Turmıs awır miynet hám táshwishlersiz sizge heshnárse sıylamaydı

Turmıs awır miynet hám táshwishlersiz sizge heshnárse sıylamaydı
Abiturientlik. Oqıwdan jıǵılıw. Stress. Rayonǵa qaytıw. Sonsha tayarlıqqa pul tólegen ata-ananıń júzine qaraw.
Bulardıń hámmesine kóz jumıp, jumıs islewdi maqul kórdim. Oqıwǵa bolǵan muhabatım sóndi. Men ushın student bolıw jaraspaydı eken dedim. Ózi birinshi ret oqıwdan jıǵılǵan abiturientlerdiń bári solay dese kerek. Qullası bir dúkanǵa bardım. Ol jerge zatlardı rastlarǵa taqlap, sklatdan ónimlerdi ákelip turatın adam kerek eken. Kúnige jigirma mıń swm is haqı. Men soǵan qayıl edim. Óytkeni rayonǵa qaytıp, qońsılardıń gáp-sózlerinen maǵan sol tiyimli edi. Jumısqa shıqtım. Isledi. Qıyın boldı. Erte barıp kesh qaytamız. Dem alıwǵa ulıwma waqıt joq. Ásirese keshke qaray adam júdá kóp boladı. Birinshi kúni tınbastan islep (aldın bunday kóp miynet islep kórmegen edim) ayaqlarım isip ketti.
20 kún isledim. Bir skladda sabınlar qay jerde turǵanın tabalmay qaldım. Kóp izledim. Hámme nárseni tozǵıtıp taslappan. Bir qarasam artımnan baslıǵımız kelip turǵan eken.

• 
  Ne qılıp atırsan, ne urlap atırsan?,- dedi jekirinip hám ǵázep penen
  
• 
  Sabındı izlep atırman, qayerde ekenin tabalmay qaldım,- dawısım qaltıradı.
  
• 
  Tús meniń aldıma...
  

Úndemey birge shıqtıq. Kirgen waqıtta sodalardıń eń astında turǵan eken. Bir korobla sabındı qolıma uslattı. Dúkanǵa kirdik. Qarasam adamlar náwbet kútip sawda islep atır. Baslıq maǵan baqırıp ketti:

• 
  Yarım saat boldı sabın izlep ketkenińe, kúnde kórip júrgen zatıńdı nege tabalmaysan, ayt rasıńdı ne urlayjaq ediń,- dep qattı urıstı
  
• 
  Men heshnárse urlamadım,- sonsha adamnıń kózinshe arım kelgeninen tilime sóz kelmey qaldı.
  
• 
  Tárbiyasız, adamnıń kózine tik qarap ótirik sóyleydi, tárbiya kórgende sóytip gáp qaytarama,- dedi de kórsetkish barmaǵı menen meni siltedi.
  

Sol waqıtta jumıstı taslap ketip qalǵım keldi. Biraq rayonǵa qayta almaytın edim. Shıdawǵa májbúr boldım. Shıdadım.
Erteńine azanda ayaǵım tartpay jolǵa shıqtım. Jol boyı oylandım: Basqa jumıs tapsam ba eken? Jumıs kóp qalanıń ishinde. Meyli nede bolsa izley bereyin dedim. Barsam, baslıǵımız dem ala beriwimdi, ornıma basqa adam alıwım ayttı. Ústimnen muzday suw quyǵayday bolıp ketti. Sebebi bunday bolıwın hesh kútpegen edim.
Biraq tez ózimdi júynap aldım da, basqa jerlerden jumıs sorap kórdim. Eki- úsh jerlerde nomerimdi alıp qaldı, ózlerimiz qońıraw etemiz dep. Jolda qaytıp baratırsam, qońıraw etti.

• 
  Jańa bizge xabarlasıp edińiz. Bizler Milliy taomlar,- degende men quwanıp kettim
  
• 
  Awa,- dedim albırap.
  
• 
  Kelseńiz, házir bizlerge oficant kerek bolıp atır.
  
• 
  Házir baraman.
  

Bardım. Baslıq penen tanısıp, dárriw islep kettim. Bul jerde adam dúkandaǵıday dım kóp bolmaydı eken. Arasında dem alıwǵa da boladı eken. Jumıs haqı jigirma mıń swm.
Bir kúni bir úlkenirek jastaǵı hayal balası menen keldi. Balası 13-14 jaslar shamasında. Buyırpalardı berip ishke kirip baratır edim. Hayal sıbırlap balasına:

• 
  Nege oqımayman deysen, oqımasań mına balaǵa uqsap, hárkimniń usaǵın sıpırıp júresen, - degende, men basqasha bolıp kettim. Qanday sezimler túugenim tek ǵana ózime ayan.
  

Sol kúni kóp oylandım. Endi ómirim haqıyqatında usılay óte me? Qashanǵı birewdiń usaǵın sıpısrıp júremen. Qashan oqıwǵa kiremen? Yaki bir ómir qara jumıs islep jasayman ba? Biraq bul sorawlardıń hesh birine juwap taba almadım. Ne bolsa házirshe islemesem bolmaydı dep, bárine shıdap isledim.
Bir kúni kassanı baslıqqa ózim tapsıratuǵın boldım. Sol kúni rayonǵa qaytıwım kerek edi. Asıǵıp pullardı berdim de ketip qaldım. Úyge jaqınlaǵanımda baslıǵım qońıraw etti:

• 
  Pullardan 53 mıń swm kemis shıqtı. Pullar qáne?
  
• 
  Men tiymedim. Hámmesin ózińizge berdim.
  
• 
  Nege onda shıqpaydı.
  
• 
  Bilmesem men tiymedim.
  

Birtalay sózlerdi aytıp baqırdı. Erteńnen baslap úsh kún biypul islep beriwdi oylasam, usınday da jumısı kelispegen bolaman ba dep nalındım. Erteńine keshte aylıq úmit etpey, qaytajaq bolǵanımda baslıq qolıma 20 mıń tutqazdı. Úndemey aldı. Ol da úndemedi. Qullası bul waqıya sol jerde qaldı. Qaytıp bul máselege toqtaldmadı. Keyinirek bilsam, baslıq ózi tazadan kelgen adamlardı sonday etip sınaydı eken.
Sonıń menen islep atırǵanıma da 3 ay boldı. 28-fevral kúni jumıstan qayttım. Maǵan baslıq qońıraw etti. Ertennen baslap jumısqa kelmey-aq qoyıwımdı ayttı. Nege ekenligin túsinbedim. Házirge shekm túsinbeymen.
Sonnan 6 ay ótip, men studentlik baxtına eristim. Oǵada quwanıshlı edim. Bul dúnyada eki baxıtlı adam bolsa, sonıń birewi men edim. Qullası sol waqıyalar meniń ómirimde, keyingi rawajlanıwımda úlken túrtki boldı.
Kóp jetiskenlikke erisken insanlardıń tariyxına názer salatuǵın bolsaq, olar kóp qıyınshılıq kórgen, kóbisi jarlı shańaraqlardan shıqqan. Olar sol mashaqqatlı turmıs aqıbetinde bul dárejelerge jetip kelgen.
Sol waqıyalardı házir kúlip esleymen, ózim islegen dúkanǵa barıp sawda isleymen hám sol baslıǵıma sálem beremen, heshnárse bolmaǵanday sóylesemen. Sol bayaǵı kafege barıp awqatlanaman, olar menen heshnárse bolmaǵanday kórisemen.
Bul mashaqatlar meniń keyingi turmısım, keleshegim ushın úlken túrtki boldı. Men oylayman, hámme nársesi jetip, eń joqarı qolaylıqqa iye bolıp jasaǵan insannan kóre, biraz jter-jetpeslikte jasap miynet etip, mashaqat kórgen adamnıń keleshektegi qıyınshılıqlarǵa da gúresiwi ushın sabırı jeterli boladı. Sol ushın mashaqatta shınıqqan insanlar álbette úlken jetiskenliklerge erisedi.
Bul álbette meniń jeke pikirim.