Termiz davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya va iqtisodiy bilim asoslari ta’lim yo’nalishi 1-bosqich 101-guruh talabasi hamrayeva dilbarning o’zbekistonning eng yangi tarixi fani mustaqil ta’limdan tayyorlagan

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI TABIIY FANLAR FAKULTETI GEOGRAFIYA VA IQTISODIY BILIM ASOSLARI TA’LIM YO’NALISHI 1-BOSQICH 101-GURUH TALABASI HAMRAYEVA DILBARNING O’ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI FANI MUSTAQIL TA’LIMDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

MAVZU: Sovet davlatining tanazzulga yuz tutishi

REJA:

1.ITTIFOQ SHARTNOMASINI YANGILASH

2.BUTUITTIFOQ REFERENDUMI

3.MUSTAQIL DAVLATLAR ITTIFOQINI TUZISHGA INTILISHI

2

Turkiston xalqlarining mustabid Sovet hokimiyatining shovinistlik siyosatiga qarshi yuritgan istiqlolchilik kurashi markaziy organlarni Turkistonda tashkiliy jihatdan bazi o’zgartirishlarni amalga oshirishga majbur qildi. 1918 yil aprel oyida Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistlik Respublikasi tuzilib, u RSFSR tarkibiga qo’shildi.

3

Ozbekiston va Qoraqalpogiston Sovetlar davrida markazga bo’ysunuvchi ham yetkazib beradigan mustamlaka o’lka bo’lib qoldi. 20-yillarning 1-yarmida bir butun Turkiston parchalanib qizil imperiyasining mamuriy-xududiy qismiga aylantirildi. Oktyabr to’ntarishidan keyingi dastlabki kunlarda bolsheviklar mahalliy o’lkalar xalqlariga ko’pdan ko’p vadalar bergan bo’lsalarda, aslida bularning hammasi quruq tashviqot bo’lib qogoz yuzida qoldi. Xalqlarimiz oz taqdirini ozi belgilash huquqidan mahrum etildilar. Sovetlar rasman milliy respublikalarini tashkil etgan bolsalarda, amalga imperiyani saqlab qoldilar.20 yillarda sobiq SSSR da totalitar (mustabid) va avtoritar tizim shakllandi.

4

Totalitar yani mustabid tizim deganga mamuriy-buyruqbozlikka asoslangan boshqaruv uslubi, yagona partiyaning hukumronligi, aholining hokimiyatdan, hokimiyatning esa aholidan yiroqlashuvi, siyosiy faoliyatinig taqiqlanish, qonunlarning oyoq osti qilinishi, targib qiluvchi organlarning mavjudligi va shaxsning siyosiy jihatdan huquqsizligi tushuniladi.Avtoritlar sozining manosi ham shunga yaqin bo’lib davlatni boshqarishda yagona bir kishining hukumronligi, aholi ustidan chegarasiz nazorat va zo’ravonlikning mavjudligi ijtimoiy xayotining siyosatlashuvi tushuniladi.Turkistondagi rahbar xodimlar, xususan T.Risqulov (Turkiston MIK raisi) boshchiligidagi milliy kommunichtlar, Turkiston mustaqilligi va uning oz taqdirini ozi belgilashdek demokratik tamoyillar uchun kurash boshladilar.

5