Tovar, mahsulot, xizmatlarga boʻlgan talab funksiyasini qurish aqlli hamyon

TOVAR, MAHSULOT, XIZMATLARGA BOʻLGAN TALAB FUNKSIYASINI QURISH
Aqlli hamyon
uni og’irlamoqchi bo’lganni rasmga tushiradi.
Hozirgi kunlarda hamyonlar borgan sari keraksiz bo’lib qolmoqda, chunki smartfonlar ko’pincha naqd pul va kredit kartalarni o’rnini bosmoqda. Hamyon Powerbank va Wi-Fi tarqatish nuqtasi bo’layotganidan tashqari, smart-hamyon havfsizlikni qator qoyilmaqom hususiyatlari bilan jihozlangan.
Soʻrovnoma oʻtkazilgan isteʼmolchilar maksimal berishlari mumkin boʻlgan mablagʻ miqdorlari quyidagicha boʻlsin: 40, 60, 90, 120, 135 $.

Jami ovoz: 28 ta

Olingan soʻrovnoma maʼlumotlari boʻyicha talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi funksiyasini quramiz.

№ , i	Baho, pi	Ni	Talab, D(pi)	Foyda (𝑝𝑖 −15)𝐷(𝑝𝑖)	Foyda (𝑝𝑖 −20)𝐷(𝑝𝑖)	Foyda (𝑝𝑖 −25)𝐷(𝑝𝑖)	Foyda (𝑝𝑖 −50)𝐷(𝑝𝑖)
1	2	3	4	5	6	7
1	40	4	28	700	560	420	0
2	60	9	24	1080	960	840	240
3	90	6	15	1125	1050	975	600
4	120	5	9	945	900	855	630
5	135	4	4	480	460	440	340

y=-0,0177x+7,17

Talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi – bu 4-ustunni 2ustunga bogʻliqligidir. Jadvalfagi bogʻliqlikni 8 ta nuqtasi boʻyicha talab egri chizigʻini eng kichik kvadratlar usulida yasaymiz.
Aytaylik bitta darslikni ishlab chiqarishdagi sarf-xarajat 150$ tashkil qilsin. Hozirgina talab funksiyasi topilgan bozorda ushbu darslikni qanday bahoda sotish lozim? Buning uchun har bir kitobdan olingan daromadni 𝑝_𝑖 −15 talab qilingan darsliklar soni 𝐷(𝑝_𝑖) ga koʻpaytiramiz. Natijada har bir darslik uchun baho 30 ming soʻm qilib belgilanganda
Chiziqli regressiya tenglamasi 𝑦 = 𝑏₀ + 𝑏₁ ∙ 𝑥 ni qurish uchun, noma’lum b₀ va b₁ parametrlar topish formulalari quyidagicha:

Sarf-xarajatlar	15	20	25	30	50
Optimal ishlab chiqarish	15	15	15	15	9
Baho	90	90	90	90	120
Foyda	1125	1050	975	900	630

Xulosa:
Ishni bajarish davomida quyidagicha xulosaga keldim.
Jadvaldan koʻrinib turibdiki sarf-xarajatlarning oshib borishi bilan optimal ishlab chiqarish kerak boʻlgan mahsulot soni kamayapti va har bir mahsulotning bahosi ortib borayapti. Sarf xarajatning 20 dollarga ga oʻzgarishi, mahsulot bahosini oʻzgarishiga olib kelishi ham, olib kelmasligi ham mumkin. Talab funksiyasini mikrostrukturasi shunda namoyon boʻladiki – bahoni unchalik katta boʻlmagan miqdorda oʻzgarishi, isteʼmolchilarning juda katta guruhlarini sotib olishdan voz kechishiga olib kelishi mumkin, bu esa foydaning kamayishiga olib keladi.
Shuning uchun ham ishlab chiqaruvchi uchun soliqlarning oshirilishi natijasida tovar narxining oshirilishi, ishlab chiqaruvchi hamma yukni isteʼmolchiga tashlaydi deyish notoʻgʻri fikr. Ishlab chiqaruvchi ham talabni kamayishi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini kamayishi hisobiga zarar koʻradi.
Shunday qilib sarf-xarajatlar inflyatsiyasi iqtisodiyotga taʼsiri aynan mana shunday. Shuni taʻkidlash lozimki bozor tuzilmalari barcha isteʼmolchilarni qondirish imkoniyatiga ega emaslar, chunki bu foydali emas. 28 ta soʻrov oʻtqazilgan isteʼmolchilardan faqat 4 tasi 14% gina minimal sarf-xarajatlar boʻlgandagina ushbu mahsulotni sotib olish imkoniyatiga ega boʻlar ekanlar.
Agar jamiyat barcha fuqarolarni biror narsa bilan taʼminlashni xohlasa, u holda uni arzon narxda yoki imkoniyati cheklanganlar uchun tekinga tarqatish lozim.