Urganch davlat universiteti «tasdiqlayman»


Download 438.49 Kb.
Pdf ko'rish
Sana02.12.2020
Hajmi438.49 Kb.
#157062
Bog'liq
BIRJA VA YARMARKA FAOLIYATINI BOSHQARISH (tanlov) ID 2020 Sherov A




O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA  

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI 

 

 

 

 

«TASDIQLAYMAN» 

Urganch davlat universiteti 

o‘quv ishlari bo‘yicha prorektori: 

_____________dots. S.Xodjaniyazov 

___._____.2020 yil 

 

BIRJA VA YARMARKA FAOLIYATINI BOSHQARISH

 

FANIDAN  

ISHCHI O`QUV DASTUR 

(2020-2021 o‘quv yili 4 kurs) 

 

Bilim sohasi 

200 000 


Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq 

 

 

 



Ta’lim sohasi 

230 000 


Iqtisod 

 

 

 



Ta’lim yo‘nalishi 

5230100 


Iqtisodiyot 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Urganch – 2020 y 

Semestr 


Mashg‘ulotlar 



Jami 

Ma’ruza 


12 



Amaliy 



12 

Mustaqil 

22 

10 


32 

Jami: 


38 

18 


56 

Ishchi o‘quv dasturi Urganch Davlat universiteti kengashining 2020 yil “___” 

__________  dagi  “___”-sonli  bayonnomasi  bilan  tasdiqlangan  fan  dasturi  asosida 

tuzilgan bo‘lib, “Mehmonxona xo‘jaligini boshqarish” kafedrasining “___” ________ 

2020 yildagi yig`ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan.  Bayonnoma №____    

 

Tuzuvchi: 

 

 

Sherov A.B. 



 

“Mehmonxona  xo‘jaligini  boshqarish” 

kafedrasi katta o‘qituvchisi, PhD 

 

 



 

Taqrizchilar: 

 

 



 

 

 



Fayzullayev N.B. 

 

“Mehmonxona  xo‘jaligini  boshqarish” 



kafedrasi mudiri, i.f.n., dots. 

Jabbarov U.R. 

 

“Mehmonxona  xo‘jaligini  boshqarish” 



kafedrasi katta o‘qituvchisi, i.f.n. 

                             



    Kafedra mudiri:                                         dots.Fayzullayev N.B

                   

 

  Kadrlar iste’molchisi:                                 

“Urganch el tur”MchJ ga qarashli  

“Navro‘z” mehmonxonasi  

  direktori:                                                                    Atayeva D. 

 

 



 

 

 



Mazkur  ishchi-o‘quv  dasturi  “Turizm  va  iqtisodiyot”  fakulteti  Kengashida 

ko‘rib chiqilgan va ma’qullangan. «___ »  _____________ 2020 yildagi   №___-sonli 

bayonnoma 

 

 



 

 

“Turizm va iqtisodiyot” fakulteti dekani:                  prof. AbdullayevI.S. 

 

 

 



 



KIRISH 

I.  O‘quv fanining dolzarbligi va oliy ta’limdagi o‘rni 

“Birja  va  yarmarka  faoliyatini  boshqarish”  fanida  birja  va  yarmarkalar  va  uni 

rivojlanishining  asosiy  bosqichlari,  birja  va  yarmarkalarning  vazifalari,  funksiyalari 

va  turlari,  tovar  birjalari-zamonaviy  bozor  ishlashining  muhim  omili,  birjalar  va 

yarmarkalar  faoliyatining  boshqaruv  organlari  va  huquqiy  asoslari,  birja  savdosini 

tashkil  etish,  birja  bitimlari  va  brokerlik  faoliyati,  fyuchers  birjalarining  roli  va 

ahamiyati,  fond  birjalari  faoliyati,  valyuta  birjalari,  foreks  birjasi,  bozor  tizimida 

savdo  uylari,  birja  va  yarmarkalarning  moddiy-texnik  bazasi,  yarmarka  faoliyatini 

tashkil  etish,  yarmarka  faoliyatini  tashkil  etish  tarixi  va  rivojlanishi  tamoyillari, 

yarmarka va xalqaro savdoni tashkil etish kabi mavzularni qamrab olgan.  

Zamonaviy  bozor  tizimiga  kiruvchi  birja  va  yarmarkalar  kengaytirilgan  takror 

ishlab  chiqarish  jarayonining  uzluksizligi  va  ijtimoiy  mahsulot  aylanmasi 

tezlashishini  ta’minlaydi.  Birja  va  yarmarkalar  faoliyati  evaziga  tovarlar  muomala 

vaqti  qisqaradi,  asosiy  fondlar,  mehnat  resurslaridan  foydalanish  samaradorligi 

oshadi,  aylanma  mablag‘  va  bank  kreditiga  bo‘lgan  talabning  qisqarishi  hisobiga 

boshqa  sohalarga  yo‘naltiriladigan  resurslar  zaxiralari  o‘sishi  bilan  e’tiborga 

molikdir. “Birja va yarmarka faoliyatini boshqarish” fanini chuqur o‘rganish tegishli 

sohalar muammolarini hal qilishda muhim rol o‘ynaydi. 

“Birja  va  yarmarka  faoliyatini  boshqarish”  fani  umumkasbiy  fanlar  blokiga 

kiritilgan kurs hisoblanib, 4-kursda o‘qitiladi. 

 

II.  O‘quv fanining maqsadi va vazifalari 

Fanning  maqsadi  talabalarga  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  davrida  muomala 

sohasining  asosiy  elementi  bo‘lgan  birja  va  yarmarkalar  faoliyati  chuqur  o‘rganish, 

uni tashkil etish va rivojlanishi qonuniyatlarini o‘rganishdan iborat. 

Fanning  vazifalari  -  talabalarga  ishlab  chiqaruvchilar  o‘rtasida  sog‘lom 

raqobatni ta’minlashning o‘ziga xos xususiyatlarini; bozor kon’yunkturasining tahlil 

qilish  yo‘llarini  va  usullarini;  turli  iqtisodiy  matematik  modellar  yordamida  tahlil 

qilish  va  istiqbollashni  amalga  oshirish  yo‘llarini;  iste’molchilar  va  ishlab 

chiqaruvchilar  bozorida  vujudga  kelishi  mumkin  bo‘lgan  turli  vaziyatlarni  mantiqiy 

evristik va iqtisodiy  matematik  modellar orqali tahlil  qilish va istiqbollashni amalga 

oshirishni; firmaning bozor strategiyasini tanlash bo‘yicha turli holatlarni tahlil qilish 

va qarorlar qabul qilishni o‘rgatishdan iboratdir. 

Fan  bo‘yicha  talabalarning  bilim,  malaka  va  ko‘nikmalariga  quyidagi  talablar 

qo‘yiladi. Talaba: 

-  birja faoliyatining shakllanishi va tarixini; 

-  birja  va  yarmarkalarning  rivojlanishi,  birjalar  va  yarmarkalar  faoliyatlarini 

tashkil etish hamda boshqaruv madaniyatini


-  birja  va  yarmarkalarda  faoliyatni  tashkil  etishning  mazmuni  va  mohiyatini; 

birja va yarmarkalarda savdo qilish qonunlari va tamoyillarini; 

-  birjalarda faoliyat yuritish usullarini; 

-  yarmarkalarda  va  birjalar  faoliyatlari  samaradorligini  oshirish  asoslarini 

belgilashni;  tovarlar  va  xom-ashyo  resurslari  tushunchasi  mohiyati  va  turlarini 

aniqlash; 

-  elektron  savdo  qilish  mohiyatini,  metodlarini  hamda  savdoni  boshqaruv 

mohiyati va ahamiyatini asoslab berishni bilishi kerak; 

-  talaba  birja  va  yarmarka  savdolari  obyekti  va  subyektlarini  yorituvchi 

nazariyalarni tasniflash; 

- zamonaviy bozor qonunlari va tamoyillarini qo‘llay bilish; 

-  birja  faoliyatini  tashkil  etish  va  boshqarishning  ilmiy  uslublarini,  ularning 

samaradorligini oshirish asoslarini belgilashni va tatbiq etishni

-  moddiy  resurs  tushunchasi  mohiyatini  va  turlarini  aniqlash  hamda  savdo 

usullarini belgilab olish; 

-  birjalarda  va  yarmarkalarda  savdolarni  boshqaruv  mohiyatini  va  ahamiyatini 

asoslab berish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi; 

-  talaba  birjalar  va  yarmarkalar  faoliyatida  elektron  savdo  usullarni  qo‘llay 

olish; 


-  birja savdolarni tashkil etish va boshqarish; 

-  birja  va  yarmarka  savdolari  qonunlari  va  tamoyillarini  tatbiq  etish;  brokerlik 

vazifalarini bajarish; 

-  birja  kotirovkalarini  tahlil  qilish;  chet  davlatlar  birjalaridagi  kotirovkalarni 

taqqoslama tahlil qilish; 

-  savdolarda dillerlik va maklerlik vazifalarini bajarish; 

-  birja  savdolariga  mahsulotlarni  olib  chiqish  usullarini  qo‘llay  olish 

malakalariga ega bo‘lishi kerak. 

 

III. FANNING TARKIBI 

Ma’ruza mashg‘ulotlari mavzulari 

 

7-semestr 



№ 

Ma’ruza mavzulari 

Adabiyotlar 

Ajrat. 

soat 



“Birja  va  yarmarka  faoliyatini  boshqarish”  fanining 



mazmuni va vazifalari. Birja va yarmarkalar rivojlanishi 

tarixi. 

“Birja  va  yarmarkalar”  kengaytirilgan  takror  ishlab 

chiqarish jarayonini uzluksizligi ijtimoiy mahsulot aylanmasi 

tezlanishini ta’minlash. “Birja va yarmarka” va korxonalarni 

aylanma  mablag‘  va  bank  kreditiga  bo‘lgan  talabini 

qisqartirish  natijasida  boshqa  sohalarga  yo‘naltiriladigan 

resurslarni o‘sishiga olib kelish. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 



“Birja  va  yarmarka  faoliyatini  boshqarish”  fani  iqtisodiy 

fanlardan  biri  sifatida.  Fanning  asosiy  mazmuni  va  tuzimi. 

Birjalarning  mamlakat  iqtisodiy  rivojlanishida  tutgan  o‘rni. 

Birja va yarmarka savdosining tarixiy evolyutsiyasi.  

Tovar  birjasining  evolyutsion  yo‘li.  Birja  faoliyatining 

transformatsiyalashuvi  Yaponiya,  qadimgi  Rim,  Florensiya, 

Yevropa  mamlakatlarida  birjalarni  paydo  bo‘lishi.  Chet 

mamlakatlar  tovar  birjalari.  Sovet  davridagi  birjalar. 

Hamdo‘stlik mamlakatlarida birja va yarmarkalar faoliyatlari. 

Tovar birjasini tashkil etish.  

Markaziy Osiyo va boshqa mustaqil davlatlar hamdo‘stligi 

hududidagi birjalar bilan hamkorlik aloqalarini yo‘lga 

qo‘yish. Hozirgi davrda birjalarning roli. 



Tovar  birjalari-zamonaviy  bozor  ishlashining  muhim 

omili 

Birjalar bozor elementi sifatida. Birja mexanizmlari. Bozor 

iqtisodiyoti  rivojlanishida  birjalar  roli  va  ahamiyati.  Tovar 

birjalar  tasnifi.  Respublikamizda  birja  faoliyatiga  maxsus 

ruxsatnomalar  berishning  muhim  shartlaridan  biri  birja 

savdolashuvida  qatnashuvchi  xo‘jalik  subyektlari  yagona 

elektron  savdo  tizimi  bilan  bog‘liq  bo‘lishlari  shartligidir. 

O‘zbekistan  Respublika  tovar  xom  ashyo  birjasida  elektron 

savdolashuv tizimi joriy etilishi 

Tovar  birjalari  va  ular  bo‘linmalarining  vazifalari  va 

funksiyalari. Boshqaruv organlari.  Tovar birjalari tuzilmaviy 

bo‘g‘inlari.  Birja  faoliyatini  tartibga  solishning  huquqiy 

asoslari.  

Ixtisoslashtirilgan 

tovar 

birjalarining 



o‘ziga 

xos 


xususiyatlari.  Fond  birjalari,  valyuta  birjalari,  intelektual 

mulk  va  uning  obyektlari  bilan  savdo  qiluvchi  birjalar, 

aralash nomenklaturali birjalar, mehnat birjalari. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 



Birja  savdosini  tashkil  etish.  Birja  bitimlari  va 

brokerlik faoliyati 

Birja  savdolari  ishtirokchilari.  Birja  tovari.  Birja 

operatsion  zalida  savdo  jarayoni.  Tovar  birjasida  buyurtma 

harakati. Birja tovarlari ko‘rinishi. Savdo solib borish tartibi. 

Birja  tovarlarni  sotish-sotib  olish  yoki  ularni  boshqa 

tovarlar bilan almashtirish operatsiyalari faqat birja vositalari 

tomonidangina  amalga  oshirilishi.  Birja  a’zolarining  har  bir 

qatnashchisi  uchun  bir  xil  imkoniyat  yaratilgan  qilib 

joylashtirilishi.  Yangi  kompyuter  sistemasiga  kiritilishi. 

Elektron tablo. 

Birja bitimlari  mohiyati. Birja bitimlari  ko‘rinishi. Opsion 

baholarni  aniqlash  modellari.  Birja  va  nobirja  opsionlari. 

Spekulyativ  bitimlar.  Tovar  arbitraji.  Bitimlarda  baholar 

ko‘rinishi. 

Birja  tovarlari  baholari  kotirovkasi.  Bitimlarni  tuzish  va 

ro‘yxatdan  o‘tkazish.  Birjalarda  brokerlik  xizmatining  o‘rni 

va  roli.  Brokerlik  firmalarining  tashkiliy  tuzilmalari. 

Brokerlik  mehnatini  baholashning  roli.  Birja  bitimlarining 

turlari. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 



Fyuchers va fond birjalarining roli va ahamiyati  



Fyuchers birjalarning mohiyati. Fyuchersli birjalarning real 

tovarlar  birjalardan  farqi,  bitimlarni  fiktiv  (tovarsiz) 

xarakteri, 

shartnomalarning 

to‘la 

unifikatsiyalaganligi. 



Fyuchers  birjalari  tavsifi.  Fyuchers  birjalarining  ishlash 

mexanizmlari.  Fyuchers  birjalari  ishchi  organlari.  Fyuchers 

birjalari qulayligini ta’minlovchi shartlar. Birja funksiyalarini 

bajarilishidagi sharoitlari. 

Qimmatli 

qog‘ozlar 

bozori 

bozor 


munosabatlari 

shakllanishida  muhim  omil.  Birlamchi  fond  bozori. 

Ikkilamchi  fond  bozori.  Fond  birjalari  faoliyati.  Qimmatli 

qog‘ozlar kursini aniqlash. Fond birjasida operatsiyalar turi. 

Emissiya bitimi. Emissiya shartnomalar xarakteri. 

Investitsiya siyosatining muhim omili sifatida investorlarning 

huquqlarini kafolati zarurligi. O‘zbekiston Respublikasining 

“Chet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni 

himoya qilish choralari to‘g‘risida”gi qonuni, qonunchilik 

normalarining o‘zgartirilishi. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 



 

JAMI 


 

 

Ma`ruza mashg`ulotlari 



8-semestr 

№ 

Ma’ruza mavzulari 

Adabiyotlar 

Ajrat. 

soat 



Valyuta va foreks birjalari.  

Xalqaro  valyuta  tizimi.  Chet  el  valyuta  birjalari.  Valyuta 

kursi. Valyuta operatsiyalari. Kassa bitimlari. Kassa bitimlari 

tuzilishida  tavakkalchilik.  Muddatli  bitimlar.  Kotirovkalar 

tushunchasi.  Qayta  hisoblash  koeffitsiyentlari.  Komission 

foizlar. Asosiy valyutalar kurslarini aniqlash usullari. 

Iqtisodiyotni  globallashuvi  sharoitida,  kapital,  ishchi 

kuchi,  erkin  harakatlanish  zaruriyati,  valyutalar  ayriboshlash 

zaruriyati. Global elektron tizimlarning rivojlanishi, elektron 

kommersiya  haqida  tushuncha,  elektron  birjalar  va  ularning 

imkoniyatlari. 

Foreks  haqida  tushuncha  va  uning  ahamiyati.  Foreksda 

savdolarni  tashkil  etish,  foreks  tizmida  hisob  ochish  tartibi. 

Foreks elektron tizimda tahlil. Foreks bozori istiqbollari. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 



Yarmarka va xalqaro savdoni tashkil etish. 

Yarmarka  savdosi  mohiyati,  turlari.  Yarmarkalarning 

o‘ziga xos xususiyatlari. Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarida 

yarmarka  savdosini  tashkil  etish  mohiyati  va  o‘ziga  xos 

xususiyatlari hamda huquqiy asoslari. Yarmarka savdosining 

Markaziy Osiyo xalqlari hayotidagi ahamiyati. 

Xalqaro  yarmarka  va  ko‘rgazma  savdosini  tashkil 

etishning  o‘ziga  xos  xususiyatlari.  Sanoat  mahsulotlari 

yarmarkasi.  Qishloq  xo‘jaligi  mahsulotlari  yarmarkasi 

savdosini  tashkil  etish,  auksion  va  uning  klassifikatsiyasi. 

Auksion  savdoning  mohiyati.  Muntazam  o‘tkaziluvchi 

auksionlar, ixtisoslashgan auksion. 

[1A-23A,  

24Q-30Q] 

 

JAMI 



 





IV.Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar 

Amaliy mashgulotlar o‘tkazilishidan maqsad “Investitsiya” fani bo‘yicha olingan 

nazariy  bilimlarni  amaliy  ma’lumotlar  bilan  to‘ldirish,  bilimlarni  mustahkamlash  va 

turli toifadagi masalalarni yechishda qo‘llashdan iborat.  

 

Amaliy mashg‘ulot mavzulari 

7-semestr 

№ 

Amaliy mashg‘ulot mavzulari 

Ajratilgan 

soatlar 

Adabiyotlar 

Foydalaniladigan 

ped.texnologiya 

1  “Birja 

va 

yarmarka 



faoliyatini 

boshqarish”  fanining  mazmuni  va 

vazifalari. 

Birja 


va 

yarmarkalar 

rivojlanishi tarixi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara

namoyish qilish 

Tovar 


birjalari-zamonaviy 

bozor 


ishlashining muhim omili 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara, 

namoyish qilish 

Birja  savdosini  tashkil  etish.  Birja 



bitimlari va brokerlik faoliyati 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara, 

namoyish qilish 

Fyuchers va fond birjalarining roli va 



ahamiyati  

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara, 

namoyish qilish 

 

Jami: 

 

 



 

Amaliy mashg‘ulot mavzulari 

8 - semestr 

№ 

Amaliy mashg‘ulot mavzulari 

Ajratilgan 

soatlar 

Adabiyotlar 

Foydalaniladigan 

ped texnologiyalar 

Valyuta va foreks birjalari 



[1A-23A,  

24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara, 

namoyish qilish 

Yarmarka  va  xalqaro  savdoni  tashkil 



etish. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

Suhbat , aqliy 

hujum, munozara, 

namoyish qilish 

 

Jami: 

 

 



Izoh:  Amaliy  mashgulot  soatlar  hajmlaridan  kelib  hiqqan  holda  ishchi  dasturda  mazkur  mavzular  ichidan 

amaliy mashg`ulot mavzulari shakllantiriladi. 

 

V.Fan bo`yicha kurs ishi (loyihasi

Fan bo‘yicha kurs ishini tashkil etish o‘quv rejada ko‘zda tutilmagan. 

 

VI. Mustaqil talim va mustaqil ishlar 

Mustaqil talim uchun tavsiya etiladigan mavzular: 

1. Birja va yarmarkalar taraqqiyoti tarixi. 

2. O‘zbekistonda birja va yarmarkalar faoliyatlarini tashkil etilishi. 



3. Tovar birjasi-zamonaviy bozor faoliyatining asosiy omili. 

4. Bozor tizimida birja savdosini tashkil etish va korxona faoliyatiga ta’siri. 

5. Funksional mexanizmlar aloqa va axborot vositalari. 

6. Fond birjalari. 

7. Fond birjalarida aksiyalar indekslarini turlari. 

8. Valyuta birjalari. 

9. Foreks valyuta birjasi. 

10. Tovar birjalarining huquqiy asoslari. 

11. Tovar birjasining vazifa va funksiyalari. 

12. Birja savdosini tashkil etish. 

13. Savdolashuv tartibi, «Buqa», «Ayiq»lar faoliyatlari. 

14. Birja bitimi va brokerlik faoliyati. 

15. Valyuta operatsiyalarini o‘tkazish zaruriyati va tashqi iqtisodiy aloqalar. 

16. Mehnat birjasining bozor iqtisodiyoti sharoitidagi ahamiyati. 

17. Bozor tizimida savdo uylari va ularning moddiy-texnika bazasi. 

18. Yarmarka savdosini tashkil etish. 

19. Mintaqaviy ko‘rgazma-yarmarkalarni tashkil etish tamoyillari. 

20. Mahalliy ko‘rgazma-yarmarkalarni tashkil etish tamoyillari. 

21. Yarmarkalarda mamlakatimiz va xorijiy firmalarga hamkorlar topish. 

22. Xalqaro  yarmarka  savdo  markaziga  qo‘yiladigan  talablar  va  faoliyati 

yo‘nalishlari. 

23. O‘zbekistan  Respublikasi  tovar  xom-ashyo  birjasida  kichik  biznes 

subyektlarini moddiy resurslar bilan ta’minlash tadbirlari. 

24. O‘zbekistan  Respublikasi  tovar  xom-ashyo  birjasida  kichik  biznes 

subyektlarini davlat xaridlariga jalb qilinishi. 

25. Mamlakatimizda  ishlab  chiqarilgan  eksportbop  mahsulotlar  yarmarkasini 

tashkil etish xususiyatlari. 

 

Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar

 mavzulari 

7-semestr 

№ 

Mustaqil talim va mustaqil ishlar mavzulari 

Ajratilgan 

soatlar 

Adabiyotlar 

1. 


 

Birja va yarmarkalar taraqqiyoti tarixi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

2. 


 

O‘zbekistonda  birja  va  yarmarkalar  faoliyatlarini  tashkil 

etilishi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

3. 


 

Fond birjalari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

4. 


 

Fond birjalarida aksiyalar indekslarini turlari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

5. 


 

Valyuta birjalari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

6. 


 

Foreks valyuta birjasi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

7. 


 

Tovar birjalarining huquqiy asoslari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

8. 


 

Birja savdosini tashkil etish. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

9. 


 

Savdolashuv tartibi, «Buqa», «Ayiq»lar faoliyatlari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

10. 


 

Birja bitimi va brokerlik faoliyati. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

 

Jami: 



22 

 

 



 

8 - semestr 

№ 

Mustaqil talim va mustaqil ishlar mavzulari 

Ajratilgan 

Soatlar 

Adabiyotlar 

1.    Mehnat  birjasining  bozor  iqtisodiyoti  sharoitidagi 

ahamiyati. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

2.    Bozor  tizimida  savdo  uylari  va  ularning  moddiy-texnika 

bazasi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

3.    Mintaqaviy  va  mahalliy  ko‘rgazma-yarmarkalarni  tashkil 

etish tamoyillari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

4.    Xalqaro  yarmarka  savdo  markaziga  qo‘yiladigan  talablar 

va faoliyati yo‘nalishlari. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

5.    O‘zbekistan  Respublikasi  tovar  xom-ashyo  birjasida 

kichik  biznes  subyektlarini  davlat  xaridlariga  jalb 

qilinishi. 

[1A-23A,  



24Q-30Q] 

 

JAMI: 



10 

 

 



   

*  Izoh:  Mustaqil  o`zlashtiriladigan  mavzular  bo‘yicha  talabalar  tomonidan  referatlar 

tayyorlash, tadbiqiy masalalar yechish va ularni taqdimot etish tavsiya etiladi.

 

 

VII. Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash mezoni. 

 

Fan 7 ва 8-semestrlar davomida o‘qitiladi.



  

 

 

1. Barcha semestrlarda baholash quyidagicha o‘tkaziladi: 

1.1. Ushbu fandan har bir semestrda talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va 

yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish orqali amalga oshiriladi. 

1.2.  Oraliq  nazorat  7-semestrning  12-haftasida,  8-semestrning  6-haftasida 

talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg‘ulotlari 

davomida 1 marta o‘tkaziladi. 



10 

1.3.  Talabaning  amaliy  mashg‘ulotlari  va  mustaqil  ta’lim  topshiriqlarini 

bajarishi,  shuningdek  uning  ushbu  mashg‘ulotlardagi  faolligi  fan  o‘qituvchisi 

tomonidan baholab boriladi. Baholash 3-bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida 

quyidagicha amalga oshiriladi: 

 

Mashg‘ulot turi 



Baholashlar soni 

Amaliy 


2 marta 

Mustaqil ta’lim 

Har semestrda 1 marta (referat yoki 

taqdimot tayyorlash) 

 

1.4.  Talabani  oraliq  nazorat  turi  bo‘yicha  baholashda  1  ta  nazariy  savolga 



yozma ish javobi bahosi (3-bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida) hamda uning 

o‘quv  mashg‘ulotlari  davomida  olgan  baholari  amaliy  va  mustaqil  baholari 

umumlashtirilib qo‘yiladi. 

2.  Yakuniy  nazorat.  Yakuniy  nazorat  turi  semestr  yakunida  ushbu  fan 

bo‘yicha  talabaning  nazariy  bilim  va  amaliy  ko‘nikmalarini  o‘zlashtirish  darajasini 

aniqlash maqsadida 3 ta savol berish orqali yozma shaklda o‘tkaziladi: 

            

1- savol: nazariy 

            2-savol: nazariy  

            3- savol: nazariy (yoki tahliliy)    

Har  bir  savolni  baholash  3-bo‘limda  nazarda  tutilgan  mezonlar  asosida 

amalga  oshiriladi  va  savollarga  talaba  javoblari  baholangandan  keyin 

umumlashtirilgan holda talabaning 1-semestr bo‘yicha o‘zlashtirishi chiqariladi. 

Yakuniy nazorat turini o‘tkazish ushbu shakli kafedra tomonidan belgilangan. 

 

3. TALABALAR BILIMINI BAHOLASH MEZONLARI 

Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida: 

talaba  mustaqil  xulosa  va  qaror  qabul  qiladi,  ijodiy  fikrlay  oladi,  mustaqil 

mushohada  yuritadi,  olgan  bilimini  amalda  qo‘llay  oladi,  fanning  (mavzuning) 

mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha 

tasavvurga ega deb topilganda — 86-100 (a’lo) ball; 

talaba  mustaqil  mushohada  yuritadi,  olgan  bilimini  amalda  qo‘llay  oladi, 

fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda 

fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 71-85 (yaxshi) ball;  

talaba  olgan  bilimini  amalda  qo‘llay  oladi,  fanning  (mavzuning)  mohiyatni 

tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga 

ega deb topilganda — 55-70 (qoniqarli) ball; 


11 

talaba  fan  dasturini  o‘zlashtirmagan,  fanning  (mavzuning)  mohiyatini 

tushunmaydi  hamda  fan  (mavzu)  bo‘yicha  tasavvurga  ega  emas  deb  topilganda  —  

0-54 (qoniqarsiz) ball bilan baholanadi.  

 

4. TALABALAR BILIMINI BAHOLASHDA UMUMIY QOIDALAR 

1). Talabalar bilimini baholash 100 ballik reyting tizimda amalga oshiriladi. 

2). Yakuniy nazorat, fakultet dekani tomonidan ishlab chiqilgan (o‘quv ishlari 

bo‘yicha  prorektor  tasdiqlagan)  Yakuniy  nazorat  turlarini  o‘tkazish  jadvaliga 

muvofiq o‘tkaziladi. 

3).  Yakuniy  nazorat  turini  o‘tkazish  va  mazkur  nazorat  turi  bo‘yicha 

talabaning  bilimini  baholash  o‘quv  mashg‘ulotlarini  olib  bormagan  professor-

o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.  

Tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi 

yakuniy nazorat turini o‘tkazishda ishtirok etishi taqiqlanadi.  

4).  Agar  ta’lim  sifatini  nazorat  qilish  bo‘limi  tomonidan  nazorat  turlarini 

o‘tkazilish  tartibi  buzilganligi  aniqlangan  hollarda,  o‘tkazilgan  nazorat  turlarining 

natijalari bekor qilinishi hamda tegishli nazorat turi qaytadan o‘tkazilishi mumkin. 

5). Talaba tegishli fan bo‘yicha yakuniy nazorat turi o‘tkaziladigan muddatga 

qadar oraliq nazorat turini topshirgan bo‘lishlari shart.  

6).  Oraliq  nazorat  turini  topshirmagan,  shuningdek  ushbu  nazorat  turi 

bo‘yicha  “0-54”  (qoniqarsiz)  ball  bilan  baholangan  talaba  yakuniy  nazorat  turiga 

kiritilmaydi. 

Yakuniy nazorat turiga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek ushbu nazorat 

turi  bo‘yicha  “0-54”  (qoniqarsiz)  ball  bilan  baholangan  talaba  akademik  qarzdor 

hisoblanadi. 

7).  Talaba  uzrli  sabablarga  ko‘ra  oraliq  va  (yoki)  yakuniy  nazorat  turiga 

kirmagan  taqdirda  ushbu  talabaga  tegishli  nazorat  turini  qayta  topshirishga  fakultet 

dekanining farmoyishi asosida ruxsat beriladi. 

8).  Talaba  oraliq  va  (yoki)  yakuniy  nazorat  turini  birinchi  marta  qayta 

topshirishdan  o‘ta  olmagan  taqdirda,  fakultet  dekani  tomonidan  komissiya  tuziladi. 

Komissiya  tarkibi  tegishli  fan  bo‘yicha  professor-o‘qituvchi  va  soha  mutaxassislari 

orasidan shakllantiriladi.  

Ikkinchi  marta  oraliq  va  (yoki)  yakuniy  nazorat  turini  o‘tkazish  va  talabani 

baholash mazkur komissiya tomonidan amalga oshiriladi.  

9). Berilgan muddat davomida mavjud bo‘lgan qarzdorlikni topshira olmagan 

talaba  bo‘yicha  fakultet  dekani  bildirgi  bilan  oliy  ta’lim  muassasasi  rektorini 

(boshlig‘ini,  filial  direktorini) xabardor qiladi  va  ushbu  talaba rektor  (boshliq,  filial 

direktori) buyrug‘i asosida kursdan qoldiriladi.  



12 

10).  Talaba  baholash  natijasidan  norozi  bo‘lgan  taqdirda,  baholash  natijasi 

e’lon  qilingan  vaqtdan  boshlab  24  soat  davomida  apellyatsiya  berishi  mumkin. 

Talaba tomonidan berilgan apellyatsiya fakultet dekani tomonidan tashkil etiladigan 

Apellyatsiya  komissiyasi  tomonidan  2  kun  ichida  ko‘rib  chiqiladi.  Talabaning 

apellyatsiyasini  ko‘rib  chiqishda  talaba  ishtirok  etish  huquqiga  ega.  Apellyatsiya 

komissiyasi  talabaning  apellyatsiyasini  ko‘rib  chiqib,  uning  natijasi  bo‘yicha  ushbu 

semestrda  fanni  o‘zlashtirgani  yoki  o‘zlashtira  olmagani  ko‘rsatilib  qaror  qabul 

qiladi, qarorni fakultet dekani va talabaga etkazilishini ta’minlaydi. 

11). Nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimi «55-70» (qoniqarli) yoki «71-85» 

(yaxshi)  yoxud  «86-100»  (a’lo)  ball  bilan  baholanganda,  nazorat  turini  qayta 

topshirishga yo‘l qo‘yilmaydi.  

 

VIII. Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati 

 

Asosiy adabiyotlar 

1.  O‘zbekiston Respublikasining “Birja va birja faoliyati to‘g‘risida”gi qonuni 

(yangi tahrir). 12.09.2014 

2.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “«O‘zekspomarkaz»  milliy 

ko‘rgazma majmuasi» OAJ ko‘rgazma-yarmarka faoliyatini yanada takomillashtirish 

chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi PQ-695-son qarori. 19.09.2007 

3.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Ichki  tarmoq  va  tarmoqlararo 

sanoat kooperatsiyasini yanada kuchaytirish to‘g‘risida”gi PF-3937-sonli farmoyishi. 

12.11.2007 

4.   O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Davlat  xaridlari  tizimini 

optimallashtirish  va  ularga  kichik  biznes  subyektlarini  jalb  qilishni  kengaytirish 

haqida”gi 1474- sonli qarori. 07.02.2011 

5.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Birja  va  ko‘rgazma-yarmarka 

savdolarini yanada tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-3295-son qarori. 

29.09.2017 

6.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “O‘zbekiston  Respublikasida 

kripto-birjalar  faoliyatini  tashkil  etish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”gi  PQ-3926-son 

qarori. 02.09.2018 

7.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 

“Tovar-xomashyo  birjalari 

faoliyati  samaradorligini  oshirish  va  birja  savdosi  mexanizmlarini  yanada 

takomillashtirish choralari to‘g‘risida”gi PQ-4484-son qarori. 08.10.2019 

8.  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Birja  va  yarmarka 

savdosining  samaradorligini  oshirishga  doir  chora-tadbirlar  to‘g‘risida”  174-sonli 

qarori. 15.04.1999 


13 

9.  O‘zbekiston 

Respublikasi 

Vazirlar 

Mahkamasining 

“O‘zbekiston 

Respublikasida  birja  va  ko‘rgazma-yarmarka  savdosini  yanada  takomillashtirish 

chora-tadbirlari to‘g‘risida” 223-sonli qarori. 06.05.1999 

10. O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Chet  elda  ko‘rgazma-

yarmarka faoliyatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 73-sonli qarori. 

16.03.2012  

11. O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Elektron  yarmarkalar, 

auksion  va  tanlovlar  tashkilotchilarining-axborot  vositachilarining  faoliyatini  tashkil 

etish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 249-sonli qarori. 02.08.2016 

12. O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Birja  va  ko‘rgazma-

yarmarka savdolarini tartibga solishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 

33-sonli qarori. 17.01.2018 

13. O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  huzuridagi  loyiha  boshqaruvi  milliy 

agentligining  “Kripto-birjalar  faoliyatini  litsenziyalash  tartibi  to‘g‘risidagi  nizomni 

tasdiqlash to‘g‘risida”gi 3127-sonli buyrug‘i. 22.01.2019 

14. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublika 

tovar-xom  ashyo  birjasi»  aj  birja  savdolarida  qimmatbaho  metallarni  sotish  tartibi 

to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 186-sonli qarori. 01.03.2019 

15. O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Fond  birjasida 

aksiyalarning  birlamchi  va  ikilamchi  ommaviy  takliflarini  o‘tkazishni  tashkil  etish 

to‘g‘risida” 358-sonli qarori. 26.04.2019 

16. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Sanoat yarmarkalari va 

elektron kooperatsiya birjasi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 833-

sonli qarori. 30.09.2019 

17. O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Tovar  xom  ashyo 

birjalari faoliyatiga ilg‘or axborot texnologiyalarini keng joriy etish va elektron tijorat 

faoliyatini izchil rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 170-

sonli qarori. 18.03.2020 

18. Гусева  И.А.  Рынок  ценных  бумаг.  Практические  задания  по  курсу: 

Учеб. пособ. - М.: Экзамен, 2005, - 464 с. 

19. Кеселев В.A. “FOREX для начинающих” М.:, ЮНИТИ 2010, - 248 с. 

20. Рынок  ценных  бумаг  и  биржевое  дело.  Учебник  для  вузов  /под 

редакцией О.И. Дегтяревой проф., проф. Н.М. Коршунова, проф. Е.Ф. Жукова - 

М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2006. - 501 с. 

21. Семенков  Е.В.  Операции  с  ценными  бумагами:  учебник  -  М.:  изд. 

«Дело» АНХ, 2009,- 488 с 

22. Юнусов  М.  “Биржа  ва  ярмарка  фаолиятини  бошқариш”  -  Дарслик,  - 

Т.:ТДИУ, 2013, - 260 б. 


14 

23. Янукян  И.И.  Практикум  по  рынку  ценных  бумаг,  2-е  издание  доп.  и 

перераб. - СПб: Питер, 2009 - 224 с. 

 

Qo‘shimcha adabiyotlar 

24. Каменева.  Н.  Г.  Организация  биржевой  деятельности  -  М.:  Банки  и 

Биржи ЮНИТИ, 2002, стр. 313. 

25. Дегтярева О.И. Биржевое дело - М.:,МАГИСТР 2010, . 623 с 

26. Yunusov  M.P.  Birja  va  yarmarka  faoliyatini  boshqarish.  Ma‘ruzalar  matni, 

T., TDIU, 2005. 24-2 betlar. 

27. “Порядок  постановки  на  учет  контрактов  (договоров)  и  согласовани  в 

таможенных  органах  РУз”  Зарегистрирован  в  МинЮсте  РУз.  1999  год  15 

октябр. - 45 с. 

28. Татаркова  Н.  В.  История  трудовых  отношений:  Учебное  пособие, 

тесты,  учебная  программа.  /  Московский  государственный  университет 

экономики, статистики и информатики. -М.: МЭСИ, 2004.- 247с. 

29. Базарова  Т.Ю.,  Еремина  В.А.  Управление  персоналом.  ЮНИТИ.,  М.: 

2003. -402 с. 

30. Твардовский  В.В.,  Паршиков  С.В.  Секреты  биржевой  торговли: 

Торговля  акциями  на  фондовых  биржах,  2-е  издание  -  М.:  Альпина  Бизнес 

Букс, 2005 -530 с. 

 

Internet saytlari: 

31. www.dxarid.uz 

32. www.uzex.uz  

33. www.reviem.uz 

34. www.cooper.uz 

35. www.obo.ru. 

36. www.norma.uz. 

37. www.lex.uz 

 


15 

16 

 

Download 438.49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling