Viloyati Oltinko’l tumani xtmfmt va teb ga qarashli 1-umumiy o’rta ta’lim maktabining
Download 17.69 Kb.
|
aksonometrik proyeksiya
- Bu sahifa navigatsiya:
- Darsning maqsadi
- Darsning shiori: “
- Siyosiy, ma’naviy daqiqa o’tkazish
- O’quvchilarni guruhlarga bo’lish
- I.Tezkor savol javob o’tkazish
- II.Qadam va qadam o’yini
- III. Chizma bilan ishlash
- Yangi mavzu bayoni.
- O’quvchilarni baholash
Andilon viloyati Oltinko’l tumani XTMFMT va TEB ga qarashli 1-umumiy o’rta ta’lim maktabining tasviriy san’at va chizmachilik fani o’qituvchisi Asqarova Gulbaxorning “Yilning eng yaxshi fan o’qituvchisi” ko’rik tanlovida yaratgan innovatsion pedagogik loyihasi Mavzu: Aksonometrik proyeksiyalar haqida umumiy ma’lumot. O’qlarning joylashishi Texnologik xarita
Ta’limiy: O’quvchilarga aksonometruk proyeksiyalar bo’yicha tushunchalar berish, ularning turlari bo’yicha fazoviy tasavvurlarini oshirish.
Darsning borishi Tashkiliy qism: Salomlashib, navbatchi axboroti tinglanadi va davomat belgilanadi. O’quvchilarni darsga tayyorlab, darsga tayyorgarligi tekshiriladi. Siyosiy, ma’naviy daqiqa o’tkazish: 1.Hurmatli o’quvchilar bu oyda biz qanday bayramlarni nishonladik? 2.”Navro’z” qanday bayram va bu bayramning o’ziga xos tomonlari nimalardan iborat? 3. Muhtaram prezidentimiz I.A.Karimovning so’nggi asarining nomini ayting. 4. Aprel oyida maktabimizda qaysi fan oyligi o’tkaziladi? O’quvchilarni guruhlarga bo’lish: 1. Aksonometriya. 2. Izometriya. 3.Dimetriya. Hurmatli o’quvchilar, guruhlarga qo’yilgan nomlarning ma’nosini bilasizmi? –yo’q. Hozircha bu narsa biz uchun muammo bo’lib tursinda, o’tgan mavzuni takrorlab olamiz. So’ngra yangi mavzu asosida muammoni hal qilib olamiz. –Keling guruhlar o’rtasida tezkor savol-javob orqali tezkorligingizni sinab ko’ramiz.(Savollarga javob bergan o’quvchilar rag’bat kartochkasi bilan rag’batlantirib boriladi) Otgan mavzuni takrorlash: I.Tezkor savol javob o’tkazish, 1. Chizma qog’ozi ya’ni A4 formatning o’lchami qancha? 2. Qalamlar necha turga bo’linadi? 3. Qattiq qalam qaysi harf bilan belgilanadi? 4. Sirkulning vazifasi nima? 5. Qalamning ochilgan qismi qancha bo;lishi kerak? 6. Chizmachilik kitobining muallifi kim? 7. O’zbekiston prezidenti I.A.Karimov nechanchi yili tavallud topgan? 8. Masshtab qaysi harf bilan belgilanadi? 9. proyeksiya so’zining ma’nosi nima? 10.Proyeksiya necha turga bo’linadi? II.Qadam va qadam o’yini: Guruhlardan ikki nafardan o’quvchilar doskaga taklif etiladi va ularga aqliy hujum tarzida savollar beriladi. Savollarga javob bergan o’quvchi bir qadam oldinga yuraveradi. Eng oldinga chiqqan o’quvchi g’olib hisoblanadi: 1.Kubning nechta tomoni bor? 2. Kubning nechta qirrasi bor? 3. Uning uchlari nechta? 4 . Uchburchakli piramidaning nechta uchlari bor? 5. Uchburchakli piramidaning nechta qirrasi bor? 6.Uchburchakli piramidaning neshta yoqlari bor? 7. Olti burchakli prizmaning nechta qirrasi bor? 8.olti burchakli prizmaning nechta uchlari bor? 9. olti burchakli prizmaning yoqlari bor? III. Chizma bilan ishlash: O’quvchilarga kalka qog’oziga chizilgan chizmalar beriladi, bu chizmalarda bittadan chiziq chizilmagan bo’ladi. O’quvchilar ana shu yetishmagan chiziqni topishlari kerak va chizmani o’ziga chizib chizmani to’ldiradilar. O’quvchilar rag’batlantirib boriladi. Yangi mavzu bayoni. Bunda ekranda “Aksonometrik proyeksiyalar haqida ma’lumot va o’qlarning joylashishi” mavzusidagi multimediya darsligi namoyish etiladi. So’ng darslik asosida yangi mavzu tushuntiriladi: Qadimgi miniatyira asarlaridagi perspektiv yasashlar zamonaviy aksonometriya qonun-qoidalariga to’g’ri keladi. Bunda dunyo madaniyati tarixida o’ziga xos iz qoldirgan Kamoliddin behzodning miniatyuralari misol bo’la oladi. Umumiy tushuncha.Mashina detallarini yasashda asosan, ularning ish chimalaridan foydalaniladi. Lekin bu tasvirlarning asosiy kamchiligi shundaki, detal ko’rinishi turli tekislikda bajariladi. Bunday hol chizmaning o’qilishini qiyinlashtiradi. Shuning uchin amalda detalning ish chizmasi bilan birgalikda uning yaqqol tasviri ham qo’shib beriladi. Detalning yaqqol tasviri, ya’ni aksonometrik proyeksiyasi qo’shib berilgan ish chizmalarini tez va oson o’qish mumkin bo’ladi. “Aksonometriya” yunoncha so’z bo’lib, akson-o’q va metreo - o’lchash degan ma’noga to’g’ri kelib, o’qlar bo’yicha o’lchash deganidir. Aksonometrik proyeksiyalar uch o’lchamli yaqqol tasvir hisoblanadi. Ular x, y , z, koordinata o’qlari tizimida hosil o’lishiga qarab to’g’ri va qiyshiq burchakli turlarga ajraladi. Agar koordinata o’qlari orasidagi burchaklar o’zaro teng bo’lsa, ya’ni jism o’lchamlari ushbu x,y,z o’qlarga o’zgarmasdan bir xilda tasvirlansa, to’g’ri burchakli aksonometriya deyiladi. Mobodo x,y,z o’qlari orasidagi burchaklardan bittasi qolgan ikkitasiga nisbatan o’zgarib tasvirlangan bo’lsa ya’ni jism o’lchamlari x,y,z lardan bittasiga o’zgarib proyeksiyalansa, qiyshiq burchakli aksonometriya deyiladi. Aksonometriyada koordina ta o’qlari x,y,z larga bir xilda tasvirlanadigan jism sifatida kub olinib uni qiyshiq , so’hgra to’g’ri burchak ostida aksonometrik proyeksiyalar tekisligi Pga proyeksiyalash jarayonini ko’rib chiqamiz. Kubning bir tomonini frontal proyeksiyalar tekisligi V ga parallal joylashtirib, aksonometrik proyeksiya tekisligi P ga proyeksiyalaymiz. Bu yerda, proyeksiyalsh nurlarini Oyoq uchun P tekisligiga perpendikulyar olinsa, Oy o’q P ga nuqta ko’rinishida proyeksiyalanadi. Shunga ko’ra proyeksiyalash nurlarini Oy uchun P ga ikki marta qisqartirib proyeksiyalanadigan 45’ burchak ostida qiyshiq olinadi.Shuning uchun ham bu proyeksiya qiyshiq burchakli frontal dimetrik proyeksiya deyiladi. Bu proyeksiyani qiyshiq burchakli dimetriya yoki frontal dimetriya deyish ham mumkin. Dimetriya - Yunoncha, ikki marta kam o’lchash degan ma’noni beradi. Jism bir tomoni bilan V ga parallel joylashgani uchun ham frontal dimetriya deyiladi. To’g’ri burchakli izometrik proyeksiya qisqacha izometriya ham deyiladi. Izometriya - yunoncha so’z bo’lib, isos - bir xil degan ma’noni anglatadi. Izometriyada Ox, Oy, Oz o’qlar orasidagi burchaklar o’zaro teng bolib, ular 120’ ni tashkil qiladi. Chunki ular P tekisligiga nisbatan bir xil qiyalikda proyeksiyalanadi. Shunda, masalan, kub o’zining haqiqiy kattaligiga nisbatan ma’lim miqdorda o’zgarib, ya’ni qisqarib, proyeksiyalanadi. Bu o’zgarish izometriyada uchala o’qlar bo’yicha bir xil bo’lib, 0,82 ga teng. Lekin detal o’lchamlarini izometrik o’qlarga 0,82 marta ko’paytirib o’lchab qo’yish ancha noqulay.O’z DSt 2.305:2003 ning tavsiyasiga binoan, barcha o’qlarga detaldan o’lchab qo’yiladigan qiymatni 0,82 marta kichik olmasdan, uning haqiqiy kattaligidagi olchamlari qo’yiladi. Shunda detalning izometriyasi 1,22 marta katta tasvirlanadi.
I. Savol javob 1. Aksonometriya so’zi qanday ma’noni anglatadi? 2.Aksonometriya necha turga bo’linadi? 3.Izometriya so’zining ma’nosi nima? 4.Dimetriya deb nimaga aytiladi? 5.Izometrik o’qlar necha gradusda bo’ladi? II.Kubning izometrik va dimetrik proyeksiyalarini chizish. O’quvchilarni baholash: o’quvchilarning darsdagi ishturoklari va uy vazifalari asosida kartochkalar hisoblanib 5 ballik baholash tizimida baholanadi. Uyga vazifa: Mavzuni o’qib o’rganish, aksonometrik o’qlarni chizish va chizmani davom ettiririb kelish. Download 17.69 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling