw ushın
tiykar retinde qabıl etiletuǵın úlgi, etalon, model.
Normativ-texnikalıq hújjet retinde standart normalar, qaǵıydalar hám standartlastırıw
obiektine salıstırǵanda qoyilatugin talaplar kompleksin belgileydi hám kepillikli organ
tárepinen Standart materiallıq buyımlar (ónim, etalonlar, elementlar úlgileri),
normalar, qaǵıydalar hám túrli talaplar ushın islep shıǵıladı.
O'zbekiston Respublikasında standartlastırıw obiektlerine salıstırǵanda qoyilatugin
talaplardı belgilep beretuǵın normativ-texnikalıq hújjetlerdiń tómendegi turleri
belgilengen:
• mámleket standartları (GOST);
• tarmaq standartları (TST);
• respublikastandartlari (RST);
• kárxanalar standartları (KST);
• jámiyetlik birlespeleri standartları (JST);
• texnikalıq shártler (TSH);
• xalıq aralıq standartlar (ISO/MEK)
• regionlıq standartlar ;
• mámleketlikler araliq standartlar ;
• milliy standartlar.
Mámleket standartları (GOST) tarmaqlararo talap etiletuǵın ónim, jumıslar hám
xızmetler ushın islep shıǵıladı. Bul taypa standartların O'zR Davstandarti qabıl etedi.
standartlarda májburiy talaplar da, usınıslıq talaplar da o'z hákisin tabadı.
Tarmaq standartları (TST) arnawlı bir tarmaq ónimlerine salıstırǵanda islep shıǵıladı.
olardıń talapları mámleket standartlarınıń májburiy talaplarına, sonıń menen birge
tarmaq ushın belgilengen qawipsizlik qaǵıydaları hám normalariga qarsı kelmewi.
Standartlarnitarmaqstandartlarining O'zR GOSTtalablarigamos penenkeliwi ushın
Juwapker bolgan mámleket basqarıwı shólkemleri (mısalı, ministrlikler) qabıl etedi