Wybrane konflikty XX wieku 


Download 445 b.
Sana22.07.2017
Hajmi445 b.
#11779


WYBRANE KONFLIKTY XX WIEKU

  • 


SPIS TREŚCI

  • wojna koreańska

  • konflikt palestyński

  • kryzys sueski

  • wojna sześciodniowa

  • wojna Jom Kippur

  • konflikt palestyński

  • rewolucja kubańska

  • wojna w Indochinach

  • wojna wietnamska



WOJNA KOREAŃSKA

  • 25 czerwca 1950 roku 200 tys. żołnierzy północnokoreańskich uderzyło na Koreę Południową i do połowy września zajęło niemal cały półwysep. Na prośbę Seulu 15 września nastąpił desant wojsk ONZ, składający się głównie z żołnierzy amerykańskich dowodzonych przez gen.Douglasa MacArthura. Kontrofensywa odrzuciła armię północnokoreańską dowodzoną przez Kim Ir Sena do granicy chińskiej.



WOJNA KOREAŃSKA

  • Wtedy do wojny przystąpiło 40 dywizji chińskich „ochotników” dowodzonych przez marszałka Peng Te-Huaja.

  • Z początkiem 1951 roku front ustabilizował się wzdłuż 38 równoleżnika. Nie mogąc przełamać linii Koreańczyków gen. MacArthur rozważał plan użycia bomby atomowej, za co został zdymisjonowany i zastąpiony przez gen. Matthewa Ridgwaya.



wojska amerykańskie na linii demarkacyjnej http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Crossing_the_38th_parallel.jpg



WOJNA KOREAŃSKA

  • Po okresie dwuletnich walk pozycyjnych 27 VII 1953 podpisany został układ w Panmundżomie ustalający linię demarkacyjną wzdłuż 38 równoleżnika.

  • W czasie wojny zginęło ok. 1 mln żołnierzy koreańskich obu państw, 300 tys. Chińczyków i 35 tys. Amerykanów.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Po upadku państwa osmańskiego w 1917 roku terytorium Palestyny zostało z woli Ligi Narodów powierzone jako obszar mandatowy Wielkiej Brytanii.

  • Brytyjczycy ogłosili tzw. deklarację Balfoura zachęcającą Żydów do osadnictwa i mimo oporów Arabów palestyńskich popierali napływ osadników żydowskich z całego świata.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • W 1947 roku problem Palestyny przejęła Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), przedstawiając projekt podziału terytorium mandatowego na dwa państwa: żydowskie i arabskie.

  • W 1948 roku z chwilą opuszczenia Palestyny przez Brytyjczyków proklamowano utworzenie państwa Izrael, którego nie uznały kraje arabskie wkraczając na jego terytorium.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Wojna lat 1948-49 zakończyła się zwycięstwem Izraela, który zajął dwie trzecie terytorium mandatowego i tym samym ograniczył możliwości stworzenia państwa arabskiego dla Palestyńczyków; znaczna część uchodźców arabskich zmuszona była osiedlić się w państwach sąsiednich (w Jordanii, Strefie Gazy, Libanie i Syrii), co poważnie zaogniło sytuację na Bliskim Wschodzie.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Polityka prowadzona przez prezydenta Chaima Weizmanna i premiera Dawida Ben Guriona doprowadziła do uznania państwa żydowskiego przez społeczność międzynarodową, równocześnie zaogniła stosunki z sąsiadami, zwłaszcza po okresowej aneksji półwyspu Synaj i Strefy Gazy w 1956 roku.



KRYZYS SUESKI

  • W związku z nacjonalizacją Kanału Sueskiego przez Egipt w 1956 roku Wielka Brytania, Francja i Izrael rozpoczęły okupację strefy Kanału, niemniej po interwencji ONZ i ZSRR oraz odmowie poparcia przez USA musiały wycofać się z Egiptu.

  • Egipt, Jordania i Syria pragnęły powstrzymać imperialistyczne zapędy Izraela i w czerwcu 1967 roku rozpoczęły wojnę - Egipt zablokował żeglugę statków izraelskich w Zatoce Akaba.



WOJNA SZEŚCIODNIOWA

  • Lotnictwo izraelskie podjęło wówczas bombardowanie lotniczych obiektów strategicznych w Egipcie, głównie lotnisk; wkrótce potem Izraelczycy zajęli Synaj, starą część Jerozolimy, zachodni brzeg Jordanu i Wzgórza Golan.

  • Operacje wojenne przerwano, gdy Izrael osiągnął swe cele, zaś jednocześnie wzmogły się naciski ZSRR poprzez ONZ, mające na celu podtrzymanie pokonanych państw arabskich.



WOJNA JOM KIPPUR

  • Brak politycznego rozstrzygnięcia konfliktu doprowadził po 6 latach do wybuchu wojny Jom Kippur.

  • W dzień największego żydowskiego święta (Dzień Pojednania) 6 października 1973 roku wojska egipskie przekroczyły Kanał Sueski i opanowały część terytoriów utraconych w 1967 roku.



WOJNA JOM KIPPUR

  • Niepowodzenia na północy wojsk syryjskich wspieranych przez Jordanię i Irak oraz kontrofensywa armii izraelskiej na Synaju (desant na zachodni brzeg Kanału Sueskiego) zmusiły Egipt (22 X) i Syrię (24 X) do przyjęcia nakazującej rozejm rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Z inicjatywy USA dochodzi w 1978 roku do podpisania trójstronnego porozumienia oraz traktatu pokojowego z Egiptem w Camp David, czego efektem jest wycofanie wojsk izraelskich z półwyspu Synaj i nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Egiptem.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Nie rozwiązuje to jednak konfliktu palestyńskiego, gdyż masowe wysiedlenia ludności arabskiej prowadzą do powołania przez nią ruchu wyzwoleńczego nie uznającego państwa żydowskiego i proklamującego wojnę terrorystyczną z Izraelem .



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Na czele tego ruchu stała Organizacja Wyzwolenia Palestyny zdominowana przez partię Al–Fatah na czele z Jaserem Arafatem.

  • OWP w oparciu o swoje bazy wojskowe najpierw w Jordanii, a potem w Libanie stworzyła w latach 70. XX wieku potężną armię podejmującą liczne akcje agresji i krwawego terroru, m.in. w 1972 roku mordując sportowców Izraela podczas olimpiady w Monachium.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Izrael zdecydowanie odrzucał możliwość nawiązania kontaktów z terrorystyczną OWP, pomimo iż organizacja w 1976 roku stała się pełnoprawnym członkiem Ligi Państw Arabskich i otrzymała status obserwatora w ONZ.

  • OWP odrzuciła wypracowany w Camp David projekt palestyńskiej autonomii na Zachodnim Brzegu Jordanu i w Okręgu Gazy, co doprowadziło do eskalacji konfliktu.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Nasilające się akcje OWP z Libanu na Izrael spowodowały w 1982 roku inwazję Izraela na Liban, która doprowadziła do wycofania się żołnierzy OWP do innych państw arabskich.

  • Eskalacja napięcia między wojskami Izraela okupującymi Zachodni Brzeg Jordanu a miejscową ludnością arabską spowodowała wybuch w 1987 roku tzw. intifady (wojny kamieni).



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • W jej trakcie w 1988 roku najwyższy organ OWP - Palestyńska Rada Narodowa - ogłosiła powstanie Palestyny jako państwa odrębnego od Izraela i obrała Jasera Arafata prezydentem.

  • Ten zakończył intifadę w 1991 roku i rozpoczął w 1993 roku tajne rokowania z Izraelem.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Zakończyły się one wspólną deklaracją wprowadzającą palestyńską autonomię w Okręgu Gazy i w mieście Jerycho.

  • Odpowiedni układ podpisano w 1994 roku w Kairze, zaś kolejny z 1995 roku rozszerzał autonomię na cały Zachodni Brzeg Jordanu z wyjątkiem Jerozolimy.



Icchak Rabin – Bill Clinton – Jaser Arafat w 1993 roku http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Rabin-Clinton-Arafat-1993.jpg



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Za podjętą inicjatywę pokojową Arafat, Szymon Peres i Icchak Rabin zostali nagrodzeni w 1994 roku pokojową Nagrodą Nobla.

  • Po zabójstwie Icchaka Rabina nastąpiła eskalacja konfliktu żydowsko – palestyńskiego; kolejni premierzy Izraela realizowali bezwzględną politykę wobec ludności arabskiej na okupowanych terenach utrudniając wprowadzenie palestyńskiego samostanowienia.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • W 2000 roku, po prowokacyjnej wizycie premiera Izraela Ariela Szarona na terenie meczetu Al-Aksa w Jerozolimie, uważanym za święte miejsce przez muzułmanów, wybuchła kolejna intifada.

  • Charakteryzowała się ona wzrostem radykalizmu wśród walczących Palestyńczyków, osłabieniem pozycji Jasera Arafata i przejęciem wpływów w OWP przez terrorystyczne organizacje: Hamas i Dżihad.



KONFLIKT PALESTYŃSKI

  • Po śmierci Jasera Arafata w 2004 roku intifada osłabła, a nowy palestyński przywódca Mahmud Abbas wznowił proces pokojowy z Izraelem, napotykając jednak na poważne trudności ze strony radykalnych ugrupowań terrorystycznych.



REWOLUCJA KUBAŃSKA

  • W 1953 roku doszło do nieudanej próby obalenia dyktatora Fulgencio Batisty podjętej przez grupę studentów pod wodzą Fidela Castro: w czasie szturmu koszar Moncada w Santiago de Cuba wielu uczestników rebelii zginęło, inni zostali aresztowani i uwięzieni; po amnestii w 1955 roku przedostali się na Florydę, a następnie do Meksyku, gdzie w 1956 roku powstała organizacja partyzancka Ruch 26 Lipca.



REWOLUCJA KUBAŃSKA

  • W grudniu 1956 roku duża grupa partyzantów pod wodzą Fidela Castro przedostała się na Kubę na pokładzie żaglowca "Granma" i założyła swoje centrum dowodzenia w górach Sierra Maestra; stamtąd prowadzono akcje partyzanckie zarówno w miastach, jak też w rejonach rolniczych kraju, zyskując wielu zwolenników. Od 1958 Ruch 26 Lipca został zdominowany przez orientację komunistyczną, wspomaganą nieoficjalnymi działaniami przez ZSRR.



REWOLUCJA KUBAŃSKA

  • 1 I 1959 gen. Batista uciekł do Dominikany, zaś władzę w kraju przejęła junta wojskowa; dzień później oddziały Castro opanowały Hawanę.

  • Tymczasowym prezydentem kraju został Manuel Urrutia, szefem rządu Jose Miro Cardona; Castro zachował dla siebie stanowisko szefa armii.



Fidel Castro w 1959 roku http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fidel_Castro_-_MATS_Terminal_Washington_1959.jpg



REWOLUCJA KUBAŃSKA

  • W tym też momencie ujawniły się rozbieżności między umiarkowaną orientacją antybatistowską, dążącą do reformistycznego rozwiązywania problemów kraju, a nurtem komunistycznym, zmierzającym do ustanowienia na Kubie dyktatury proletariatu rozumianej w duchu marksistowsko-leninowskim.



REWOLUCJA KUBAŃSKA

  • 16 II 1959 roku Castro, usunąwszy oponentów, objął rządy na Kubie, faktycznie kumulując wszystkie uprawnienia i rozpoczynając okres jednoznacznie proradzieckiej polityki, która w latach 1961-62 doprowadziła do głębokiego kryzysu światowego, grożącego konfliktem między USA i ZSRR (tzw. inwazja w Zatoce Świń,polegająca na blokadzie Kuby przez flotę wojenną USA,mającą nie dopuścić do rozmieszczenia na Kubie strategicznych urządzeń wojskowych dostarczanych przez ZSRR).



rozmieszczenie radzieckich instalacji na Kubie http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Kuba_1962_silos.jpg



WOJNA W INDOCHINACH

  • Od połowy XIX wieku obszar Półwyspu Indochińskiego pozostawał pod władzą Francuzów. Na tym terenie utworzyli oni swoje kolonie, w skład których wchodził: Wietnam Północny – Tonkin, Wietnam Środkowy – Annam, Wietnam Południowy – Kochinchina (najbogatsza prowincja ze stolicą w Sajgonie), Kambodża i Laos. Francuzi zachowali władzę nad tym obszarem aż do drugiej wojny światowej, kiedy to większa część terytorium okupowana była przez Japonię.



WOJNA W INDOCHINACH

  • Po kapitulacji Japonii miejscowi władcy postanowili uniezależnić się także od Francji. W 1945 roku przywódca Viet Minhu (komunistycznej organizacji niepodległościowej) Ho Chi Minh proklamował niepodległy Wietnam, podobnie król Khmerów Norodom Sihanouk ogłosił niezawisłość Kambodży. Francuzi nie chcieli jednak zrezygnować ze swojej kolonii w tym strategicznym regionie świata i pomimo podpisanych porozumień rozpoczęli rekolonizację Indochin.



WOJNA W INDOCHINACH

  • Osadzili oni w Sajgonie ostatniego cesarza Annanu Bao Daia, polityka mocno skorumpowanego. Spotkało się to z oporem politycznym i zbrojnym miejscowej ludności, zwłaszcza Wietnamczyków. Rozpoczęła się francuska wojna kolonialna,zwana indochińską (1946-1954).



WOJNA W INDOCHINACH

  • W pierwszym etapie wojny przewagę zyskały wojska francuskie. Jednak w 1949 roku po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej partyzantka wietnamska uzyskała znaczną pomoc od komunistów i dowódca armii Viet Minhu Giap Vo Nguyena mógł podjąć kontrofensywę.



WOJNA W INDOCHINACH

  • Dowódcy francuskiemu generałowi Jeanowi de Lattre de Tassigny udało się stworzyć pozycje obronne wokół Hanoi (tzw. "linia de Lattre'a"), niemniej nieudolnie prowadzone działania wojenne doprowadziły w maju 1954 roku do klęski Francuzów w dolinie Rzeki Czerwonej pod Dien Bien Phu.



WOJNA W INDOCHINACH

  • Klęska pod Dien Bien Phu przesądziła o wycofaniu się Francji z Wietnamu i podpisaniu układów genewskich. Na mocy tych rokowań doszło do podziału Wietnamu na dwie części według 17. równoleżnika: północną Demokratyczną Republikę Wietnamu (w istocie komunistyczną) oraz Republikę Wietnamu (znaną jako Wietnam Południowy). Ponadto niepodległość uzyskały Laos i Kambodża.



WOJNA WIETNAMSKA

  • W 1956 roku miały się odbyć w obu państwach wybory zmierzające do połączenia Wietnamu. Jednak po układach genewskich Viet Minh przejął władzę na północy, a premierem komunistycznego Wietnamu został Ho Chi Minh.

  • Wietnam Południowy, rządzony przez dyktatora popieranego przez USA Ngo Dinh Diema, w obawie, iż komuniści przejmą władzę nad całością Wietnamu, odrzucił porozumienie genewskie i odmówił przeprowadzenia wyborów.



WOJNA WIETNAMSKA

  • Partyzantka południowowietnamska (w tym wielu członków Viet Minh), która wystąpiła przeciwko południowowietnamskiemu rządowi, utworzyła Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu, zwany przez Amerykanów Vietcongiem. W 1964 roku kontrolował on około połowy terytorium Wietnamu Południowego, obszar zamieszkały przez 30 procent ludności.



WOJNA WIETNAMSKA

  • Stany Zjednoczone, udzielające od 1961 roku pomocy materialnej, szkoleniowej i uzbrojenia Republice Wietnamu Południowego, zaangażowały w 1965 roku bezpośrednio oddziały swojej armii lądowej (bombardowania lotnicze Demokratycznej Republiki Wietnamu Północnego (DRW) na rozkaz prezydenta Lyndona Johnsona zaczęły się już w 1964 roku) wysyłając kolejne kontyngenty armii - w 1968 roku liczebność wojsk amerykańskich sięgnęła 540 tys. żołnierzy.



pierwsze transporty powietrzne http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:UH-1D_helicopters_in_Vietnam_1966.jpg



zniszczona baza Vietcongu http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Burning_Viet_Cong_base_camp.jpg



WOJNA WIETNAMSKA

  • Za początek drugiej wojny indochińskiej, zwanej wietnamską uchodzi rzekomy atak okrętu północnowietnamskiego na amerykański niszczyciel USS Maddox w Zatoce Tonkińskiej w lipcu 1964 roku. W czasie wojny na masową skalę Amerykanie stosowali napalm i defolianty, aby zniszczyć dżunglę, która była oparciem partyzantki wietnamskiej. Na gęsto zaludnione tereny Amerykanie zrzucali specjalne bomby rozrywające tzw. bomby kulkowe i ananasowe.



użycie napalmu w wiosce Vietcongu http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Napalm.jpg



WOJNA WIETNAMSKA

  • Punktem zwrotnym w czasie wojny było podjęcie w styczniu 1968 roku przez Vietcong zmasowanych ataków na wojska USA zwanych ofensywą Tet.

  • W jej wyniku wiosną 1968 roku Amerykanie zaprzestali bombardowań DRW i po zaprzysiężeniu nowego prezydenta Richarda Nixona rozpoczęli rozmowy pokojowe w Paryżu.



Amerykanie walczą w dżungli z Vietcongiem – marzec 1968 http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Americal_Division_in_Tam_Ky_-_March_1968.jpg



WOJNA WIETNAMSKA

  • Amerykańska interwencja nie zyskała poparcia sojuszników europejskich, także w USA wzrósł na sile ruch pacyfistyczny przeciw wojnie (zwłaszcza po ujawnieniu masakry w My Lai, gdzie wymordowano prawie 400 osób).

  • W latach 1969-71 trwało powolne wycofywanie oddziałów amerykańskich z Wietnamu, równocześnie przeprowadzano ataki na bazy posiłkowe Vietcongu w Kambodży i Laosie, trwały także z przerwami rokowania w Paryżu.



protesty przeciw wojnie wietnamskiej http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Vietnam_War_protesters.jpg



WOJNA WIETNAMSKA

  • W 1972 roku w obliczu kolejnej ofensywy wojsk DRW i Vietcongu wznowiono bombardowania (m.in. naloty dywanowe na Hanoi i Hajgong), zaminowano też północnowietnamskie porty.

  • W styczniu 1973 roku rokowania zakończyły się podpisaniem układów paryskich, na mocy których wojska USA i DRW zaczęły się wycofywać z Wietnamu Południowego, którego społeczeństwo miało samo zadecydować o swoim bycie politycznym (wojska amerykańskie wycofały się do marca 1973 roku).



WOJNA WIETNAMSKA

  • Wkrótce po zawarciu układów wybuchły nowe walki, jednak bez udziału USA, bowiem w wyniku afery Watergate ustąpił ze stanowiska Richard Nixon, a nowy prezydent Gerald Ford nie był zainteresowany prowadzeniem światowej polityki.



WOJNA WIETNAMSKA

  • Bez wsparcia amerykańskiego wojna w Wietnamie zakończyła się zwycięstwem komunistów w 1975 roku. Upadek Wietnamu południowego umożliwił komunistom opanowanie również Laosu i Kambodży. Tam Czerwoni Khmerzy wprowadzili ludobójczy system kontroli społecznej.



WOJNA WIETNAMSKA

  • W wyniku wojny Amerykanie stracili 56 tys. zabitych i 300 tys. rannych żołnierzy; straty wietnamskie (w rezultacie całej wojny) to ok. 1,5 mln zabitych i 6,5 mln wysiedlonych.



BIBLIOGRAFIA

  • Prezentację wykonano w oparciu o prace:

  • A. Adamczyk, A. Komorowski, P. Radzikowski, XX wiek. Daty, fakty, opinie (1945-1956), t.4, Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2003,

  • A. Adamczyk, A. Komorowski, P. Radzikowski, XX wiek. Daty, fakty, opinie (1956-1968), t.5, Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2003,

  • A. Adamczyk, A. Komorowski, P. Radzikowski, XX wiek. Daty, fakty, opinie (1968-1980), t.6, Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2004,



BIBLIOGRAFIA

  • H. Bankowicz, Historia polityczna świata XX wieku 1945-2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004.



Download 445 b.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling