O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI
“ TTva KT ” FAKULTETI
3 – BOSQICH AX-11-17 GURUH TALABASINING
FANIDAN TAYYORLAGAN
1-Amaliy mashg‘ulot
Bajardi: ABDURASHIDOV SH
Qabul qildi: Bekkamov F
QARSHI – 2020
Аффин шифри. Аффин крипототизимлари кенг тарқалмаган ўрнига қўйиш усуллари саналиб, бир алфавитли шифрлаш усулларига киради. Бу тизимларга аффин тизимидаги Цезар усули, ROT13 ва Атбаш усуллари киради. Аффин тизимидаги Цезар усулида ҳар бир ҳарфга алмаштирилувчи ҳарфлар махсус формула бўйича аниқланади: E(x)=аx+b (modm), бу ерда а, b - бутун сонлар бўлиб, калитлар ҳисобланади, 0≤а, b
XABAR
|
A
|
B
|
D
|
U
|
R
|
A
|
S
|
H
|
I
|
D
|
O
|
V
|
S
|
H
|
A
|
H
|
Z
|
O
|
D
|
B
|
E
|
K
|
|
0
|
1
|
3
|
20
|
17
|
0
|
18
|
7
|
8
|
3
|
14
|
21
|
18
|
7
|
0
|
7
|
25
|
14
|
3
|
1
|
4
|
10
|
Шифрлаш. Ушбу усулда маълумотларни шифрлаш учун “ATTACK AT DAWN” очиқ матни олиниб, калит сифатида a=3 ва b=4 олинди. Алфавит узунлиги m=26 га тенг. Бу ҳолда шифрлаш функцифсининг умумий кўриниши қуйидагича бўлади:y = E(x) = (3x + 4)Nod26. Юқоридаги жадвалга асосланиб қуйидагини олиш мумкин:
Шифрлашнинг умумий кўриниши эса қуйидагича бўлади:
XABAR
|
A
|
B
|
D
|
U
|
R
|
A
|
S
|
H
|
I
|
D
|
O
|
V
|
S
|
H
|
A
|
H
|
Z
|
O
|
D
|
B
|
E
|
K
|
X
|
0
|
1
|
3
|
20
|
17
|
0
|
18
|
7
|
8
|
3
|
14
|
21
|
18
|
7
|
0
|
7
|
25
|
14
|
3
|
1
|
4
|
10
|
3X+4
|
4
|
7
|
13
|
64
|
55
|
4
|
58
|
25
|
28
|
13
|
46
|
67
|
58
|
25
|
4
|
25
|
79
|
46
|
13
|
7
|
16
|
34
|
(3X+4)MOD26
|
4
|
7
|
13
|
12
|
3
|
4
|
6
|
25
|
2
|
13
|
20
|
15
|
6
|
25
|
4
|
25
|
1
|
20
|
13
|
7
|
16
|
8
|
SHIFR MATN
|
E
|
H
|
N
|
M
|
D
|
E
|
G
|
Z
|
C
|
N
|
U
|
P
|
G
|
Z
|
E
|
Z
|
B
|
U
|
N
|
H
|
Q
|
I
|
Дешифрлаш жараёни. Дешифрлаш формуласи D(y) = a–1(y − b)NodN га тенг бўлиб, a–1 = 9 , b=4 ва m=26 га тенг бўлади.
SHIFR MATN
|
E
|
H
|
N
|
M
|
D
|
E
|
G
|
Z
|
C
|
N
|
U
|
P
|
G
|
Z
|
E
|
Z
|
B
|
U
|
N
|
H
|
Q
|
I
|
|
4
|
7
|
13
|
12
|
3
|
4
|
6
|
25
|
2
|
13
|
20
|
15
|
6
|
25
|
4
|
25
|
1
|
20
|
13
|
7
|
16
|
8
|
Дешифрлашнинг умумий кўриниши эса :
SHIFR MATN
|
E
|
H
|
N
|
M
|
D
|
E
|
G
|
Z
|
C
|
N
|
U
|
P
|
G
|
Z
|
E
|
Z
|
B
|
U
|
N
|
H
|
Q
|
I
|
Y
|
4
|
7
|
13
|
12
|
3
|
4
|
6
|
25
|
2
|
13
|
20
|
15
|
6
|
25
|
4
|
25
|
1
|
20
|
13
|
7
|
16
|
8
|
9(Y-4)MOD26
|
0
|
1
|
3
|
20
|
17
|
0
|
18
|
7
|
8
|
3
|
14
|
21
|
18
|
7
|
0
|
7
|
25
|
14
|
3
|
1
|
4
|
10
|
XABAR
|
A
|
B
|
D
|
U
|
R
|
A
|
S
|
H
|
I
|
D
|
O
|
V
|
S
|
H
|
A
|
H
|
Z
|
O
|
D
|
B
|
E
|
K
|
Олинган алфавитдаги барча белгиларни шифрлаш натижаси қуйидагига тенг бўлади.
XABAR
|
A
|
B
|
D
|
U
|
R
|
A
|
S
|
H
|
I
|
D
|
O
|
V
|
S
|
H
|
A
|
H
|
Z
|
O
|
D
|
B
|
E
|
K
|
X
|
0
|
1
|
3
|
20
|
17
|
0
|
18
|
7
|
8
|
3
|
14
|
21
|
18
|
7
|
0
|
7
|
25
|
14
|
3
|
1
|
4
|
10
|
(3X+4)MOD26
|
4
|
7
|
13
|
12
|
3
|
4
|
6
|
25
|
2
|
13
|
20
|
15
|
6
|
25
|
4
|
25
|
1
|
20
|
13
|
7
|
16
|
8
|
SHIFR MATN
|
E
|
H
|
N
|
M
|
D
|
E
|
G
|
Z
|
C
|
N
|
U
|
P
|
G
|
Z
|
E
|
Z
|
B
|
U
|
N
|
H
|
Q
|
I
|
Бизга очик матн ва калит сифатида a ва b берилган булсин. Буни шифрлаш дастурини ишлаб чикамиз.
Do'stlaringiz bilan baham: |
