Va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi
Download 253.95 Kb. Pdf ko'rish
|
|
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI OLIY TA’LIM TIZIMI PEDAGOG VA RAHBAR KADRLARINI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISHNI TASHKIL ETISH BOSH ILMIY - METODIK MARKAZI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT O‘ZBEK TILI VA ADABIYOTI UNIVERSITETI HUZURIDAGI PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH TARMOQ MARKAZI
“ TARJIMA ISHINI TIZIMLI LOYIHALASHTIRISH ” moduli bo‘yicha O‘Q U V –U S L U B I Y M A J M U A
Tuzuvchi: f.f.n. G.K.Odilova
Toshkent - 2016
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI OLIY TA’LIM TIZIMI PEDAGOG VA RAHBAR KADRLARINI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISHNI TASHKIL ETISH BOSH ILMIY - METODIK MARKAZI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT O‘ZBEK TILI VA ADABIYOTI UNIVERSITETI HUZURIDAGI PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH TARMOQ MARKAZI
“TARJIMA ISHINI TIZIMLI LOYIHALASHTIRISH” moduli bo‘yicha O‘ Q U V –U S L U B I Y M A J M U A Tuzuvchi: f.f.n. G.K.Odilova
1
MUNDARIJA
I. Ishchi dastur ............................................................................................................. 2 II. Modulni o‘qitishda foydalaniladigan intrefaol ta’lim metodlari. .... 8
III. Nazariy materiallar ......................................................................................... 14 IV. Amaliy mashg‘ulot materiallari ................................................................. 37
V. Keyslar banki ....................................................................................................... 38 VI. Mustaqil ta’lim mavzulari ............................................................................. 39
VII. Glossariy ............................................................................................................. 41 VIII. Adabiyotlar ro‘yxati ..................................................................................... 43
2
Kirish Dastur
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2015 yil 12 iyundagi “Oliy ta’lim muassasalarining rahbar va pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-4732-son farmonidagi ustuvor yo‘nalishlar mazmunidan kelib chiqqan holda tuzilgan bo‘lib, u zamonaviy talablar asosida qayta tayyorlash va malaka oshirish jarayonlarining mazmunini takomillashtirish hamda oliy ta’lim muassasalari pedagog kadrlarining kasbiy kompetentligini muntazam oshirib borishni maqsad qiladi. Dastur mazmuni oliy ta’limning normativ-huquqiy asoslari va
qonunchilik normalari, ilg‘or ta’lim texnologiyalari va pedagogik mahorat, ta’lim jarayonlarida axborot-kommunikastiya texnologiyalarini qo‘llash, amaliy xorijiy til, tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari, maxsus fanlar negizida ilmiy va amaliy tadqiqotlar, texnologik taraqqiyot va o‘quv jarayonini tashkil etishning zamonaviy uslublari bo‘yicha so‘nggi yutuqlar, pedagogning kasbiy kompetentligi va kreativligi, global Internet tarmog‘i, multimedia tizimlari va masofadan o‘qitish usullarini o‘zlashtirish bo‘yicha yangi bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirishni nazarda tutadi. Ushbu dasturda o‘rganilayotgan til vositasida tarjimashunoslik va tizimli tahlil asoslari, tushuncha va tamoyillar tizimi. Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish, yirik tarjima loyihalarini yagona tizim asosida boshqarish. Tarjima ishini loyihalashtirishda axborot kommunikastion texnologiyalarining roli.
Tinglovchilarda tarjima ishini loyihalashtirish ko‘nikmasini shakllantirish. Modulning maqsadi va vazifalari Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish modulining maqsad va vazifalari: - Tarjima loyihasini tizimga solish, loyihalashtirish va ishni tashkil qilish malakasini oshirishga ko‘maklashish; - Tarjimonlik faoliyatida informastion texnologiyalardan foydalanish, turli fondlar va tarjimonlik uyushmalari bilan tizimli ish olib borish ko‘nikmalarini
3
shakllantirish; Modul bo‘yicha tinglovchilarning bilimi, ko‘nikmasi, malakasi va kompetensiyalariga qo‘yiladigan talablar “Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish” kursini o‘zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida:
-
tarjima ishini tizimga solish; -
tarjima loyihasining boshqaruvi va yakunlanishi; -
tarjimonlik faoliyatini to‘g‘ri tashkil qilishda elektron resurslar, fondlar va tarjimonlik uyushmalari bilan ishlash tizimini yo‘lga qo‘yish; -
Tinglovchi: -
tarjima ishini loyihalashtirish va tizimga sola olish; -
yirik tarjima loyihalarini tizimga solish; -
tarjimonlik faoliyatini tizimga solishda informastion texnologiyalardan foydalanish va tarjimonlar uyushmalari bilan ishlash ko‘nikma va malakalarini egallashi zarur.
-
tarjima ishini loyihalashtirish; -
tarjima ishini tizimga solish; -
o‘tilgan mavzu bo‘yicha o‘z fikrini erkin og‘zaki va yozma bayon qila olish kompetensiyalarni egallashi lozim. Modulni tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha tavsiyalar “Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish” kursi ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlar shaklida olib boriladi. Kursni o‘qitish jarayonida ta’limning zamonaviy metodlari, pedagogik texnologiyalar va axborot-kommunikastiya texnologiyalari qo‘llanilishi nazarda tutilgan: 4
- ma’ruza darslarida zamonaviy kompyuter texnologiyalari yordamida prezentastion va elektron-didaktik texnologiyalardan; -
o‘tkaziladigan amaliy mashg‘ulotlarda texnik vositalardan, ekspress- so‘rovlar, test so‘rovlari, aqliy hujum, guruhli fikrlash, kichik guruhlar bilan ishlash, kollokvium o‘tkazish va boshqa interaktiv ta’lim usullarini qo‘llash nazarda tutiladi.
“Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish” moduli mazmuni o‘quv rejadagi “Tarjimaning lingvistik aspektlari”, “Badiiy tarjima va tahrir” o‘quv moduli bilan uzviy bog‘langan holda pedagoglarning mobil ilovalar yaratish bo‘yicha kasbiy pedagogik tayyorgarlik darajasini oshirishga xizmat qiladi.
Modulni o‘zlashtirish orqali tinglovchilar mobil ilovalar yaratishni o‘rganish, amalda qo‘llash va baholashga doir kasbiy kompetentlikka ega bo‘ladilar. Modul bo‘yicha soatlar taqsimoti № Modul mavzulari
H ammasi Auditoriya o‘quv yuklamasi Musta q il t a’lim Jami
Nazariy Amaliy mash g‘ ul o t 1 Tarjima ishini tizimli loyihalashtirish
2
2 Tarjima ishini tizimli yo‘lga qo‘yishda informastion texnologiyalarning roli
3 Tarjima loyihasini ishlab chiqish
2
4 Tarjimonlik faoliyati uchun kerakli resurslar bilan ishlash
2 2
10 8 4 4 2 5
Tarjimani loyihalashtirishning asosiy bosqichlari, Ilk aloqa, loyiha shakli tahlili, ishni narxlash, nazorat qilish bosqichi, loyiha yakuni
xususida yangi ma’lumot berish. 2 - mavzu: Tarjima ishini tizimli yo‘lga qo‘yishda informastion texnologiyalarning roli Tarjimonning eng asosiy qurollari, tarjima ishini osonlashtiruvchi axborot kommunikatsion texnologiyalar, tarjimonlar uyushmalari va onlayn tarjima lug‘atlar, tarjimonlarni qo‘llab-quvvatlovchi fondlar xususida yangi ma’lumot berish .
AMALIY MASHG‘ULOTLAR MAZMUNI 1-amaliy mashg‘ulot Tarjima loyihasini ishlab chiqish Tarjima loyihasini ishlab chiqish masters-klass tariqasida ko‘rsatib beriladi. Har bir tinglovchining o‘zi yaratgan tarjima loyihasidagi tizimlilikka baho beriladi.
Tinglovchilar tomonidan tarjimani tashkil qilish uchun kerakli elektron resurslarda ishlash tizimi onlayn tarzda ko‘rsatib beriladi. Tarjima byurolari va uyushmalariga onlayn a’zo bo‘lish prinstiplari amaliyotda bajariladi. 6
O‘QITISh SHAKLLARI
Mazkur modul bo‘yicha quyidagi o‘qitish shakllaridan foydalaniladi: -
ma’ruzalar, amaliy mashg‘ulotlar (ma’lumotlar va texnologiyalarni anglab olish, aqliy qiziqishni rivojlantirish, nazariy bilimlarni mustahkamlash); -
qobiliyatini oshirish, eshitish, idrok qilish va mantiqiy xulosalar chiqarish); -
bahs va munozaralar (loyihalar echimi bo‘yicha dalillar va asosli argumentlarni taqdim qilish, eshitish va muammolar echimini topish qobiliyatini rivojlantirish).
№ Baholash turlari Maksimal ball Izoh 1 Keys topshiriqlari 2.5 0.5 ball 2 Mustaqil ish topshiriqlari 1.2 ball 3 Amaliy topshiriqlar 0.8 ball
7
TA’LIM METODLARI. “SWOT-tahlil” metodi.
qilish, taqqoslash orqali muammoni hal etish yo‘llarni topishga, bilimlarni mustahkamlash, takrorlash, baholashga, mustaqil, tanqidiy fikrlashni, nostandart tafakkurni shakllantirishga xizmat qiladi.
Namuna: Badiiy tarjimaning SWOT tahlilini ushbu jadvalga tushiring.
Tarjimani loyihalashtirishdagi muammolar
Tarjimani o‘z vaqtida tugatish omillari
Loyiha rahbari vazifasi
To‘siqlar (tashqi)
• kuchli tomonlari
• zaif, kuchsiz tomonlari W – (weakness) • imkoniyatlari O – (opportunity) • to'siqlar T – (threat) 8
Metodning maqsadi: Bu metod murakkab, ko‘ptarmoqli, mumkin qadar, muammoli xarakteridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan. Metodning mohiyati shundan iboratki, bunda mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha bir xil axborot beriladi va ayni paytda, ularning har biri alohida aspektlarda muhokama etiladi. Masalan, muammo ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik, fazilat va kamchiliklari, foyda va zararlari bo‘yicha o‘rganiladi. Bu interfaol metod tanqidiy, tahliliy, aniq mantiqiy fikrlashni muvaffaqiyatli rivojlantirishga hamda o‘quvchilarning mustaqil g‘oyalari, fikrlarini yozma va og‘zaki shaklda tizimli bayon etish, himoya qilishga imkoniyat yaratadi. “Xulosalash” metodidan ma’ruza mashg‘ulotlarida individual va juftliklardagi ish shaklida, amaliy va seminar mashg‘ulotlarida kichik guruhlardagi ish shaklida mavzu yuzasidan bilimlarni mustahkamlash, tahlili qilish va taqqoslash maqsadida foydalanish mumkin.
тренер-ўқитувчи иштирокчиларни 5-6 кишидан иборат кичик гуруҳларга ажратади;
тренинг мақсади, шартлари ва тартиби билан иштирокчиларни таништиргач, ҳар бир гуруҳга умумий муаммони таҳлил қилиниши зарур бўлган қисмлари туширилган тарқатма материалларни тарқатади;
ҳар бир гуруҳ ўзига берилган муаммони атрофлича таҳлил қилиб, ўз мулоҳазаларини тавсия этилаётган схема бўйича тарқатмага ёзма баён қилади;
навбатдаги босқичда барча гуруҳлар ўз тақдимотларини ўтказадилар. Шундан сўнг, тренер томонидан таҳлиллар умумлаштирилади, зарурий ахборотлр билан тўлдирилади ва мавзу якунланади.
9
afzalligi kamchiligi afzalligi kamchiligi
“Keys-stadi” metodi
– o‘rganmoq, tahlil qilmoq) aniq vaziyatlarni o‘rganish, tahlil qilish asosida o‘qitishni amalga oshirishga qaratilgan metod hisoblanadi. Mazkur metod dastlab 1921-yil Garvard universitetida amaliy vaziyatlardan iqtisodiy boshqaruv fanlarini o‘rganishda foydalanish tartibida qo‘llanilgan. Keysda ochiq axborotlardan yoki aniq voqea-hodisadan vaziyat sifatida tahlil uchun foydalanish mumkin. Keys harakatlari o‘z ichiga quyidagilarni qamrab oladi: Kim (Who), Qachon (When), Qaerda (Where), Nima uchun (Why), Qanday/ Qanaqa (How), Nima-natija (What).
axborot
ta’minoti bilan
tanishtirish
yakka tartibdagi audio-vizual ish;
keys bilan tanishish(matnli, audio yoki media shaklda);
axborot tahlili;
muammolarni aniqlash 2-bosqich: Keysni
aniqlashtirish va
o‘quv topshirig‘ni belgilash
muammolarni dolzarblik ierarxiyasini aniqlash;
asosiy muammoli vaziyatni belgilash 3-bosqich: Keysdagi asosiy muammoni tahlil etish orqali o‘quv topshirig‘ining echimini
individual va guruhda ishlash;
muqobil echim yo‘llarini ishlab chiqish; 10
izlash, hal etish yo‘llarini ishlab chiqish
har bir echimning imkoniyatlari va to‘siqlarni tahlil qilish;
4-bosqich: Keys
echimini echimini shakllantirish va
asoslash, taqdimot.
yakka va guruhda ishlash;
muqobil variantlarni amalda qo‘llash imkoniyatlarini asoslash;
yakuniy xulosa va vaziyat echimining amaliy aspektlarini yoritish «FSMU» metodi
fikrlardan xususiy xulosalar chiqarish, taqqoslash, qiyoslash orqali axborotni o‘zlashtirish, xulosalash, shuningdek, mustaqil ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. Mazkur texnologiyadan ma’ruza mashg‘ulotlarida, mustahkamlashda, o‘tilgan mavzuni so‘rashda, uyga vazifa berishda hamda amaliy mashg‘ulot natijalarini tahlil etishda foydalanish tavsiya etiladi.
-
qatnashchilarga mavzuga oid bo‘lgan yakuniy xulosa yoki g‘oya taklif etiladi; -
har bir ishtirokchiga FSMU texnologiyasining bosqichlari yozilgan qog‘ozlarni tarqatiladi:
• fikringizni bayon eting Ф • fikringizni bayoniga sabab ko'rsating С • ko'rsatgan sababingizni misollar orqali isbotlang
• fikringizni umumlashtiring У 11
- ishtirokchilarning munosabatlari individual yoki guruhiy tartibda taqdimot qilinadi. FSMU tahlili qatnashchilarda kasbiy-nazariy bilimlarni amaliy mashqlar va mavjud tajribalar asosida tezroq va muvaffaqiyatli o‘zlashtirilishiga asos bo‘ladi.
qiling.
“Assesment” metodi Metodning maqsadi: mazkur metod ta’lim oluvchilarning bilim darajasini baholash, nazorat qilish, o‘zlashtirish ko‘rsatkichi va amaliy ko‘nikmalarini tekshirishga yo‘naltirilgan. Mazkur texnika orqali ta’lim oluvchilarning bilish faoliyati turli yo‘nalishlar (test, amaliy ko‘nikmalar, muammoli vaziyatlar mashqi, qiyosiy tahlil, simptomlarni aniqlash) bo‘yicha tashxis qilinadi va baholanadi.
“Assesment” lardan ma’ruza mashg‘ulotlarida talabalarning yoki qatnashchilarning mavjud bilim darajasini o‘rganishda, yangi ma’lumotlarni bayon qilishda, seminar, amaliy mashg‘ulotlarda esa mavzu yoki ma’lumotlarni o‘zlashtirish darajasini baholash, shuningdek, o‘z-o‘zini baholash maqsadida individual shaklda foydalanish tavsiya etiladi. Shuningdek, o‘qituvchining ijodiy yondashuvi hamda o‘quv maqsadlaridan kelib chiqib, assesmentga qo‘shimcha topshiriqlarni kiritish mumkin.
Download 253.95 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|