UrDu texnuka fakulteti talabasi Sharipov Shahzodbekning Ekalogiya fanidan tayorlagan taqdimoti


Download 104.93 Kb.
Sana28.12.2022
Hajmi104.93 Kb.
#1015447
Bog'liq
Rahimov Azamat

UrDu texnuka fakulteti talabasi Rahimov Azamatning Ekalogiya fanidan tayorlagan taqdimoti

Mavzu:Gidrasfera.Suvdan foydalanish muammolari.Oqava suvlarni tozlash usullari Reja: 1.Gidrosfera haqida tushuncha 2.Suvdan foydalanish muammolari 3.Oqava suvlarni tozalash usullari

GIDROSFERA (gidro… va sfera) — Yer kurrasidagi barcha suv — okean va dengizlar, daryo, koʻllar va botqoqliklar, doimiy qorlik va muzliklar, tuproqdagi namlik hamda yer osti suvi majmui. Koʻpincha, Gidrosfera deganda okean va daryolar tushuniladi, lekin bu — xato.

Yer kurrasi G. Yer massasining atigi 1/4100 qismini tashkil etadi. Gidrosferaning eng asosiy qismi — Dunyo okeani umumiy maydoni (510 mln. km2)ning 361 mln. km2 ni, yoki 71% ni Gidrosfera qoplab olgan, koʻl va daryolardagi suvlar esa quruqlik maydonining 6% chasini egallab turadi. Yer kurrasidagi barcha abadiy qor va muzliklarning umumiy maydoni 21 mln. km2, bu esa Yer yuzasi umumiy maydonining 4% ini, quruqlik maydonining 14% ini tashkil etadi

Gidrosferaning kimyoviy tarkibi dengiz suvining oʻrtacha kimyoviy tarkibiga juda yaqin, undagi eng muhim kimyoviy elementlar: kislorod —85,8%, vodorod —10,8%, xlor va natriy — 2,95%. G. suvlari uzluksiz va tez harakat qilib, tabiatda aylanib turadi va atmosfera, litosfera va biosfera bilan chambarchas bogʻlanishda boʻladi. Gidrosfera gidrologiya, okeanologiya, geologiya, geokimyo kabi qator geografik fanlarning tadqiqot predmeti hisoblanadi

Iqtisodiyotida qishloq xo‘jaligi yetakchi o‘rin tutadigan viloyatda 227 ming 800 gektardan ziyod sug‘oriladigan maydonning 104 ming gektarida g‘alla, 82 ming 900 gektarida paxta, 14 ming 170 gektarida poliz va savbzavot, qariyb 17 ming 600 gektaridachorva ozuqasi, 9 ming 200 gektardan ortiq yerda dukkakli va moyli ekinlar yetishtirilmoqda.

Ayni paytda viloyatda mavjud suv manbalaridan samarali foydalanib, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini belgilangan miqdorda yetishtirish uchun barcha chora-tadbirlar ko‘rilayotir. Birinchi navbatda mavjud maydonlardagi g‘o‘zani qondirib sug‘orishga alohida e’tibor qaratilayotir.

Agrar sohaga qaratilayotgan alohida e’tibor bu yilgi suv tanqisligini bartaraf etishda muhim ahamiyat kasb etmoqda, – deydi viloyat fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi raisi A.Eshmatov. – Irrigatsiya tizimlarida ta’mirlash, yangi lotoklar olish, ayniqsa, g‘o‘za sug‘orishda egiluvchan quvurlardan foydalanishga mablag‘ ajratilishi dehqonlarimizga katta ko‘mak bo‘layotir. Ushbu amaliy yordamlar qiyinchiliklarni yengib, mo‘ljaldagi hosilni yetishtirishga imkon yaratadi.

Kimyoviy oqava suvlarning asosiy xususiyatlarini tahlil qilish 1. Kimyoviy oqava suvlar oqimi katta, tarkibi murakkab va reaktsiya xom ashyolari ko'pincha hal qiluvchi asosidagi moddalar yoki tsiklik tuzilish aralashmalaridir, bu esa oqava suvlarni tozalash qiyinligini oshiradi;

2. Oqova suv tarkibida ko'p miqdordagi ifloslantiruvchi moddalar mavjud, bu asosan xom ashyoning to'liq reaktsiyasi va xom ashyo yoki ishlab chiqarishda ko'p miqdordagi erituvchidan foydalanish natijasida yuzaga keladi

3. Ko'plab toksik va zararli moddalar, yuqori organik moddalar konsentratsiyasi, yuqori tuz miqdori, yuqori xrom, yuqori darajada refrakter aralashmalar, ko'plab biologik parchalanadigan moddalar, biologik parchalanish qobiliyati va ishlov berish qiyin. Nozik kimyoviy oqava suvlardagi ko'plab organik ifloslantiruvchi moddalar toksik va mikroorganizmlar uchun zararli, masalan, halogen birikmalar, nitro birikmalar, tarqaluvchi moddalar yoki bakteritsid ta'siriga ega bo'lgan sirt faol moddalar;

Oqava suvlarni kimyoviy tozalash usuli 1. Kimyoviy ishlov berish Kimyoviy usul suvdagi organik moddalar va noorganik aralashmalarni olib tashlash uchun kimyoviy reaktsiyaning ta'siridan foydalanadi. Asosan kimyoviy koagulyatsiya usullari, kimyoviy oksidlanish usullari, elektrokimyoviy oksidlanish usullari va boshqalar mavjud.

2. Jismoniy ishlov berish Kimyoviy oqava suvlarda keng tarqalgan fizik usullar filtratsiya, tortish yog'inlari va havo flotatsiyasini o'z ichiga oladi. Filtrlash usuli suvdagi aralashmalarni granülli granüler qatlam orqali ushlab turish, asosan suvda to'xtatilgan moddalarni kamaytirishdan iborat. Kimyoviy kanalizatsiyani filtrlash ishlarida umumiy ramka filtri va mikropor filtr ishlatiladi, mikroporoz naycha polietilendan tayyorlanadi. Diafragma o'lchamini sozlash mumkin, va almashtirish qulay;

5. Magnit ajratish usuli Magnit ajratish usuli - bu kimyoviy kanalizatsiya tarkibiga magnit turlari va koagulyantlarni qo'shish va magnit turlarining remenansidan foydalanish. Koagulyantning ta'sirida bir vaqtning o'zida zarralar bir-biriga to'planib, o'sib boradi va to'xtatilgan moddaning ajralishi tezlashadi. Keyin organik ifloslantiruvchi moddalarni olib tashlash uchun magnit separatordan foydalaning, laboratoriyadan chet el yuqori gradient magnit ajratish texnologiyasi qo'llanilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Ergashev A., Ergashev T. Ekologiya, biosfera va tabiatni muhofaza qilish. –T.: Yangi asr avlodi, 2005. 2. To'xtaev A., Xamidov A. Ekologiya, biosfera va tabiatni muhofaza qilish. –T.: O'qituvchi, 1995. 3. Otaboev Sh., Nabiev M. Inson va biosfera.-T.: O'qituvchi, 1995. 4. Tilovov T. Ekologiyaning dolzarb muammolari. –Qarshi: Nasaf, 2003. 5.To'xtaev A. Ekologiya.-T.: O'qituvchi, 1998.


Download 104.93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling