Tilning vazifalari

---

9-bilet “Tilning vazifalari” 

Tilning asosiy vazifasi odamlar orasida fikr almashinuvini taʼminlashdir. 

Binobarin, mazkur farazni qabul qilish tilning asosiy vazifasini, tilning ijtimoiy 

hodisa ekanligini rad etishga olib keladi. Ichki kechinmalarni izhor qilish doimo 

ham jamiyatning boʼlishini taqozo qilmaydi. Vaholanki, tilning yashashi va 

rivojlanishi jamiyat bilan uzviy bogʼliq: jamiyat bor joydagina til bor, til bor joyda 

jamiyat bor. 

 

Til alohida tizim sifatida quyidagi vazifalarni bajaradi: 

1. Аloqa – munosabat vazifasi. Tilning mazkur vazifasi jamiyatda aloqa – 

munosabat vositasi sifatida xizmat qilishdan iborat. Bu tilning asosiy ijtimoiy 

vazifasi hisoblanadi. Til belgilari uni aloqa – munosabatning boshqa vositalaridan 

farqlash, tilni ijtimoiy hodisa sifatida talqin etish imkonini beradi. Til aloqa – 

munosabatning muhim vositasi sifatida jamiyat bilan, uning madaniyati, 

turmush tarzi va mehnat faoliyatidagi har bir jarayon bilan muntazam bogʼliq. 

Kishilar oʼz fikrlarini, sezgi va ruhiy kechinmalarini ifoda qilib, bir –birlariga taʼsir 

koʼrsatadilar. 

2. Tilning hissiy taʼsir vazifasi. Tilning muayyan maʼlumotni ifoda etib, 

tinglovchiga taʼsir koʼrsatishi uning hissiy -taʼsiriy vazifasi hisoblanadi. Xabar, 

sezgi va hayajon, xohish ifoda qilish hissiy taʼsir vazifasining asosini tashkil etadi. 

Bunda turli tasviriy til vositalaridan, jumladan, modal soʼzlar, javob talab 

qilmaydigan soʼroq, tartibni oʼzgartirish kabilardan foydalaniladi. 

3. Tilning toʼplash vazifasi. Til aloqa – munosabat vositasi, hissiy taʼsir ifodasi 

boʼlib qolmay, toʼplash vazifasini bajaruvchi muhim manba hamdir. Til 

millatlararo aloqa – munosabat vositasi, toʼplangan bilim va tajribalarni 

avloddan avlodga yetkazish vositasi hisoblanadi. Tilning ushbu vazifasi bilish 

jarayonidagi asosiy vositalardan hisoblanadi. Bevosita aloqa – munosabat 

davomida tilning nomlash va fikr ifodalash vazifalari namoyon boʼladi. Mustaqil 

soʼzlar, qoʼshma nomlar, iboralar, atama nomlovchi birliklar hisoblansa, turli gap 

koʼrinishlari fikr fodalovchi birlik hisoblanadi.  

Tilning kishilik jamiyatidagi oʼrnini, madaniy – maʼnaviy soha taraqqiyotidagi 

ahamiyatini belgilash tilning asosiy vazifalarini toʼgʼri taʼriflashga asoslanadi. 

Bevosita aloqa – munosabat davomida tilning nomlash va fikr ifodalash vazifalari 

namoyon boʼladi.