Uqoriga ko’tarish imkoniyati paydo bo’ldi. Buyuk Yunon mustamlakasining ahamiyati


Download 9.53 Kb.
Sana11.03.2023
Hajmi9.53 Kb.
#1259602
Bog'liq
uqoriga ko


uqoriga ko’tarish imkoniyati paydo bo’ldi.

Buyuk Yunon mustamlakasining ahamiyati.


Sabablar sifatida biz iqtisodiy, ijtimoiy va ijtimoiy - iqtisodiy. Yunoniston aholisining katta qismi o’z chegaralaridan tashqariga chiqib ketishi muhojirlarning o’zlari uchun va qo’shimcha ravishda mamlakat aholisi uchun mahsulotlar bilan ta’minlash uchun er sotib olishga yordam berdi. Ijtimoiy ziddiyat sezilarli darajada kamaytirildi. Yangi erlarning o’zlashtirilishi kemasozlikning iqtisodiy o’sishiga, yangi hunarmandchilikning paydo bo’lishiga va qo’shimcha savdo aloqalarining rivojlanishiga turtki bo’ldi. Savdo ko’tarildi, chunki Yunonistondan an’anaviy yunon tovarlari olib chiqilib, u erda bo’lmagan va juda zarur bo’lgan narsalar olib kelingan.

Albatta, yangi yo’llarni ochish, yangi joylarni o’zlashtirish, poytaxt bilan aloqalarni o’rnatish uchun bularning barchasini bajara oladigan odamlar kerak edi. Insonni shaxs sifatida takomillashtirish birinchi o’ringa qo’yilgan. Astronomiya, agronomiya, geologiya, tibbiyot va boshqa fanlar hayotda zarur bo’lib qoldi. Raqobat ruhi yunonlarning hayot tarziga aylandi. Bu, ayniqsa, jismoniy va ma’naviy jihatdan insonning rivojlanishiga yordam beradigan sportda yaqqol namoyon bo’ldi. Olimpiya o’yinlari shu asosda tug’ilgan. Ko’plab afsonalar qahramonlik ishlarini ulug’ladilar. Yunonlar yangi erlarga hunarmandchilik va kemachilikda erishgan yutuqlarini olib keldilar. Yunonlarning madaniy yutuqlari koloniyalar joylashgan joylarda aks ettirilgan. Ko’plab erlar va xalqlar tasvirlangan, dengiz jadvallari tuzilgan va yangilangan. Yunon sayohatchilarining tavsiflariga ko’ra, qadimgi davrda mamlakatimiz tarixi haqida tasavvurga egamiz.

Arxaik davrda (miloddan avvalgi VIII - VI asrlar) yunon mustamlakasi fenomeni keng rivojlandi.Hal qiluvchi omil siyosatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi bo’ldi. Polistlar aristokratiyasining kuchayishi erkin fuqarolarning bir vaqtning o’zida bepushtligi bilan birga qo’llaridagi erlarning konsentratsiyasi bilan birga keldi. Har bir shahar-davlatning cheklangan resurslari va aholining doimiy o’sishi, er egalik qilish jamiyatda asosiy tendentsiya bo’lgan sharoitda, ko’chib ketish zaruriyatini keltirib chiqardi. Shunday qilib, mustamlakaning asosiy kontingenti bo’lib, er uchastkalarini yo’qotgan kichik va o’rta er egalari bo’ldi.

Ilk yunon mustamlakalari faqat metropollar bilan yaqin aloqada bo’lgan qishloq xo’jalik punktlarining tabiati edi. Biroq, mustamlakalar rivojlanib borgan sari ular iqtisodiy jihatdan mustaqillikka erishib, savdo va hunarmandchilikka aylandilar. Yunoniston dunyosining chegaralarini kengaytirgan mustamlakalar boshqa xalqlar bilan aloqalarni mustahkamlanishiga, dengiz savdosi va navigatsiyaning jadallashishiga, katta mamlakatlarda ham, mustamlakalarning o’zida ham tovar ishlab chiqarishning o’sishiga yordam berdi.

Qoida tariqasida, koloniyalar qirg’oqda joylashgan va kichik edi. Asosan, ular siyosiy jihatdan mustaqil va erkin siyosatdandilar; ona davlati bilan munosabatlar mustaqil davlatlar ittifoqi bilan cheklangan edi.

8-6-asrlarda yunon mustamlakasi Miloddan avvalgi e. Bir vaqtning o’zida Eksinus Pontusidan (Qora dengiz) Gerkules ustunlariga (Gibraltar bo’g’ozi) qadar boshqa xalqlar bilan yangi aloqalarni kuchaytiruvchi va yangi aloqalarni kuchaytirgan.

Dastlab Ion va janubiy Adriatik dengizlari sohilidagi orollar mustamlaka qilindi, keyin Janubiy Italiyaning jadal rivojlanishi boshlandi (Spartan Tarept, Kim Kum va boshqalar). Afsonaga ko’ra, 735 yilda, Sitsiliyadagi birinchi mustamlaka bo’lgan Naxos, Xalkidiyaliklar tomonidan tashkil etilgan. VIII va VI asrlarda. Miloddan avvalgi e. Sitsiliya va Italiyaning janubini mustamlaka qilish shunchalik keng tarqalganki, VI asrda paydo bo’lgan. bu hududlardan tashqarida Buyuk Yunoniston nomi paydo bo’ldi. Aynan shu erda mahalliy aholining ham, koloniyalarning ham harbiy nizolari bilan birga shafqatsiz kengayish kuzatildi. Keyingi mustamlakaning g’arb tomon yo’nalgan markazi Phocian Massalia edi.

Eng muhim janubiy koloniyalar Nil deltasidagi Navkratis va Liviyadagi Kirinalar edi. Kirene (”besh shahar”) boshchiligidagi Polis Ittifoqi butun mintaqani - Kirenaikani qamrab oldi va Yunoniston shaharlariga yirik don eksportchisiga aylandi.

Qora dengizning janubiy qirg’oqlari, Xelespont (Dardanelles) va Proxontidlar (Marmara dengizi) sohillari asosan Kichik Osiyo shaharlari tomonidan 8-asrdan boshlab rivojlangan. Miloddan avvalgi e.

Mustamlakalar rivojlanib borgan sari, ularda xuddi Yunonistonning shaharlarida bo’lgani kabi xuddi shunday ijtimoiy jarayonlar sodir bo’lib, yangi koloniyalar bosqichlariga olib keldi.



7-6 asrlarda Miloddan avvalgi e. koloniyalarda hukmron jarayon davlat tuzilishini shakllantirish edi. Savdo va hunarmandchilik qatlamlari yirik er egalari bilan kuchaytirilgan kurash sharoitida amaldagi qonunlarni qayd qilishni talab qildi; metropoliyalarda bo’lgani kabi, yangi siyosatda siyosiy qo’zg’olonlar sodir bo’ldi. Buyuk Yunoniston shaharlari uchun xarakterli hodisaga aylangan zulm V asrga qadar. ta’sirli nisbatlarga erishildi: shunday yirik davlat shakllanishlari (Sirakuze) paydo bo’ldi.

Koloniyaning iqtisodiy va siyosiy mexanizmiqonuniy ravishda tashkil etilgan qishloq xo’jaligiga asoslangan tizim, chunki navigatsiya va savdoning keng rivojlanishiga qaramay, yunon dunyosi butun qishloq xo’jaligi davrida butun dunyo qishloq xo’jaligi siyosati bo’lib qoldi. Shunday qilib, keng dehqon va hunarmandlar yangi erlarni o’zlashtirishga qiziqish bildirdilar
Download 9.53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling