Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti n
Yaratilgan ish o’rinlar
Download 0.7 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xazorasp
- Qo’shko’pir
- № Hududlar nomi 2012 2013 2014 Yaratilgan ish o’rinlar (ta) 2012
- 10. Qorovul
- 2.3.O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishda bank kreditlarini ajratishni takomillashtirish yo’llari.
Yaratilgan ish o’rinlar (ta)
2014 2013 2014 Urganch shahri 15
15.0 1 1 Gurlan 8 15.0 1 1
0 34.5
- 3
34 47.0
3 5
10.5 23.1
1 2
20 20.0
1 1
0 15.0
- 1
47 Agrobank“ OATB Xorazm viloyati boshqarmasi ma’lumotlari .
48 ,,Agrobank“ OATB Xorazm viloyati boshqarmasi ma’lumotlari
79
20 23.0
3 3
15 20.0
2 3
59 50.0
5 5
9 10.0
2 2
6.5 16,5
2 8
197 289.1 21 35
OATBXorazmviloyatiboshqarmasitomonidan 2013-2014 yillardavomida (1- aprelholatigako’ra) oilaviytadbirkorlikvahunarmandchiliknikengaytirishuchunajratilgankreditlarmiqdori 2013 yilganisbatan2014 yil 32% oshishirejalashtirilgan. 2013 yilQorovulbo`limiengko`p 59 mlrdso`majratiganbo`lib,2014 yildaYangibozor,Bog`ot,Yangiariq,Xonqa,Xozorasp,Gurlanbo`limlaridarejalashtirilg antadbirkorlikvahunarmandchiliknikengaytirishuchunajratilgankreditlarmiqdorioshga n. Bank tomonidan tadbirkor ayollarni moliyaviy jihatdan qo’llab-quvvatlashning 4 yillik tahlilini 1-aprel xolatiga nisbatan ko`radigan bo`lsak quyidagi 2.2.2 -rasm orqali uning yildan yilga o`sib borayotganini ko`rishimiz mumkin. 2.2.2-rasm ,,Agrobank“ OATB Xorazm viloyati boshqarmasi tomonidan tadbirkor ayollarga ajratilgan kreditlar miqdori (mlrd.so’m) 49
49
80
Bundan tashqari, ,,Agrobank” OATB Xorazm viloyati bo’yicha xizmat ko’rsatish va servis sohasini rivojlantirish uchun, kasb-hunar kolleji bitiruvchilarini tadbirkorlik sohasiga jalb qilish uchun, shuningdek, oilaviy tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash borasida ham kredit mablag’lari jalb qilib kelmoqda. Xizmat ko’rsatish va servis sohasini rivojlantirish maqsadida ajratilayotgan kreditlar summasining 3 yillik tahlilini quyidagi jadvalda aks ettirib, kerakli xulosalarga ega bo’lamiz (2.2.2-jadval):
servis sohasini rivojlantirish uchun ajratilgan kreditlar miqdorining 1-aprel holatiga ko’ra 3 yillik tahlili (mlrd.so’m) 50 . № Hududlar nomi 2012 2013 2014 Yaratilgan ish o’rinlar (ta) 2012 2013 2014 1. Urganch shahri 0,0
36 37
0 26
39
50
81
Gurlan 0,0
10 35,0
0 3 2 3. Bog’ot 0,0
15 20,0
0 2 2 4. Xazorasp 10,0
20 30,0
3 3 2 5. Xonqa 5,0
50 32,0
2 5 2 6. Xiva 0,0
13 20,0
0 2 2 7. Yangiariq 7,0
12 50,0
2 2 2 8. Qo’shko’pir 0,0
20 51,0
0 5 3 9. Shovot 32,0
43 30,0
4 6 1 10. Qorovul 0,0
17 56,0
0 3 2 11. Pitnak 30,0
12 20,0
3 3 2 12. Yangibozor 105,0 20 30,0 5
2
189,0 268 411,0 19 63 61 Jadval ma’lumotlaridan ko’rinadi-ki, 2012 yilda xizmat ko’rsatish va servis sohasiga bank tomonidan ajratilgan kreditlar miqdori boshqa yillarga nisbatan ancha past (189 mlrd.so’m), ammo 3 yil mobaynida ushbu sohaga ajratilgan kredit mablag’lari qariyb 2,2 barobarga oshgan. 2012yilda ajratilgan kreditlar hisobiga yaratilgan yangi ish o’rinlari tahlil qilinayotgan boshqa yillarga nisbatan sezilarli darajada yuqori bo’lib (61 ta), bu ko’rsatkich, ayniqsa, Urganch shahri, Shovot, Xonqa va Qoshko’pir tumanlarida (5-6 ta) boshqa tumanlarga nisbatan 2-3 barobar yuqoriligini ko’rishimiz mumkin. 2014-yilda bank tomonidan viloyatda xizmat ko’rsatish va servis sohasini rivojlantirish maqsadida, ayniqsa, Qorovul hududi (56 mlrd.so’m, 13,6 foiz), Yangiariq va Qo’shko’pir tumanlariga (50-51 mlrd.so’m, 12,1-12,4 foiz) nisbatan ko’proq kredit mablag’lari sarflangan bo’lib, jami kreditlarning o’rtacha 12,7 foizini tashkil etadi. Bundan tashqari, joriy yilda kreditlar eng kam sarflangan hududlar Bog’ot, Xiva, Pitnak hududlari bo’lib (20 mlrd.so’m), ularning jami ajratilgan mablag’lardagi ulushi o’rtacha 4,8 foizga to’g’ri keladi. 2014 yilning so’nggi 3 oyi ichida ajratilgan jami kreditlar miqdorida eng ko’p kredit jalb qilingan Qorovul bilan 82
eng kam kredit sarflangan Pitnak hududlariga ajratilgan mablag’lar o’rtasidagi nisbat 2,8 martani tashkil etgan. ,,Agrobank” OATB Xorazm viloyati boshqarmasi misolida keltirilgan yuqoridagi barcha bank xizmatlari O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2012- yil 15-mayda qabul qilingan 2364-sonli qarori hamda O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2012-yil 24-martda qabul qilingan 101-sonli qaroriga ilova tarzida berilgan ,,Tijorat banklari tomonidan bank kafolatlarini berish tartibi to’g’risida”gi Nizomiga muvofiq, KBXT sub’yektlarining tijorat banklari xizmatlaridan belgilangan tartibda foydalanish va bank kafolatlarini olish huquqlari hamda majburiyatlari davlat himoyasida va nazoratidadir. Shu qatorda “Agrobank”OATBning Yangibozor filialiga xam nazar tashlaydigan bo`lsak 2012yilga nisbatan 2013 yil ajratilgan kreditlar miqdorini oshganini ko`ramiz 2.2.3-rasm “Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillarda tadbirkor ayollarga ajratilgan kreditlar(mln so`mda)
“Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillarda tadbirkor ayollarga ajratilgan kreditlar miqdori qarib 132 barobar oshganini ko`ramiz bu juda katta o`sish.
83
2.2.4-rasm “Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillarda kollej bitiruvchilariga ajratilgan kreditlar(mln so`m)
“Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillarda kollej bitiruvchilariga ajratilgan kreditlar miqdori 2.4 barobar o`sishga erishgan bo`lsa
yosh oilalarga ajratilgan kreditlar miqdori esa 7.7 barobar o`sish gan 2.2.5-rasmda ko`rishimiz mumkin.
2.2.5-rasm “Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillarda yosh oilalarga ajratilgan kreditlar miqdori(mln so`mda)
84
Bu ko`rsatkichlardan ko`rinib turibdiki bir yil mobaynida ajratilgan kreditlar miqdori katta suratlar bilan o`sganini ko`ryapmiz,ammo KBXT subeklariga ajratilgan qisqa va uzoq muddatli kreditlar miqdori 2013 yil 2012 yilga nisbatan pasayish kuzatilgan buni 2.2.3 -jadvalda ko`rishimiz mumkin . 51
KBXT subektlariga ajratigan qisqa muddatli kreditlar(mln so`mda) KBXT subektlariga ajratilgan uzoq muddatli kreditlar(mlrd so`mda) 1 2012 yilda 955.568 1.76
2 2013 yilda 820.383 1.518
Barcha ma’lumotlarni umumlashtirgan holda shuni aytishimiz mumkinki, ,,Agrobank” OATB Xorzam viloyati boshqarmasida KBXT sub’yektlarini barcha sohalar bo’yicha kredit resurslari bilan uzluksiz ta’minlash keng yo’lga qo’yilgan hamda kredit berish va undirish tartibi, bank kafolatlari qonunlar, farmoyishlar asosida mustahkamlangan. KBXTni banklar tomonidan qo’llab-quvvatlash bo’yicha keltirilgan yuqoridagi barcha statistik ma’lumotlar mamlakatimizning faqatgina bitta tijorat banki misolida ochib berishga, qisqa va aniq tarzda izohlashga harakat qilindi. Davlatimizdagi boshqa tijorat banklarda ham bu kabi ijobiy ko’rsatkichlarga erishib kelayotganligi hech kimga sir emas. Bularning barchasi, albatta, O’zbekistonning bank-moliya sohasidagi chuqur islohotlari, bank likvidligi va barqarorligin oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar, kredit tizimini yanada takomillashtirish borasidagi dunyo tajribalarining milliy qonunchilik va tadqiqotlarda aks ettirilib kelinayotganligi natijasidir.
Mamlakatimizhayotidagiijtimoiy-iqtisodiyo’zgarishlar,
iqtisodi- yotningso’nggiyillardagibarqaroro’sishinita’minlashda,
shubhasiz, 51 “Agrobank”OATBning Yangibozor filialining 2012- 2013 yillardagi ko`rsatkichlar asosida muallif ishlanmasi. 85
realsektorgakiritilayotganqo’yilmalarningrolikattabo’lmoqda. Barchatarmoqlargabankmablag’lariningkirib borish
ishlabchiqarishizchilliginita’minlashgarovibo’libqolmoqda.O’zbekistondaiqtisodiyisl ohotlarnichuqurlashtirishningustuvoryo’nalishlariqatoridankichikbiznesvaxususiytad birkorliknirivojlantirishalohidaahamiyatkasbetadi. Binobarin, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etayotganligini hayotning o’zi yaqqol ko’rsatib turibdi. Prezidentimiz I.A. Karimov bu haqida «Biz yangi davlat, yangi jamiyat qurishga kirishgan dastlabki kunlardanoq ichki bozorni o’z xomashyomizdan ishlab chiqarilgan tovarlar bilan to’ldirish, xizmat ko’rsatish tarmoqlarini yo’lga qo’yish vazifalarini muhim, ustuvor yo’nalishlardan biri sifatida belgilab oldik. Bu murakkab vazifani qisqa muddatda hal etish lozim edi. Mana shunday og’ir vaziyatda kichik korxonalarning, xususiy tadbirkorlikning ahamiyati nechog’lik beqiyosekanini isbotlab o’tishga hojat bo’lmasa kerak» 52 - deya bejizta’kidlamaganlar. Ayni shu sohaga mamlakat iqtisodiy o’sishining asosiy omili sifatida qaralib, 2013 yilda tijorat banklar tomonidan kichik biznesva xususiy tadbirkorlik sub’ektlariga barcha moliyaviy manbalar hisobidanajratilgan kreditlar 2012 yilga nisbatan 1,3 barobarga oshib, 5 trln. 346mlrd so’mni tashkil etdi. Ushbu ajratilgan kreditlarning 1 trln. 172 mlrd.so’mi mikrokreditlar bo’lib, ularning hajmi 2012 yilga nisbatan 1,5 barobaro’sdi.Xalqaro moliyaviy institutlar va xorijiy mamlakatlarning kreditliniyalari va grantlari hisobidan 181,7 mln. AQSh dollari miqdorida kredit mablag’lari ajratildi 53 . Joriy yilning birinchi yarmida 2012 yilning shudavriga nisbatan 1,3 barobar ko’p, ya’ni 3,7 trillion so’m hajmida kreditlar,jumladan, 775,2 milliard so’mlik mikrokreditlar (o’sish 1,4 barobar),shuningdek, xalqaro moliya institutlarining kredit liniyalari doirasida 59,8million dollar ajratildi. Tahlillarga ko’ra, rivojlangan davlatlarda yalpi ichki mahsulotqo’shimcha o’sishining yarmi kichik biznes hisobidan ta’minlanmoqda. Bumamlakatlarda aholining 40 % dan ortig’i kichik biznes bilan band. Yaponiya,Italiya mamlakatlarida
52 Karimov I.A”Bosh maqsadimiz –keng ko`lamli isloxatlar va modernizatsiya yo`lini qat`iyat bilan davom ettirish”T,O`zbekiston,2013-21B 53 O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki sayti www.cbu.uz 86
bu ko’rsatkich 60 % dan yuqori. Shuni ta’kidlashjoizki, aholisi 300 mln.dan ziyodroq bo’lgan AQSh da ro’yxatdan o’tkazilgankichik korxonlar soni qariyb, 11 mln. nafarni tashkil etadi. Kichik biznesinnovatsion rivojlanishda alohida ro`l o’ynaydi. Jahonning etakchimamlakatlarida barcha yangiliklarning 30 foizdan 50 foizgacha kichikfirmalar hissasiga to’g’ri keladi. AQShda kichik biznes yirik biznesganisbatan 5 marta ko’proq yangiliklarni amalga oshiradi va sotadi.Hozirgi kunda kichik xo’jalik yurituvchi tadbirkorlik sub’ektlariyirik korxonalarning asosiy raqobatchisi va hamkori sifatida, yirik ishlabchiqarish hamda butun milliy iqtisodiyot taraqqiyotining muhim omili bo’libqolmoqda. 1973-1975 yillarda jahonda taraqqiy etgan mamlakatlar iqtisodiyotida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatiningiqtisodiy inqirozlarga bardosh bera olishini, XX asrning 90- yillariso’nggidagi Osiyo, ayniqsa, Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida boshlanib,keyinchalik butun dunyoni qamrab olgan moliyaviy inqiroz natijalaridan hamyaqqol ko’rishimiz mumkin. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlarikorxonalari milliy
iqtisodiyotda nisbatan ustun o’rinlarga ega bo’lganmamlakatlar (Malayziya, Singapur kabilar) inqirozdan eng kam talafut bilanchiqqan bo’lsalar, yirik korxonalarga ustuvorlik bergan mamlakatlar(Janubiy Koreya) eng ko’p zarar ko’rgan edilar.2000 yilda mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining qariyb31 foizi kichik
biznes va
xususiy tadbirkorlik hisobigashakllantirilgan bo’lsa, 2013 yilga kelib bu ko’rsatkich 55,8 foiznitashkil etgan , 2015 yilda ushbu ko’rsatkich rivojlanganmamlakatlardagi kabi 60 foiz bo’lishi kutilmoqda. 54 Bu esa bugungikunda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasining mamlakatiqtisodiyotida ahamiyatining oshib borayotganligidan dalolat beradi.
Shundankelib
chiqqan holda, kichik
biznes sub’ektlari loyihalarinimoliyalashtirishda xalqaro moliya institutlari kredit liniyalarini jalbetishni takomillashtirish chora-tadbirlarini amalga oshirish alohida ahamiyatga ega.
54 O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014-yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi Xalq so’zi 18.01.2014 y. (13)
87
Bozoriqtisodiyotisharoitidaxususiybiznesnimoliyaviyqo’llab- quvvatlashdaxorijiykreditliniyalarimablag’larini banklarorqalirealsektorgajalbqilishhisobigakichikishlabchiqarishnirivojlantirishmuhi mahamiyatkasbetadi. Kelajakdaularnegizidamoliyaviyjihatdanbaquvvatko’ptarmoqliyirikishlabchiqarishko rxonalarishakllanishiko’zda tutiladi.Xorijiykreditliniyalarihisobidankreditlartadbirkorliksub’ektlarigaeksportgamo ’ljallanganvaimporto’rninibosuvchimahsulotlar, ya’niqishloqxo’jaligimahsulotlarivaboshqamilliyxom- ashyoresurslariniqaytaishlashni, mashinasozlikva elektron sanoati uchundetallarvakundalikehtiyojixalqiste’moltovarlarininazardatutadigan investitsionloyihalargao’rtavauzoqmuddatgaimtiyozlikreditlarajratilmoqda. HozirgikundaO’zbekistonRespublikasi “TIFMilliybanki”,“Agrobank”, “O’zsanoatqurilishbank”, “Asakabank”, “Ipoteka-bank”, “Ipakyo’li” bankiva “Hamkorbank” tomonidankichikbiznessub’ektlarininginvestitsionloyihalarinimoliyalashtirishuchunx orijiykreditliniyalarijalbqilingan.Kichikbiznesvaxususiytadbirkorliksub’ektlarigakredi tlarberishmexanizminiyanadatakomillashtirishvaularninghajminioshirish, birinchinavbatda, investitsiyamaqsadlariga, boshlang’ichsarmoyanishakllantirishgakreditlarajratish, ishlabchiqarishnimodernizatsiyaqilishhamdatexnologikyangilashuchuno’rtavauzoqm uddatlikreditlarberishdaniboratdir. Tadbirkorlik mamlakatning nafaqat yalpi ichki maxsulotini shakllantirishda asosiy bo’g’in, balki aholi bandligi va daromadlari manbaining takomillashuvi hamda milliy farovonlikka erishishning muhim omilidir. Shu o’rinda kichik biznes sub’ektlarini kreditlash jarayoniga xorijiy banklar va xalqaro moliya institutlarining kreditliniyalari tobora keng jalb etilayotganligini ta’kidlab o’tish joiz.“2011-2015 yillarda Respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko’rsatkichlariga erishishning ustuvor yo’nalishlari dasturi” ga asosan kichik biznes va xususiy 88
tadbirkorlik sub’ektlarini moliyalashtirish uchun xalqaro moliya institutlari va xorijiy davlatlar hukumatlarining imtiyozli kreditliniyalari va grantlaridan 2013 yilda – 110 mln. dollar ajratilganbo’lsa,2014 yilda – 130 mln. dollar, 2015 yilga kelib esa, 155 mln. dollar jalb etish ko’zda tutilgan. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 17 aprel PQ -1957-sonli, “2013 - 2016 yillarda qishloq joylarida xizmat ko’rsatish va servissohasini jadal rivojlantirish yuzasidan qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi qaroriga asosan xizmat ko’rsatish va servis sohasimamlakatimizda ishbilarmonlik muhitini tubdan yaxshilash, bozorislohotlarini liberallashtirish va chuqurlashtirish, tadbirkorlikka yanadako’proq erkinlik berish, sohani rivojlantirish yo’lidagi to’siq va g’ovlarnibartaraf etish yo’lida xizmat qilmoqda. Darhaqiqat, ko’rilayotgan chora-tadbirlar natijasida bugungi kunda xizmat ko’rsatish va servis sohasivakillarining ilgarigidanda erkin faoliyat yuritayotganini, ularnikreditlash hajmining sezilarli darajada oshayotganini kuzatish mumkin.Xususan, 2013-2016 yillar davomida xizmat ko’rsatish va servissohalariga umumiy
qiymati
604
60904
ml.n so’mlik
kreditlar ajratilishirejalashtirilgan. 55 Ta’kidlash joizki, mazkur islohotlar natijasidamahalliy aholi bandligi va farovonligini oshirishga alohida e’tiborqaratilayotganini kuzatish mumkin. Quyidagi jadvalda respublikamiztijorat banklari tomonidan mazkur sohaga rejalashtirilayotgan kreditlarni ko’rish mumkin: Ta’kidlash joizki, mazkur islohotlar natijasidamahalliy aholi bandligi va farovonligini oshirishga alohida e’tiborqaratilayotganini kuzatish mumkin. Quyidagi jadvalda respublikamiztijorat banklari tomonidan mazkur sohaga rejalashtirilayotgan kreditlarniko’rish mumkin:
2013 - 2016 yillarda O’zbekiston Respublikasi tijorat banklari tomonidan qishloq joylarda xizmat ko’rsatish va servis sohasini rivojlantirishga rejalashtirilgan kreditlar 56 (mln so’m) 55 O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 17 aprel PQ 1957 sonli “2013-2016”yillardaqishloq joylarida xizmat ko`rsatish va servis sohasini rivojlantirish yuzasidan qo`shimcha chora tadbirlar to`g`risidagi qarori 56 O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 17 aprel PQ 1957 sonli “2013-2016”yillardaqishloq joylarida xizmat ko`rsatish va servis sohasini rivojlantirish yuzasidan qo`shimcha chora tadbirlar to`g`risidagi qarori 89
Tijorat banklari 2013 yil 2014 yil 2015 yil 2016 yil 1 “Xalq bank”DTB 17026,0 20431,2
24517,4 29420,9
2 “Mikrokredit bank”OATB 12562,1
15674,5 18689,4
21707,3 3 “Milliy bank”TIF 7634,2 9161,1
10993,3 13192,0
4 “Asaka bank”DATB 5463,4 6556,1 7867,4
9440,8 5 “Agrobank”OATB 10140,3 12168,6
14601,3 17522,5
6 “O`zsanoat qurulish bank”OATB 3801,8
4562,1 5474,5
6569,4 7 “Ipoteka bank”AITB 4777,7 5733,2 6879,6
8255,8 8 “Qishloq qurilish bank” OATB 7630,8 9157,0
10988,4 13186,1
9 Boshqa
tijorat banklari 6673,6 8008,2
9609,8 11531,9
2013
- 2016
yillardaO’zbekistonRespublikasitijoratbanklaritomonidanqishloqjoylardaxizmatko’rs atishvaservissohasinirivojlantirishgarejalashtirilgankreditlar miqdoridan ko`rinib turibdiki 3yil mobaynida “Xalq banki”DTB ning shu sohaga rejalashtirilgan kreditlar miqdori 25 barobar oshishi rejalashtirilgan. “Agrobank”OATB tomonidanqishloq joylarda xizmat ko’rsatish va servis sohasini rivojlantirishga rejalashtirilgan kreditlar miqdori qariyb 4 barobar oshganini ko`ryapmiz Ta’kidlashlozimki, O’zbekistondaxususiytadbirkorlikningrivojlanishinitartibgasoluvchivabusohaningmu ammolarinihaletishbilanshug’ullanuvchidavlatdasturiishlabchiqilgan. Aynandavlatdasturiniamalgaoshirish, 90
imtiyozlikreditlarberishhisobigaloyihalarniamalgaoshirishxarajatlariniqoplash, sug’urtalashvabanklardankreditolishdakichikkorxonalargadavlatkafolatlariberishgao’t ishkabiomillarkichiktadbirkorlikkajalbqilinadiganmoliyaviyresurslarningkengayishid amuhimomilbo’libxizmatqilmoqda. Shubilanbirqatordamamlakatimizhuquqsohasidaolibborilayotganizchilislohotlar, kichikbiznesvaxususiytadbirkorliknirivojlantirishdamuhimomillardanbirihisoblanadi. Respublikamizda 2013 yil qabul qilingan “Garovreestri” to’g’risidagi qonunning ham kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni yanada rivojlantirishga, ya’ni garov ta’minotining ortiqcha qismidan foydalangan holda qo’shimcha bank kreditlaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Biroq, bu kichik biznes subektlarini moliyaviy ta’minlashda muammolar yo’q degani emas. Hozirgi kunda tadbirkorlarga moliyaviy yordam tizimidagi qiyinchiliklardan biri bu tadbirkorlar xorijiy valyutada olgan kreditlarini va ularning foizlarini qat’iy valyutada qaytarishlari shartligidir. Ma’lumki, ko’pgina loyihalar asosan ichki bozordagi talabni qondirishga mo’ljallanadi, kreditni xorijiyvalyutada qaytarish uchun valyuta konvertatsiyasining qat’iy tartibda o’rnatilganligini inobatga oladigan bo’lsak, ko’pgina tadbirkorlar valyutada kredit olishdan voz kechadilar. Mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlari moliyaviy barqarorligini ta’minlashda davlat boshqaruv organlari va tijorat banklari tomonidan quyidagi chora-tadbirlarni amalga oshirish maqsadga muvofiq, deb hisoblaymiz: - tijorat banklarining kapitallashuv darajasini oshirish bo’yicha aniq chora-tadbirlarni belgilab, ular bo’yicha ishlarni amalga oshirib borish,mamlakatda banklarning kreditlash imkoniyatlarini kengaytirib borish lozim; - kichik biznes sub’ektlarini davlat tomonidan ro’yxatga olishning yanada takomillashgan mexanizmini joriy etish; - respublikamiz yirik tijorat banklari kredit portfeli tarkibida kichik biznes sub’ektlari faoliyatiga yo’naltiriladigan kreditlar hajmini yanada oshirishga erishish lozim; - axborot xizmatlari ko’rsatishni takomillashtirish, "innovatsioniqlim"ni yaratish; 91
- pul-kredit, narx va valyuta siyosati vositalarini qamrab olgan qulay makroiqtisodiy muhitni yaratish ham ustuvor yo’nalishlardandir. Bu sohadagi muammolarning echimini topish tadbirkorlarga moliyaviyyordam berish mexanizmining rivojlanishi uchun xizmat qiladi. Bunda ichki kredit manbalarini safarbar etish chora-tadbirlari bilan birgalikda xorijiy sarmoyalarni rag’batlantirishga xizmat qiladigan qulay muhit yaratish, chet el kredit liniyalarini jalb etish va ularni maqsadli o’zlashtirish, eng asosiysi bu ishlarning ma’lum iqtisodiy samarasiga erishish masalasi biz uchun o’tamuhim strategik ahamiyatga ega. Xulosa o’rnida aytish mumkinki, mamlakatimizda davlat boshqaruvorganlari hamda tijorat banklari kichik biznes sub’ektlarining har tomonlama qo’llab-quvvatlash imkoniyatlari juda keng bo’lib, ulardansamarali foydalanishga erishish milliy iqtisodiyotning rivoji va aholiturmush darajasini yaxshilashga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Ayniqsa, kichikbiznes va
xususiy tadbirkorlik sub’ektlarini iqtisodiyotni modernizatsiyaqilish va yangilashni asosiy tayanchi bo’lgan o’rta sinf mulkdorlar qatlaminishakllantirishdagi ahamiyatini hech narsa bilan qiyoslab bo’lmaydi. Shujihatdan olgandakichik biznes va
xususiy tadbirkorlikni ishlab chiqarishfaoliyatidagi o’rni va ahamiyatini yanada oshirish darkor. Download 0.7 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling