To‘g‘ri oqimli qozonlar

14.9-rasm. Po‘latli ekonomayzer. 
a  –  umumiy  ko‘rinish;  b,v  -  mos  ravishda  qaynamaydigan  va  qaynaydigan 
ekonomayzerlarning ulash sxemasi; 1,7 – tushirish va berkitish jo‘mragi; 2 
–  kiritish  kollektori;  3  –  ekonomayzer  quvurlari;  4-  isitilgan  suvni  kiritish 
kollektori;  5-  gazlarni  kiritish;  6-  qozon  barabani;  8,9  –  ta’minlash  va 
saqlash klapanlari; 10 – suv bilan ta’minlovchi aylanma quvur. 
 
Bunday  ko‘mirlar  mash’ala usulida  yondirilganda havo   523-573 K 
gacha  isitiladi,  gaz  va  mazut  yoqilganda  ham    havo    523–573K    atrofida 
isitiladi. 
Havo isitgichlar rekuperativ va regenerativ bo‘ladi (14.10- rasm). Di-
ametri  25-50  mm  li  po‘lat  quvurlardan  tayyorlangan  quvurli  rekuperativ 
havo isitgichlar keng tarqalgan havo isitgichlaridir (14.10-rasm; a).  
Tutun  gazlari  havo  isitgichning  vertikal  o‘rnatilgan  quvurlari  ichida 
yuqoridan  pastga  tomon  harakat  qiladi.  Havo  kirish  qutisiga  gorizontal 
yo‘nalishda  kiradi  va  quvurlarning  tashqi  devorini  yuvib  o‘tib,  isiydi; 
so‘ngra chiqish qutisidan o‘txonaga kiradi. Havo tezligini gaz tezligiga nis-
bati taxminan  0,5 ga  teng qilib olinsa, eng yuqori issiqlik berish koeffitsi-
entiga erishiladi  (15  – 20 Vt/m
2

K ).  Regenerativ havo isitgichlari asosan 
yirik energetik qozon agregatlarida qo‘llaniladi (14.10-rasm, b).

 
240 

 
14.10-rasm. Havo isitgichlari. 
a – rekuperativ havo isitgich; b – regenerativ havo isitgich; 
1 –rotor; 2 – po‘lat tunuka; 3 – g‘ilof; 4- havo qutisi; 5- gaz qutisi. 
 
Aylanuvchan  rotor  alohida  qismlarga  bo‘linib,  ular  issiqlikni  yig‘a 
oladigan  metall  tunukalar  bilan  to‘ldiriladi.  Aylanish  jarayonida  nasadka 
dastlab,  chiqib  ketayotgan  gazlar  bilan,  so‘ngra  isitiladigan  havo  bilan  yu-
vilib turiladi. Bunda issiqlik tutun gazlaridan sovuq havoga uzatiladi.