u holda (1) tenglik (2)
Download 35.69 Kb.
|
asasss
BINAR VA UNAR MUNOSABATLAR, BINAR VA UNAR MUNOSABATLAR
Faraz qilaylik tenglikda nol vektor bo’lsin, ya’ni . (1) U holda (1) tenglik (2) bir jinsli tenglamalar sistemasiga teng kuchli bo’ladi. Bir jinsli tenglamalar sistemasi hama vaqt birgalikda va u agar birgalikda aniq bo’lsa, ya’ni aynan nol yechimga ega bo’lsa, (1) tenglik bo’lganda o’rinli va agar (2) tenglamalar sistemasibirgalikda aniqmas bo’lsa, ya’ni uning nollardan boshqa nol bo’lmagan yechimlari ham mavjud bo’lib, bu yechimlar uchun (1) tenglik o’rinli bo’ladi. arifmetik fazoda vektorlar orasidagi chiziqli munosibatlarni o’rganish muhim ahamiyatga egadir. TA’RIF 1. vektorlar sistemasiga chiziqli bog’lanmagan (erkli) vektorlar sistemasi deyiladi, agar (1) tenglik lar aynan bo’lganda o’rinli bo’lsa, agarda (1) tenglik larning kamida bittasi noldan farqli bo’lgan uchun o’rinli bo’lsa, u holda birinchi vektorlar sistemasiga ziziqli bog’langan (erksiz) vektorlar sistemasi deyiladi. Shuni ta’kidlaymizki vektor chiziqli erkli bo’ladi, chunki dan bo’ladi. Bizga endi maydonda arifmetik fazo berilgan bo’lsin. U holda quyidagi teorema o’rinli. TEOREMA 2. Agar vektorla sistemasi chiziqli bog’langan bo’lsa, u holda vektorlar sistemasining bizlar bir vektor qolganlarining chiziqli kombinasiyasidan iborat bo’ladi. Isbot. Faraz qilaylik Tenglik da o’rinli bo’lsin. U holda bo’lib, bundan tenglik hosil bo’ladi va demak vekior vektorlar sistemasidagi qolgan vektorlarning chiziqli kombinasiyasidan iborat bo’ladi. Bu teoremadan quyidagi natijani olamiz: NATIJA 3. Agar vektorlar sistemasi chiziqli erkli bo’lsa, u holda vektorlar sistemasidagi birontasi ham vektor qolganlarini chiziqli kombinasiyalaridan iborat bo’ladi. Bu muhim tushunchani boshqa formasini ko’rsatishimiz mumkin, ya’ni agar vektorlar sistemasi biror vektor qolganlarini chiziqli kombinasiyasidan iborat bo’lsa, u holda bergar vektorlar sistemasi chiziqli erkli bo’ladi. Haqiqatdan, agar masalan qolgan vektorlarni chiziqli kombinasiyasidan iborat bo’lsa, ya’ni tenglik qandaydir lar uchun o’rinli bo’lsa, u holda tenglik noldan farqli element o’rinli va demak berilgan vektorlar sistemasi chizivli bog’langan. Keltirilgan ta’rif va tasdiqlardan biz quyidagilarni aytib o’tamiz: noldan farqli har qanday vektor chiziqli, nol vektorni o’zi chiziqli bog’langan va umuman vektorlar sistemasida hyech bo’lmaganda bita vektor nol vektor bo’lsa, sistema chiziqli bog’langan va agarda ikkita va vektorlar proporsional bo’lsa, ya’ni dan tenglik o’rinli bo’lsa va vektorlar chiziqli bog’langan va umuman vektorlarsistemasida qandaydir ikkita vektorlari proporsional bo’lsa, vektorlar sistemasi chiziqli bog’langan. Shuni ta’kidlaymizki vektorlarning proporsionalligi chiziqli kombinasiya tushunchasini xususiy holidir. Bundan tashqari agar vektorlar sistemasining biror qism vektorlar sistemasi chiziqli bog’langan bo’lsa, u holda vektorlar sistemasining o’zi ham chiziqli bladi (tekshiring!) va aksincha vektorlar sistemasi erkli bo’lsa, u holda uning istalgan qism vektorlar sistemasi chiziqli erkli bo’ladi. Umuman, agar vektorlar sistemasining istalgan qism vektor sistemasi chiziqli erkli bo’lsa, u holda shu vektorlar sistema ham chiziqli erkli bo’ladi. Endi quyidagi teoremani keltiramiz: TEOREMA 4. Agar sistemasi chiziqli erkli bo’lib, qandaydir noldan farqli vektor uchun vektorlar chiziqli bog’langan bo’lsa, u holda vektor yagona ravishda vektorlarsistemasini chiziqli kombinasiyasidan iborat bo’ladi. Bu teoremani isbotini o’quvchining ixtiyoriga havola qilamiz. Endi bizga ort deb ataluvchi
vektorlar sistemasi berilgan bo’lsin. U holda bu vektorlar chiziqli bog’lanmagan, chunki bo’ladi va uchun ta vektorlar sistemasi chiziqli bog’langandir, chunki vektor uchun tenglik o’rinlidir. Bu keltirilgan misolga qarib biz umuman vektorlar sistemasining soni bo’lsa, ular chiziqli bog’langan bo’ladi deb ayta olamiz. O’z navbatida keltirilgan misol va undan kelib chiqqan xulosaga qarab, biz arifmetik fazoda eng ko’pi bilan ta vektorlar sistemasi chiziqli erkli ekanligini va bunga asosan ga o’lchamli fazo o’rniga t o’lchovli fazo ham deb ataymiz. Download 35.69 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling