Umumiy tarix


Download 375.64 Kb.
Pdf ko'rish
Sana23.04.2020
Hajmi375.64 Kb.
#100939
Bog'liq
t a r i x sh u n o s l i k fanidan amaliy mashgulotlari uchun u s l u b i y k o r s a t m a


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 

Xalq ta’lim  vazirligi 

Navoiy Davlat Pedagogika Instituti 

Tarix     fakul'teti 

 

“UMUMIY TARIX” kafеdrasi 

 

" T A R I X SH U N O S L I K " 

fanidan amaliy  mashg'ulotlari uchun   

 

U S L U B I Y  K O’ R S A T M A 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Navoiy 2009



“Tarixshunoslik” fanidan 3- kurs  Tarix fakulteti talabalari  uchun 

amaliy


 mashg’ulotlari 

mavzulari Nizomiy nomidagi  TDPU ning muvofiqlashtiruvchi kengashning 2006 yil 10  

avgustdagi  qaydnomasi  bilan tasdiqlangan namunaviy  dastur asosida tuzilgan. 

 

 



 

Tuzuvchi :                            dots  S.G’iyosov 

                                             o’qituvchi X.Boysariyev 

 

Taqrizchi:                            prof.G’. Temirov    

 

 

  

 

 

 

 

 



 

 

 

 

 

 

Tarixshunoslik



” fanidan 3- kurs  Tarix fakulteti talabalari uchun amaliy mashg’ulotlari 

mavzulari  bo’yicha  ishlangan  uslubiy  ko’rsatmalar  “Umumiy  tarix”  kafedrasining    2009  yil  

“26” avgustdagi  1 -  sonli majlisda ko’rib chiqilgan va tavsiya qilingan.. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

AMALIY MASHG’ULOTLAR MAVZULARI VA ULARNING REJALARI. 

 

1- Mavzu:  TARIXSHUNOSLIK FANINING PREDMETI: MAQSAD VA 



VAZIFALARI 

 

REJA: 



1.Tarixshunoslik fanining predmeti, manbalari, metodologiyasi va vazifalari. 

2.Yunon tarixshunosligi . 

3.Musulmon tarixnavisligi va uning o`ziga xos xususiyatlari. 

 

Etibor bering: 



 

 

Kirish.  Tarixshunoslik  tarix  fani    tarixi.  Tarixshunoslik  tarixi.  Tarixshunoslik  ma’nosi. 



Tarixshunoslikning  davrlanishi.  Tarixshunoslikning  tadqiqot  usullari.  Tarixshunoslik  fanining 

predmeti, maqsadi va vazifalari.  

Yunon  tarixshunosligi.    Geradot  (mil.av.  VI  )ning  "Tarix",  Strabon  (mil.av.  64-24  yy.) 

ning "Geografiya" asarlari. Fukidid. Birinchi ilmiy tarixiy asarlar. 

 Musulmon tarixnavisligi. Musulmon tarixnavisligining ijtimoiy tafakkuri.  

XX asrda tarixshunoslik ilmi. 

 

Adabiyotlar: 



1.Karimov I.A. "Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik". T.: O’zbekiston, 1993. 

2.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T. 

1993. 

3.Hamidov A.B. Ara'skie rukopisi i arabskaya rukopisnaya traditsiya. M.1985. 



4.Nuriddinov Z. G’arb mamlakatlarining eng yangi tarixi. T.1977 y. 

5.Kamoliddinov  SH.S.  Istoricheskaya  geografiya  yujnogo  Sogda  i  Toxaristana  po 

araboyazichniм istochnikam. IX- nachala-XIII v. 

 

 



2-mavzu:  ANTIK DAVR TARIXNAVISLIGI 

 

REJA: 



1.Tarixiy bilimlarning paydo bo`lishi va rivojlanishi. 

2.Eng qadimgi og`zaki va yozma tarixiy yodgorliklar. 

3.Zardushtiylik dini tarixining tarixnavisligi. 

4.Makedoniyalik Iskandar istilosiga qarshi So`g`d xalqlarining o`z mustaqilligi uchun 

kurashi tarixshunosligi (mil.av.329-327 yillar) 

 

Etibor bering: 



 

O’tmish  haqida  bilimlarning  paydo  bo’lishi.  Eng  qadimgi  tarixiy  yodgorliklar.  Mif  va 

afsonalar. Qahramonlik dostonlari. Ularni o’rganish ususllari.  

Zardo’shtiylik  dinining  o’rganilishi.    Zardo’shtiylik  to’g’risidagi  yunon-rim 

yo’zuvchilari,  faylasuflari  asarlari.  Xorijlik  olimlarning  zardo’shtiylik  to’g’risidagi  ilmiy 

tadqiqotlari.  

O’rta  Osiyoda  Aleksandr  Makedonskiy  bosqini  davri  tarixshunosligi.  Aleksandr 

Makedonskiyning  O’rta  Osiyoga  yurishlarining  tarixiy  asarlarda,  kundalik  va  xotiralardagi 

tasviri. Arrian, Kvint Kursiy Ruf asarlari.   

 

Adabiyotlar: 



 

1.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

2.Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 

3.Boboev H. Hasanov S. Xorazm zardo’shtiyning vatani.  

4.Urmanov M.  Mukaddas Avesto "Xalq so’zi” gazetasi 1998 y.  Dekabr. 

5.Rajabov V.T. Avesto tarixiy manba sifatlari. To’plam. 

 

3-MAVZU:  ILK O`RTA ASRLARDA O`RTA OSIYODA TARIXIY BILIMLARNING 



RIVOJLANISHI 

 

REJA: 



 

1.Ilk o`rta asrlar tarixshunosligi.Tarixnavislik usuli. 

2.Arablar istilosi va O`rta Osiyo xalqlarining istilochilarga qarshi kurashi tarixining  

tarixshunosligi. 

3.At-Tabariy va uning "Payg`ambarlar va podshohlar tarixi" asari. 

4.Narshaxiyning "Buxoro tarixi" asari va uning tarixshunoslikdagi ahamiyati. 

 


Etibor bering: 

 

Ilk  o’rta  asrlardagi  tarixnavislik,  uning  rivoji  va  ususllari.  Eftaliylar,  Turk  xoqonligi.  



Turk  xoqonligi  to’g’risidagi  tarixiy  ma’lumotlar.  Arablar  istilosi.  Inson  faoliyatining  barch 

sohalarida islom dinining hukmronligi.  

At-Tabariy  (838-923 yy) va uning "Tarix ar-rasul va-l jomi` ul-muluk" ("Payg’ambarlar 

va podsholar tarixi") asari.    

Narshaxiy  (899-959  yy)    dastlabki  mahalliy  tarixnavis  olim  va  uning  "Buxoro  tarixi",  

nomli asari.  

 

Adabiyotlar: 



 

1.Karimov I.A. "Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik". T.: O’zbekiston, 1993. 

2.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

3..Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 

4.Abu Toxirxoja va boshqalar. Narshaxiyning "Buxoro tarixi" .T. Kamalak 1991. 

5.Axmedov B. O’zbekiston xalqlari tarixi manbalari. T.:1991 y. 

6.Kamoliddinov  SH.S.  Istoricheskaya  geografiya  yujnogo  Sogda  i  Toxaristana  po 

araboyazichniм istochnikam. IX- nachala-XIII v. 

 

4-mavzu: MUSULMON  UYG'ONISH DAVRIDA O'RTA OSIYO XALQLARI 



TARIXI  TARIXNAVISLIGI 

 

REJA: 



1.  IX-XI  asrlsrda  yaratilgan  tarixiy,  geografik  asarlar  hamda  ularning  bu  davrdagi  tarixiy 

bilimlarning rivojida tutgan o'rni. 

2. Abu Rayhon Beruniyning tarixiy asarlari va ularning musulmon tarixnavisligidagi ahamiyati 

3. Abulfazl Bayhaqiyning "Ma'sud tarixi" asari va uning tarixshunoslikdagi o'rni  

4. Musulmon Uyg'onish davri haqidagi tarixiy adabiyotlar va uning O'rta Osiyodagi ta'siri  

 

Etibor bering: 



IX-XI asrlardagi arab sayyohlarining tarixiy-geografik asarlari.  

Musulmon uyg’onish davri.  Dunyoviy va diniy bilimlar, ularning bir-biriga ta’siri.  

Abu  Rayhon  Beruniy  (973-1048)ning    "Osor  ul  -boqiya",  "Xronologiya",  "Mashoxir 

Xvarizam", "Hindiston " asrlarida  tarixiy ma`lumotlar to’plash va izohlash uslubi. 



Tarixiy  bilimlarning  rivojlanishida  yangi  shakl,  yangi  mazmun.  Beruniy  asarlarining 

musulmon tarixshunosligidagi o’rni.  

Abulfazl    Bayhaqiy  va  uning  tarixiy  asarlarida  voqealar  bayoni  usuli.  Musulmon 

uyg’onisy davri haqidagi tarixiy asarlar. A. Mets. «Musulmon uyg’onish davri».  Rekendorf.    

 

Adabiyotlar: 



 

1.Karimov I.A. "Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik". T.: O’zbekiston, 1993. 

2.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

3.Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 

4. Axmedov B. Tarixdan saboqlar T.: O’qituvchi, 1994 y. 

5.Aziziddin Nasafiy "Zubdat ul xaqoyiq" (Haqiqatlar qaymog’i). N.Komilov tarjimasi  

T. Kamalak 1995. 

 

5-mavzu:  MO'G'ULLAR HUKMRONLIGI DAVRIDA O'RTA OSIYO XALQLARI TARI XI 



TARIXSHUNOSLIGI  

 

REJA: 



 

1. 


XI-XII asrlarda  O'rta Osiyo xalqlari tarixshunosligi 

2. 


"XIII asrda Movarounnahr va Xorazm mo'g'ullar zulmi ostida" mavzusi tarixshunosligi  

3. 


Rashididdinning "Jome' ut-tavorix" va "Yozishmalar"  asarlari  tarixshunosligi   

  

Etibor bering: 



 

XI-XII  asrlardagi  tarixiy  bilimlar  rivoji.  Tarixnavislik  usullari.  O’rta  Osiyoda 

Qoraxoniylar hukmronligi davri tarixshunosligi. Tohir Marvaziy, Gardiziy, Utbiy. 

Xorazm  davlati  tarixi  muammolari.  Mo’g’ullar  bosqini  davri  tarixshunosligi. 

Rashididdinning "Jome` ut-tavorix" asari va uning manbalari, manbalarni yoritish uslubi. Asarda 

mo’g’ullar  hukmronligi  davrida  O’rta  Osiyo  xalqlarining    ijtimoiy-iqtisodiy  va  siyosiy 

taraqqiyoti  masalalari.  Xitoy  rohibi  CHan  CHun  kundaligi.  Qazviniiyning  (1281-1350)  "Tarixi 

guzida" asari va uning  tarixiy bilimlar rivojidagi  ahamiyati.  Ibn Battutaning  sayohati xotiralari. 

Otamalik Juvayniy.  

 

Adabiyotlar: 



 

1.Axmedov B. O’zbekiston xalqlari tarixi manbalari. T.: O’qituvchi, 1991 y. 

2.Axmedov B. Amir Temur. T.: Yozuvchi, 1995 y. 

3.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

4.Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 

5.CHerevanskiy V. Amir Temur. T., Yozuvchi, 1993 y. 

6.Temur tuzuklari. A.Sog’uniy va X.Karomatov tarjimasi. T.1991. 

7.SHarafuddin Ali Yazdiy "Zafarnoma" T.1997.  

8.M.Xolbekov. Amir Temurning Evropa qirollari bilan yozishmalari. S. 1996. 

 

6-mavzu:  AMIR TEMUR DAVRI TARIXSHUNOSLIGI 



REJA: 

1. 


Amir Temur va uning zamonasi haqida  O'rta Osiyo tarixshunosligi   

2. 


Nizomiddin Shomiyning "Zafarnoma" asari  

3. 


Amir Temur davri to'g'risida xorij tarixnavisligi  

4. 


Sharafiddin Ali Yazdiyning "Zafarnoma" asari - O'rta Osiyo tarixshunosligining bebaho 

obidasi  

Etibor bering: 

Amir Temur davrida tarixiy bilimlar. Amir Temurning davlatchilik  tarixini  o’rganilishi. 

Amir  Temur  va  uning  zamonasi  xaqida  O’rta  Osiyo  tarixshunosligi.  "Temurnoma",  "Temur 

tuzuklari"  va  "Zafar    yili"-muhim  tarixiy  asarlar.  Nizomiddin  SHomiyning  "Zafarnoma", 

G’iyosiddin  Alining  "Ro’znomai  G’azavoti  Hindiston",  SHarafutdin  Ali  Yazdiyning 

"Zafarnoma"  asarlari  va  ularning  tarixiy  bilimlar  rivojiga  ta`siri.  Ibn  Arabshosh  asari,  Klavixo 

kundaligi.  Abdurazzaq  Samarqandiy  (1413-1482)  ning  "Matlai  sadayn  va  majmua  bahrayn" 

asarida Amir Temur davri tarixining muammolari. Amir Temurning Evropa davlatlari bilan olib 

borgan  diplomatik  yozishmalari.  Davlatshoh  Samarqandiyning    "Tazkirat  ush-shuaro"  asari. 

Amir  Temur  haqida  bitilgan  xorijiy  mamlakatlar  tarixchilarining  asarlari.  XV-XVI    asrlarda 

O’rta  Osiyodagi  feodal  kurashlar.  Temuriylar  davrida  tarixiy  bilimlar.  Xo’ja  Ahror  Valiyning 

(1404-1490) "Risolai Validiya" va Husayn Boyqaroning "Risola" asari. Tarixchi Xondamirning 

(1475-1535)  "Xabib  us-siyar"  asarlarida  tarixiy  voqealarni  yortish  uslubi.  Temuriylar  davri 

hozirgi davr tarixchilari asarlarida. Temur va temuriylar davri tarixi muammolari. 

 

Adabiyotlar: 



 

1.Muhammadjonov A. Temur va temuriylar saltanati. T.1994 y. 



2.Boboev X. Amir Temur va temuriylar davrida qonunchilik. "Muloqot" jurnali, 1996 y. 

3.Temurnoma. T.: CHo’lpon, 1990 y. 

4.Amir Temur o’gitlari. T.: Navro’z, 1991 y. 

5.Karimov I.A. Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik. T.:  O’zbekiston, 1993 y. 

6.Karimov I.A. Ehtirom. "Guliston" jurnali, 1996 y. 

7.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

8.Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 

 

7-mavzu:  TEMURIYLAR DAVRI TARIXSHUNOSLIGI  



 

REJA: 


1.Ulug’bek hayoti va faoliyatiga oid O'rta Osiyo tarixshunosligi   

2. Ulug'bek davri madaniy hayotining tarixshunosligi    

3.  Hofizi  Abruning  "Zubdat  ut-tavorix",  Abdurazzoq  Samarqandiyning  "Matla  as-sa'dayn  va  

majma' ul-bahtayn" asarida temuriylar davri tarixi muammolari  

4. Davlatshox Samarqandiy, Mirxond va Xondamirning ilmiy merosi  

 

Etibor bering: 



 

       Ulug’bek  hayoti  va  uning  faoliyatiga  oid  O’rta  Osiyoda  yaratilgan  tarixiy  asarlar. 

O’rta  Osiyo  darveshlarining  tarixiga  oid  "Rashoxat  ayn    ul-hayot"  (Hayot  bulog’i  tomchilari) 

asari  va  unda  darveshlarning    Ulug’bekka  nisbatan  munosabatlari.  Xo’ja  Ahror  va  Ulug’bek 

munosabatlarining tarixiy adabiyotlarda  yoritilishi. Ulug’bek davridagi me`morchiilk. Ulug’bek 

davrida  madaniy  hayot.  Ulug’bekning  "Tarixi  ar`bai  ulus"    asari  va  uning  XIII-XIV  asrning 

birinchi  yarmidagi  O’rta  Osiyo  ijtimoiy-siyosiy  tarixini  o’rganishdagi  ahamiyati.  Ali  Qushchi, 

Qozizoda  Rumiy.    Abu  Toxirxoja    Samarqandiy    va  uning  "Samariya"  asari.  Mirxond  va 

G’iyosiddin ibn Humomiddin. Mirzo Ulug’bek ilmiy merosining G’arbiy Evropagacha yoyilishi. 

V.L. Vyatkin va V.V. Bartol'dlarning ilmiy izlanishlari. 

 

Adabiyotlar: 



 

1.Karimov I.A. Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik. T.:  O’zbekiston, 1993 y. 

2.Karimov I.A. Ehtirom. "Guliston" jurnali, 1996 y. 

3.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

4.Axmedov B. O’zbekiston tarixi manbalari (qadimgi zamon va o’rta asrlar) T. 2001. 


5.Ashmedov B. O’rta Osiyoning XVI-XVIII  asrlardagi tarixiy-jo’g’rofiy adabiyoti. T.1985.  

 

8-mavzu:  XVI-XIX ASRNING BIRINCHI YARMIDA O'RTA OSIYO XALQLARI TARIXI 



TARIXNAVISLIGI  

 

REJA: 



1.  XVI  asrda  O'rta  Osito  xalqlari  tarixi  tarixshunosligi.  Tarixnavislarning    asarlarida  voqealar 

bayoni usullari  va xususiyatlari  

2. XVII-XVIII asrlarda Buxoro xonligida tarixshunosligi   

3. Xiva xonligi tarixi tarixshunosligi   

4. Qo'qon xonligida tarixiy bilimlar taraqqiyoti  

 

Etibor bering: 



XVI-XVIII    asrlardagi  tarixiy-  geografik  asarlarda  O’rta  Osiyo  xalqlarining  siyosiy-

iqtisodiy  hayoti  muammolari.  Abulg’ozi  Bahodirxon  o’z  davrining  atoqli  tarixchisi,  uning 

"SHajarai turk" asarida tarixiy voqealarning yoritilishi, talqini. "Tarixi Abulxarxoniy". Binoiy va 

Muhammad Solih asarlarida  ko’chmanchi o’zbeklar davlati tarixining  yoritilishi. Hofiz Tanish 

Buxoriyning  "SHarafnomai  shohiy"  asarida  XVI    asrda    Markaziy  Osiyo    xalqlari  tarixi 

muammolari.  Siyosiy-tarqoqlik  va  feodal  boshboshdoqlik  davrida  tarixiy  bilimlar.  Muhammad 

Bahodirxonning "Subshonqulixon" nomli kitobi. Buxoro va Qo’qon xonliklari tarixini yorituvchi 

asarlar.  Xiva  tarixnavislari  Munis  va  Ogahiylarning  "Firdavs  ul-iqbol",  "Riyoz  ud-davla", 

"Gulshan  ul-davla",  "SHohidi  iqbol"  asarlarida  Xiva  xonligi,  turkmanlar  va  qoraqapoqlarning 

ijtimoiy-siyosiy  hayoti  masalalarining  yoritilishi.      Qo’qon  xonligi  tarixshunosligi.  Fazliyning 

"Umarnoma",  Muhammad  Hakimxoning  "Muntaxab  ut-  tavoriyx",  Muhammad  Solih 

Toshkandiy,  Avaz  Muhammad  Attor  Xo’qandiy,  CHo’qan  Valixonovlarning  tarixiy  asarlarida 

Qo’qon  xonligi  va  Qirg’izlar  tarixi  masalarining  yoritilishi.  Ahmad  Donish,  Sadriddin  Ayniy, 

Abdurauf  Fitrat  tarixiy  asarlari.  XIX    asrda  rus  dvoryan  tarixshunosligi.  S.M.Solov'yov,  P.O. 

Klyuchevskiy,  M.N.  Pokrovskiy.  Rusiya  sharqshunosligida  O’rta  Osiyo  xalqlari  tarixi  

masalalari. N.Ya. Bichurin, N.N.Grigor'ev, V.V. Bartol'd, L.A. Kun', N.I.Veselovskiy. 

 

Adabiyotlar: 



 

1.Karimov I.A. Buyuk maqsad yo’lidan og’ishmaylik. T.:  O’zbekiston, 1993 y. 

2.Karimov I.A. Ehtirom. "Guliston" jurnali, 1996 y. 

3.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 



4.Muhammad Solih Toshkandiy. Temurnoma. T.1994. 

5.Muhammad Aziz Marg’iloniy.  Tarixiy Aziziy. T.1999. 

 

9-mavzu:  XIX ASRNING IKKINCHI YARMI – XX ASR BOSHLARIDA TURKISTON 



XALQLARI TARIXI TARIXSHUNOSLIGI    

 

REJA: 



1.O'rta Osiyo xonliklarining Chor Rossiyasi tomonidan bosib olinishi tarixining mahalliy 

tarixshunosligi   

2. Xiva xonligida shajaraviy tarixnavislik rivoji va uning o'ziga xos xususiyatlari 

3. Qo'qon xonligi tarixi tarixnavisligi  

4. O'rta Osiyo haqida rus tarixshunosligi   

 

 



 

  

Etibor bering: 



 

O’rta Osiyo Rossiya tomonidan bosib olinishi tarixshunosligi masalasi. Mirza Salimbek, 

Mirza  Abdulazim  Somiy  va  uning  "Tarixi  salotini  mang’itiya"  asari.  Toshkent  himoyasi. 

Salohiddin Toshkandiy vа "Temurnoma" asari. Mirza Olimning "Tarixi Turkiston" asari. "Mulla 

Alimqul jangnomasi". Ahmad Donishning "Risolai tarix" asari. O’rta Osiyo Rossiya tomonidan 

bosib olingandan so’ng tarixiy o’lkashunoslik.     N.V. Xanikov va "Buxoro xonligi tavsifi" asari. 

Rus  olimlari  tomonidan  o’lkaning  tabiati,  tarixi  va  moddiy  boyliklarini  keng  va  sistemali 

o’rganilishi.  

 

 

Adabiyotlar: 



1.Karimov I.A. O’zbekistonning iz istiqlol va taraqqiyot yili. T.:  O’zbekiston, 1993 y. 

2.Karimov I.A. Ehtirom. "Guliston" jurnali, 1996 y. 

3.Saidqulov T.S. O’rta Osiyo xalqlari tarixining tarixshunosligidan lavshalar. (1-qism) T.1993. 

4.O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish 

to’g’risida. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mashkamasining 1998 yil 27 iyuldagi qarori. 

Xalq so’zi 1998 yil iyul 

 


10-mavzu: SOVET MUSTAMLAKACHILIGI DAVRIDA O’ZBEKISTONDA TARIX FANI 

REJA: 


1. 20-yillarning ikkinchi yarmi – 50- yillarda O’zbekistonda tarix fani  

2. 60-80 yillar o’rtalarida O’zbekistonda tarix fani  taraqqiyotining murakkab va turli bosqichlari  

3. Qayta qurish yillari (1986-1991 yillar)da ilm-fanda oshkoralik to’lqinin. Tarixshunoslikda 

erkin fikrlash, xolislik 

 

Etibor bering: 



 

Turkiston  xalqlari  tarixi  tarixnavisligining  buzilib  borish  jarayoni.  Mahalliy  ziyolilarga 

qarshi  siyosiy  hujum.  Ikkinch  jahon  urushi  yillarida  O’zbekistonda  tarix  fani.    O’zbekiston 

Fanlar Akademiyasining tashkil topishi. 

 

1955-1985  yillarda        O’zbekistonda  tarix  fanining  taraqqiyotining  murakkab  va  turli 



bosqichlari.  Qayta  qurish  siyosati.  Ilm-fanda  oshkoralik  tolqini.  Tarixnavislikda  erkin  fikrlash. 

O’zbekiston  tarixining  soxtalashtirilgan  va  no’to’g’ri  tasvir  etilib  kelingan  sahifalarini  yangi 

tafakkur asosida talqin etishning boshlanishi. .       

 

 



11-mavzu: MUSTAQILLIK DAVRI TARIXSHUNOSLIGI 

REJA: 


1. Mustaqil O’zbekistonda tarix fani, uning taraqqiyotdagi yangi bosqichi  

2. Islom Karimov asarlari-mustaqil O’zbekiston tarixining ilmiy-nazariy, uslubiy asoslari  

3. O’zbekiston xalqlari tarixi tarixshunosligi va jahon xalqlari tarixi tarixnavisligi  

 

Mustaqil  O’zbekiston.  Milliy  qadriyatlarning  qayta  tiklanishi.  Mustaqillik  davrida  tarix 



fani,  uning  vazifalari,  yangi  muammolar,  yangicha  fikrlash,  yangicha  uslubiy  qoidalar,  Aniq 

ifoda.      O’zbek  davlatchiligi  muammolari.  Mustaqillik  davrida  chop  etilgan  tarixiy  asarlar. 

Tarixshunoslikning  rivoji.  Tarixiy  manbalarning  tahlili.  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 

Mashkamasining  "O’zbekiston  Respublikasi  Fanlar  Akademiyasi  Tarix  instituti  faoliyatini 

takomillashtirish" to’g’risidagi qarori. 1998 yil 28 iyul'. O’zbekiston xalqlari tarixining dolzarb 

muammolari.  Tarix  fani  rivojlanishining  asosiy  tamoyillari.  Prezident  I.A.Karimov  asarlarida 

tarix metodologiyasi. Mustaqillik va tarixiy tafakkur.     

 

ASOSIY DARSLIKLAR VA O’QUV QO`LLANMALAR RO`YXATI. 



 

 

 Asosiy adabiyotlar: 



1. 

Abulg’ozi Bahodirxon. Shajarayi turk. T. 1992.  

2. 

Абу Али Ибн Сино. Дониш-наме. Книга знаний. Предисловие А.И. Багаутдинова. –



Душанба, 1957. 

3. 


Арриан.  Анабасис  Александра  или  история    походов  и  завоеваний  Александа 

Великого. В 7 кн. Перевод с греческого Н.Коренкова. –М., 1961. 

4. 

Абул  Фаз  Байхакий.  История  Маъсуда  (1030-1041).  Перевод  с  персидского, 



введение, комментарий  и  приложение А.К. Арендса. Изд. 2-е допол. –М., 1969. 

5. 


Beruniy A.R. Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar. T.: Fan, 1968. 

6. 


Avaz  Muhammad  Attor  Huqandiy.  Tarix-i  jahonnamoyi.  (Dunyoni  namoyon  etuvchi 

tarix). Tarjimon SH.Vaxidov. SHarq Yulduzi, 1991. № 8. 

7. 

Авесто.  Избранные  гимны.  Перевод  с  авестийского  и комментарий И.М.Стеблин-



Каменского. Душанбе. Адиб., 1990. 

8. 


Абу Джафар ат-Табарий. История ат-Табарий. ФАН. Т., 1987. 

9. 


Amir Temur Ko'ragon. Zafar yo'li. Nashrga tayyorlovchi B.Axmedov. T., Nur, 1992. 

10. 


Бартольд В.В. Собрание соч. в 9-ти томах. М., 1960-1968. 

11. 


Bobur  Zahiriddin  Muhammad.  Boburnoma.  Nashrga    tayyorlovchi  P.SHamsiev. 

Yulduzcha. T., 1989. 

12. 

Validiy Ahmad Zakiy. Turkiston masalasi. Berlin. 1924.  



13. 

Validiy  Ahmad  Zakiy.  Bugungi  turk  eli  va  Turkiston.  Yangi  tarix.  Istanbul,  1981.  2-

nashr.  B.Qosimov  tarjimasi  Герадот.  История.  Древнегреческий  текст  и  перевод.  Л., 

Наука, 1972. 

14. 

Гиёсиддин  Али.  Дневник  похода  Тимура  в  Индии.  Перевод  с  персидского  



предисловие и примечания А.А.Семёнова. ИВЛ. М., 1958. 

15. 


Davlatshosh  Samarqandiy.  Tazkirat  ush-shuaro.  Tarjimon  B.Axmedov.  T.,  G'ofur 

G'ulom, 1981 

16. 

Zayniddin  Maxmud  Vasifiy. Badoe ul-vakoe. T., G'ofur G'ulom, 1979 



17. 

Квинт Курций Руф. История Александра Македонского. Под ред.В.С.Соколова. М., 

1963. 

18. 


Кляшторный С.Г. Древнетюркские рунические памятники как источник по истории 

Средней Азии. М., Наука, 1964. 

19. 

Ibn  Arabshoh.  Temur  tarixi.  Tarjimon  va  nashrga  tayyorlovchi  U.Uvatov.  T.,  Meshnat, 



1992 

20. 


Мир  Муҳаммад  Амир  Бухарий.  Убайдулла-наме.  Перевод  с  таджикского  

А.А.Семенова. М., 1957. 



21. 

Kashkari  Mashmud.  Devoni  lug'otit-turk.  Tarjimon  va  nashrga    tayyorlovchi 

S.M.Muttalibov. 1, 2, 3 jild. T., FAN. 1960-1963 

22. 


Mullo Olim Maxdum Hoji. Tarixi Turkiston. Qarshi, Nasaf. 1992. 

23. 


Mullo  Salohiddin  ibn  mullo  Alomiddin  Hoji  Эshon  (Salohiddin  Toshkandiy). 

Temurnoma. Narshga tayyorlovchi Poyon Ravshanov. CHo'lpon. T., 1990  

24. 

Ахмедов Б.А. Источники истории Узбекистана. Ташкент, 2001. стр. 199-214. 



25. 

 Ахмедов Б. Уроки истории. Ташкент, 1994. стр. 245-389. 

26. 

 Muminov I. Amir Temurning Urta Osiyo tarixida tutgan urni va roli. T.: 1993  



27. 

Валихужаев  Б.  История  узбекского  литературоведения  (X-XIX  века).  Ташкент, 

1993. стр. 45-48. 

28. 


 Саидкулов Т. «Очерки  историографии истории народов Средней Азии». Ташкент, 

«Укитувчи». 1993 г. стр. 87. 

29. 

Saidqulov  T.  O'rta  Osiyo  xalqlari  tarixining  tarixshunosligidan  lavhalar.  T.:  O'qituvchi, 



1993. 

30. 


Маллаев М. История Узбекской литературы (1-книга). Ташкент, 1989. стр. 25. 

31. 


 Мукминова  Р.Г.  О  некоторых  источниках  по  истории  Узбекистана  нач.  XVI  в. 

Труды  ИВ АН УЗВП. Ташкент, 1954. стр. 126. 

32. 

А.  Хужаев,  К.  Хужаев.  Прошлое  нашего  народа  в  древних  источниках.  Ташкент, 



2001. стр. 37. 

 

Qo’shimcha adabiyotlar: 

33. 

Блок М. Апология истории и ремесло историка. М., 1986. 



34. 

Бердяев Н.А. Смысл истории. М., 1990. 

35. 

Abu Nasr  Farobiy "Fozil odamlar shahri". T., 1993. 



36. 

Mahmudxo'ja Behbudiy. Tanlangan asarlar. T., "Ma`naviyat" nashriyoti. 2000. 

37. 

Шапиро А.Л. Историография  с древнейших времен по XVIII век. Ленинград, 1982. 



38. 

Ахунова М.А., Лунин Б.В. История исторической науки в Узбекистане. Краткий очерк. 

Т., ФАН. 1970. 

39. 


Ибн-Халдун. М., 1980. 

40. 


O'zbekiston davlatchiligi tarixi ocherklari. T., 2001. 

41. 


Рукописная книга в культуре народов Востока. Кн.1., М., 1987. 

42. 


Доватур  А.И.,  Калистов  Д.П.,    Шишова  И.А.  Народы    нашей  страны  в  «Истории 

Герадота». М., 1982. 

43. 

Sagdiyev А. XIXasrda Turkistonda tarix fani. Т., 1960. 



44. 

Лаврентьев В. Капитализм в Туркестане. Т., 1929. 

45. 

Резцов Л. Октябрь в Туркестане. Т., 1929. 



46. 

Axmedov B. Xondamir. Tashkent, "Fan". 1965. str.54. 

47. 

Axmedov B. Sohibqiron Temur. Tashkent, 1994. str.136. 



48. 

Жалилов О. Приложение «Тарихи Рашидий». Ташкент, 1994. стр.88. 

49. 

Рахмон Н. «Турецкое хаканство». Ташкент, 1997. стр. 10-19. 



50. 

Уринбаев  А.  Ташкент  в  характеристике  Мухаммада  Солиха  (XIX  век).  Ташкент, 

«Фан». 1983. стр.14. 

51. 


Уринбаев А. Мирзо Улугбек в характеристике Абдураззока Самаркандия. Ташкент,  

52. 


Усмон Турон. «Идеология тюркских народов». Ташкент, «Чулпон», 1995 г. стр. 15-89. 

53. 


Хошимова Д. Вопрос этногенеза узбекского народа. Ташкент, 1995. 6-номер. стр.117. 

54. 


Шониёзов К.Ш. Узбеки-карлуки. Ташкент, 1964 г. стр.178. 

55. 


Шониёзов К.Ш. Государство Кант и кантцы. Ташкент, 1992 г. стр.127. 

56. 


Шониёзов К.Ш. Процесс формирования узбекского народа. Ташкент, 2001. стр.16-102 

57. 


Холбеков  М.  Перепись  А.  Темура  с  Европейскими  королями.  Самарканд,  1996  г. 

стр.37.стр. 

58. 

Юдин В.П. Материалы по истории казахских ханств. XV-XVIII вв. Алма-Ата.   стр.10-



12. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


 

 

Navoiy davlat pedagogika instituti 



Tarix    fakul'teti  “Umumiy tarix”  kafedrasi 

 dotsent S.G’iyosovning   "Tarixshunoslik" fanidan tayyorlagan amaliy mashg’ulotlar 

uchun uslubiy ko’rsatmasiga  

T A Q R I Z 

 

Ushbu  amaliy  mashg’ulot  uchun  uslubiy  ko’rsatmasi  institutning  3-bosqich  talabalariga 



"Tarixshunoslik"  fanidan  amaliy  mashg’ulotlari  olib  borishga  mo`ljallangan.  Bunda 

tarixshunoslik  fani,uning  tarixiy  ildizlari  va  bugungi  kunda  yosh  avlod  tarbiyasida  tutgan  o’rni 

kabi  muhim  masalalar  atroflicha  yoritilgan.Uslubiy  ko’rsatmada    yurtimizdagi  tarixiy 

davrlarning  bevosita  ko’zgusi  bo’lgan  va  ulug’  bobokalonlarimiz  tomonidan  yozib  qoldirilgan 

tarixiy  asarlar,ularning  qimmati  va  ahamiyatini  har  tomonlama,chuqur  o’rganish  masalalari 

bugungi  kundagi  dolzarb  masalalardan  ekanligi  ta’kidlangan.    Shuningdek,  o’quv-uslubiy 

ko’rsatmada  qimmatli  tarixiy  asarlar  shu  makonda  qadimdan  rivojlanib,  shakllanib  kelgan 

tarixiy,madaniy an’analar asosida qaror topgan davlatlar to’g’risida batafsil ma’lumot beruvchi 

asosiy manbalar ekanligi keltirilgan.   

Ushbu  uslubiy  ko’rsatmada  har  bir  mashg’ulot  uchun  topshiriq  va  ko`rsatmalar,zarur 

adabiyotlar  ro’yxati,mustaqil  ish  mavzulari  keltirilgan.    Uni    amaliy    mashg’ulotlarini  olib 

borishda foydalanishga tavsiya etaman. 

 

 

 



Taqrizchi:                                                    t.f.n., dotsent  R.N.Тolibov  

 

 



Download 375.64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling