Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti
Download 291.1 Kb. Pdf ko'rish
|
talimda innovatsion texnologiyalar
- Bu sahifa navigatsiya:
- JISMONIY MADANIYATNI O’QITISHDA INNOVATSION PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR
- Reja
- SHaxs ta’lim xizmatlarining ishlab chiqaruvchisi sifatida ta’lim jarayoiida bilim
- Oliy ta’lim o‘qituvchisining faoliyati shaxsni tarbiyalash jarayonida ta’lim-tarbiya olshi sharoitlarini yaratish, uning ehtiyojlarini qondirish va qobiliyatlarini
- O‘qituvchilarning bilim va ko‘nikmalariga ko‘yiladigan talablar.O‘qituv
- 2.«Innovatsion texnologiya»lar tushunchasi
- Nega o‘qitamiz Nimani o‘qitaiiz Qanday o‘qitamiz
- Ikkinchidan
- Uquv jarayonidagi pedagogik texshkyugiya - bu aniq ketma
- 3.Texnologik xarita
|
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI Z.M.BOBUR NOMIDAGI ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI Jismoniy madaniyat fakul’teti 3-bosqich “G” gurux talabasi Xurboev Dostonbekning
fanidan
Mavzu: Ta’limda innovatsion texnologiyalar
Bajardi: ______________________ Tekshirdi: ______________________ ANDIJON 2014 MAVZU: Ta’limda innovatsion texnologiyalar Reja 1.
Innovatsion texnologiyalar ta’lim taraqqiyotini harakatga keltiruvchi kuch 2.
“Innovatsion texnologiya “lar tushunchasi 3.
Texnologik xarita
Innovatsiya (in-“lik”, novus-“yangi”) yangilik kiritish, yangilik degan ma’noni anglatadi. KIRISH Mamlakatimizning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, madaniy sohalarda bo‘layotgan tezkor o‘zgarishlar ta’lim tizimini ham tubdan isloh qilishni taqozo etmoqda, chunki mukammal ta’lim tizimi orqali respublikamizning kelajak intellektual imkoniyatlarini va uni gullab yashnashi hamda rivojlanishini belgilab beruvchi yoshlarni har tomonlama ijodkor, mustaqil faoliyat yuritadigan qilib tarbiyalashda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. SHuning uchun ta’limda eng muhim strategik yo‘nalish bo‘lib ta’lim muassasalarini innovatsion faoliyati hisoblanadi. Bu esa barcha ta’lim muassasalarida, ayniqsa ijodkor, yuqori salohiyatli mutahassis pedagog kadrlarni tayyorlovchi oliy ta’lim orqali intellektual mulkni tayyorlash va intellektual mulk tizimini innovatsion faoliyat ko‘rinishida amalga oshirish bugungi kunning dolzarb masalasi hisoblanadi. Rivojlantiruvchi maqsad: egallangan bilim ko‘nikma va malakalarni ijodiy qo‘llash, mustaqil ishlash, ko‘nikmalarini rivojlantirishdan iborat.
Har bir jamnyatning kelajagi uning ajralmas kismi va hayotiy zarurati bo‘lgan ta’lim tizimining kay larajada rivojlanganligi bilan bslgilanadi. Bugungi kunda mustaqil tarakkiyot yo‘lidan borayotgan mamlakatimizning uzluksiz ta’lim tizimini isloh kilish va gakomillashtirish, yangi sifat boskichiga ko‘tarish, unga ilgor pedagogik va axborot texnologiyalarini jorin kilish xamda ta’lim samaradorliginn oshirish davlat siyosatn darajasiga ko‘tarildi. «Ta’lim to‘grisida»gi Konun va «Kadrlar taysrlash milliy dasturi»ning kabul kilinishi bilan uzluksiz ta’lim tizimi orkali zamonaviy kadrlar tayyorlashning asosi yaratildi. Ma’lumki, uzluksizlik va uzviylik ta’lim tizimda ortikcha shkroriylikka chek ko‘yib, avvalo, jamiyatning ma’naviy va intellektual salohiyatini kengaytiradi, kolaversa, davlatning ijtimoiy va ilmiy -I sxnnk tarakknyotini takomillashtirish omili sifatida ishlab chikarishning barkaror rivojlanishini ta’minlaydi. Pedagogik gexnologiyalarning rivojlanishi va ularning o‘kuv-tarbiya jarayoniga kirib kslishi, shuningdek, axborot texnologiyalarining tez almashinuvi va gakomillashuvi jarasnida xar bir inson o‘z kasbiy tayyorgarligini, maxoratini kuchaytirish imkoniyati yaratiladi.
tayyorlashning turli shakl, usul, vosita, uslub va yo‘nalishlarining mukammal uygunligidan iboratdir. Uzluksiz ta’lim spfatini turli komponentalar o‘rtasidagi o‘zaro alokadorlik, muayyan usullar va uslublarning ta’lim jarayoniga okilona tatbik etilishi ga’minlaydi. Ta’limning barcha boskichlariga oid umumiy pedagogik va didaktik galab talaba (yoki o‘kuvchi)ning dasturiy bilim, tasavvur va ko‘nikmalari asosida muspshqil ishlash samaradorligini takomillashtirish, ilmiy fikrlashga, o‘kuv faniga kizikishini kuchaytirish, kasbiy bilimlarini chuqurlashtirish, nazariy va amaliy mashgulot mobaynida ularnnng faolligini oshirishdan iboratdir. Jaxon pedagogik tajribasi, zamonaviy psdagogik tsxnologiyalarining talaba (yoki o‘kuvchi)larni fanlarga kiziktirishga, ularning mustaqil ishlashda faolliklarini oshirishga imkoniyati cheksiz ekanligini tasdiklamokda. Ta’limning bugungi vazifasi o‘kuvchilarni kun sayin oshib borayotgan axborot- ta’lim muxiti sharoitida mustaqil ravishla faoliyat ko‘rsata olishga axborot okimidan
Uzbekiston Respublikasi demokratik, hukukiy va fuqarolik jamiyatini qurish yo‘lidan borayotgan bir paytda ta’lim sohasida amalga opshrilayotgan isloxotlarning bosh maksadi va xarakatga keltiruvchi kuchi xar tomonlama rivojlangan barkamol insonni tarbiyalashdan iboratdir. Mamlakatimiz rivojlanishining muxim sharti zamonaviy iktisodiyot, fan, madaniyat, texnika, texnologiya rivoji asosida kadrlar tayyorlashning takomillashgan tizimining amal qilishiga erishishdir. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ni amalga oshirish uzluksiz ta’lim tizimining tuzilmasi va mazmunini zamonaviy fan yutuklari va ijtimoiy tajribaga tayangan xolda tub isloxotlarni kuzda tutadi. Buning uchun, avvalo, ta’lim tizimining barcha shakldagi muassasalarida ta’lim jarayonini ilgor, ilmiy-uslubiy jixatdan asoslangan yangi va zamonaviy uslubiyot bilan amalda ta’minlash lozim. YOsh avlodga ta’lim-tarbiya bsrishning maksadi, vazifalari, mazmuni, uslubiy talablariga ko‘ra fan, texnika va ilgor texnologiya yutuqlaridan unumli foydalanish bugungi ta’lim tizimi oldida turgan dolzarb muammolardan biri xisoblanadi. Kadrlar tayyorlash soxasidagi davlat siyosati uzluksiz ta’lim tizimi orkali shaxsning xar tomonlama barkamol fukaro bo‘lib etishishini ko‘zda tutadi. SHaxs esa, uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlashda ta’lim xizmatlarining iste’molchisi, ishtirokchisi xamda ishlab chikaruvchisi sifatida namoyon bo‘ladi. SHaxs ta’lim xizmatlarining ishlab chiqaruvchisi sifatida bilim va tajribani talaba (yoki o‘kuvchi)ga uzatishda, moddiy ishlab chikarish muhiti sharoitida, shuningdek, fan, madaniyat va xizmatlar ko‘rsatish soxalarida ishgirok etadi. SHu sababali, ta’limning belgilangan vazifalaridan biri yukori saviyada o‘qitishni ta’minlash va malakali kadrlarni zamonaviy ta’lim dasturlari asosida tayyorlashdan iborat. Ta’lim muassasasi o‘sib kelayotgan shaxsni o‘kitish jarayonida ularga ta’lim olish sharoitlarini yaratadi. Talaba (yoki o‘kuvchi)larning bilimga extiyojlari va kobiliyatlarini shakllantirish xamda rivojlantirishning yo‘naltirilgan bo‘lishi o‘kituvchi faoliyatining mas’uliyatini oshiradi. Ta’lim muassasasi o‘kituvchnsining malakasi maxsus va pedagogik fanlar bilan yoritiladigan ikki kirraga ega bo‘lishi lozim va u doimo: "Nima uchun o‘kitish kerak?", "Qanday o‘kitish kerak?" degan savollarga javob topishi, shuningdek, ta’lim-tarbiya xususiyatlari e’tiborga olingan bilimlarga asoslangan bo‘lishi lozim. Ta’limning samaradorligini oshirish, shaxsning ta’lim markazida bo‘lishini va yoshlarning mustakil bilim olishlarini ta’minlash uchun ta’lim muassasalariga yaxshi tayyorgarlik ko‘rgan va o‘z soxasidagi bilimlarni mustaxkam egallashdan tashkari zamonaviy pedagogik texnologiyalarni va interfaol usullarni biladigan, ulardan o‘quv va tarbiyaviy mashgulotlarni tashkil etishda foydalanish koidalarini biladigan o‘qituvchilar kerak. Buning uchun barcha fan o‘kituvchilarini yangi pedagogik texnologiyalar va interfaol usullar bilan qurollantirish va olgan bilimlarini o‘kuv-tarbiyaviy mashgulotlarda ko‘llash malakalarini uzluksiz oshirib borish lozim. SHaxs ta’lim xizmatlarining ishlab chiqaruvchisi sifatida ta’lim jarayoiida bilim va tajribaii talaba (yoki o‘quvchi)ga uzatish, iiiab chiqarish moddiy muhiti sharoitida, shuningdek, fai, madaiiyat va ta’lim xizmatlarida ishtirok tshdi. Respublikada shaxslarga o‘z ijodiy salohiyatini amalga oshirish uchun mutaxassislik ta’lim dasturini tanlash hukuki berilgan. Oliy ta’lim uzluksiz ta’limda muhim o‘rinni egallaydi. Oliy, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limlari asosida uzluksiz ta’lim tizimining mustakil turi hisoblanadi va O‘zbekiston Respublikasi «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ga muvofik amalga oshiriladi. Ushbu hujjatlarda oliy ta’limning belgilangan vazifalaridan biri yukori saviyada o‘kitishni ta’minlash va malakali kadrlarni zamonaviy ta’lim kasb-hunar dasturlari asosida tayyorlashdir. Oliy ta’lim o‘qituvchisining faoliyati shaxsni tarbiyalash jarayonida
malakasi maxsus va pedagogik fanlar bilan yoritiladigan ikki kirraga ega bo‘lishi lozim va u doimo: "Nima uchun o‘qitish kerak?", "Qanday o‘qitish kerak?" degan savollarga javob topishi zarur. Bu javoblar pedagogika fanining asosiy qoidalari va qonuniyatlariga mos holda talqin qilinishi, shuningdek, ta’lim xususiyatlari e’tiborga olingan bilimlarga asoslangan bo‘lishi lozim. Pedagogikaning muhim muammolaridan biri o‘kituvchining mutaxassisligi va faoliyatining asosini tashkil etish shart bo‘lgan pedagogik jarayon nazariyasini ishlab chikishdir. Esh pedagoglar mutaxassislik bo‘yicha mavjud bilimlaridan tashqari o‘quv jaryoniga kadam ko‘yar ekanlar, pedagogik va psixologik bilimlar, texnologiya va o‘kitish metodikalariga doir zarur pedagogik bilimlarni egallagan bo‘lishlari kerak. Ana shularni e’tiborga olgan holda, yosh pedagoglarning malakasini oshirishda asosiy masalalar kuyidagicha belgilanadi: - o‘qitish jarayonining samaradorligini ta’minlovchi pedagogik malakalarni shakllantirish; - ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, gumanitar bilimlarni anglashga yo‘naltirilgan yangi kasbiy tafakkurni shakllantirish; - o‘qituvchi faoliyatining metodologik asosi sifatida pedagogik bilimlar tizimini egallash; - o‘qituvchilarning kasbiy faoliyatlariga-yakinlashtirilgan uslublar tizimi sifatidagi o‘kitish texnologiyasini egallash. Hozirgi kunda ta’lim muassasalarida faoliyat ko‘rsatayotgan yosh iqtidorli pedagog va ilmiy kadrlarda yuqorida sanalgan malaka va ko‘nikmalarni hosil kilish maqsadida ushbu dastur ishlab chiqildi. Asosiy maksal. Respublikamizning ta’lim muassasalarida faoliyag ko‘rsatayotgan yosh istiqbolli pedagog kadrlarga zamonaviy pedagogik texnologiyalarni o‘rgatish, pedagogika va psixologiya fanlariga oid bilimlarini yanada mustahkamlash va olgan bilimlarini o‘kuv-tarbnya jarayoniga qo‘llay olishga o‘rgatish, shuningdek, ularga pedagogik mahorat sirlarini ochib berishdan iborat.
o‘zlari o‘qitayotgan talabalarining ruhiyatlariga mos ravishda mulokotda bo‘la olish, zamonaviy pedagogik texnologiyalarni egallash va o‘kuv-tarbiya jarayonida qo‘llay olishi kerak. Tinglovchilarda zamonaviy pedagogik texnologiyalarning o‘kuv-tarbiya jarayonidagi o‘rni, ulardan foydalanish, shuningdek, «Aqliy hujum», «Tarmoqlar» (Klaster) usullari, «Bumerang», «Skarabey», «CHarxpalak», «Rezyume» va shu kabi texnologiyalar haqidagi bilimlarga ega bo‘lishlari va ularni o‘quv-tarbiya jarayoniga ko‘llay olishlari lozim.
SHu vaktgacha an’anaviy ta’limda talaba (yoki o‘kuvchi)larni fakat tayyor bilimlarni egallashga o‘rgatib kelingan edi. Bunday usul talaba (yoki o‘kuvchi)larda mustakil fikrlash, ijodiy izlanish, tashabbuskorlikni so‘ndirar edi. Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interfaol uslublar (innovatsion pedagogik va axborot texnologiyalari)dan foydalanib, ta’limning samaradorligini ko‘tarishga bo‘lgan kiziqish. e’tibor kundan-kunga kuchayib bormokda. Zamonaviy texnologiyalar ko‘llanilgan mashgulotlar talaba (yoki o‘kuvchi)lar egallayotgan bilimlarni o‘zlari kidirib topishlariga, mustakil o‘rganib, tahlil kilishlariga, xatto xulosalarni xam o‘zlari keltirib chikarishlariga karatilgan. O‘kituvchi bu jarayonda shaxs va jamoaning rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi, shu bilan bir katorda, boshqaruvchilik, yo‘naltiruvchilik vazifasini bajaradi. Bunday o‘kuv jarasnida talaba (yoki o‘kuvchi) asosiy figuraga aylanadi. Pedagog - olimlarning yillar davomida ta’lim tizimida Nega o‘qitamiz? Nimani o‘qitaiiz? Qanday o‘qitamiz? savollariga javob izlash bilan bir katorda Kanday qilib samarali va natijali o‘qitish mumkin? - dsgan savoliga xam javob kidirdilar. Bu esa, olim va amaliyotchilarni o‘kuv jarayonini texnologiyalashtirishga, ya’ni o‘kitishni ishlab-chiqarishga oid aniq kafolatlangan natija bsradigan texnologik jarayonga aylantirishga urinib ko‘rish mumkin, degan fikrga olib keldi. Bunday fikrning tug‘ilishi pedagogika fanida yangi pedagogik texnologiya yo‘nalishini yuzaga keltirdi. Bugungi kunda ta’lim muassasalarining o‘quv-tarbiyaviy jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalanishga aloxida e’tibor berilayotganining asosiy sababi ko‘yidagilardir:
oshirish imkoniyatining kengligida. «Ta’lim to‘grisida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash millin dasturi»da rivojlantiruvchi ta’limni amalga oshirish masalasiga aloxida e’tibor karatilgan. Ikkinchidan, pedagogik texnologiyalar o‘kuv-tarbiya jarayoniga tizimli faoliyat yondashuvini keng joriy etish imkoniyatini beradi. Uchinchidan, pedagogik texnologiya o‘kituvchini ta’lim-tarbiya jarayonining maksadlaridan boshlab, tashxis tizimini tuzish va bu jarayon kechishini nazorat kilishgacha bo‘lgan texnologik zanjirni oldindan loyixalashtirib olishga undaydi.
ko‘llashga asoslanganligi sababli, ularning qo‘llanilishi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablarini amalga oshirishni ta’minlaydi. O‘quv-tarbiya jarayonida pedagogik texnologiyalarning to‘g‘ri joriy etilishi o‘qituvchining bu jarayonda asosiy tashkilotchi yoki maslaxatchi sifatida faoliyat yuritishiga olib keladi. Bu esa talaba (yoki o‘kuvchi)dan ko‘prok mustakillikni, ijodni va irodaviy sifatlarni talab etadi. Har kanday pedagogik texnologiyaning o‘kuv-tarbiya jarayonida ko‘llanilishi shaxsiy xarakterdan kelib chikkan xolda, talaba (yoki o‘quvchi)ni kim o‘kitayotganligi va o‘kituvchi kimni o‘kitayotganiga bogliq. Pedagogik texnologiya asosida o‘tkazilgan mashg‘ulotlar yoshlarning muxim hayotiy yutuk va muammolariga o‘z munosabatlarini bildirishlariga intilishlarini qondirib, ularni fikrlashga, o‘z nuqtai nazarlarini asoslashga imkoniyat yaratadi. Hozirgi davrda sodir bo‘layotgan innovatsion jarayonlarda ta’lim tizimi oldidagi muammolarni xal etish uchun yangi axborotni o‘zlashtirish va o‘zlashtirgan bilimlarini o‘zlari tomonidan baxolashga kodir, zarur qarorlar qabul kiluvchi, mustakil va erkin fikrlaydigan shaxslar kerak.
SHuning uchun xam, ta’lim muassasalarining o‘kuv-tarbiyaviy jarayonida zamonaviy o‘kitish uslublari - interfaol uslublar, innovatsion texnologiyalarning o‘rni va axamiyati bekiyosdir. Pedagogik texnologiya va ularning ga’limda ko‘llanishiga oid bilimlar, tajriba talaba (yoki o‘kuvchi)larni bilimli va etuk malakaga ega bo‘lishlarini ta’minlaydi. Innovatsiya (inglizcha innovation) - yangilik kiritish, yangilik demakdir. Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon xamda o‘kituvchi va talaba (yoki o‘quvchi) faoliyatiga yangilik, o‘zgarishlar kiritish bo‘lib, uni amalga oshirishda asosan interfaol uslublardan foydalaniladi. Interfaol («1pteg» - bu o‘zaro, «ast» - xarakat kilmok) - o‘zaro xarakat kilmoq yoki kim bilandir suhbat, mulokot tartibida bo‘lishni anglatadi. Boshqacha so‘z bilan aytganda, o‘qitishning interfaol uslubiyotlari bilish va kommunikativ faoliyatni tashkil etishning maxsus shakli bo‘lib, unda ta’lim oluvchilar bilish jarayoniga jalb kilingan bo‘ladilar, ular biladigan va o‘ylayotgan narsalarni tushunish va fikrlash imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Intsrfaol darslarda o‘qituvchining o‘rni kisman talaba (yoki o‘kuvchi)larning faoliyatini dars maksadlariga erishishga yo‘naltirishga olib keladi. Bu uslublarning o‘ziga xosligi shundaki, ular fakat nedagog va talaba (yoki o‘kuvchi)larning bnrgalikda faoliyat ko‘rsatishi orkali amalga oshiriladi. Bunday pedayugik xamkorlik jarayoni o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, ularga: - talaba (yoki o‘kuvchi)ning dars davomida befark bo‘lmaslikka, mustakil fikrlash, ijod kilish va izlanishga majbur etilishi; - talaba (yoki o‘kuvchi)larning o‘kuv jarasnida fanga bo‘lgan kizikishlarini doimiyli! inn ta’minlanishi; - talaba (yoki o‘kuvchi)larning fanga bo‘lgan kizikishlarini mustakil ravnshda xar bir masalaga ijodiy yondashgan xolda kuchaytirilishi; - pedagog va talaba (yoki o‘kuvchi)larning xamkorlikdagi faoliyatini doimiy ravishda tashkil etilishlari kiradi. Pedagogik texnologiya masalalarini va muammolarini o‘rganayotgan ba’zi o‘kituvchilar, tadkikotchilar va amaliyotchilarning fikrncha, pedagogik texnologiya - fakat axborot texnologiyasi bnlan boglik xamda o‘kitish jarayonida ko‘llanishi zarur bo‘lgan o‘kitishning tsxnik vositatlari, komp’yuter, prosktor ski boshka texnik vositalar. Bizning fnkrimizcha, pedagogik texnologiyaning eng asosiy negizi -o‘kntuvchi va talaba (yoki o‘kuvchi)ning belgilangan maksaddan kafolatlangan natijaga xamkorlikda erishishlari uchun tanlagan texnologiyalariga bog‘lik. O‘kitish jarayonida, maksad bo‘yicha kafolatlangan natijaga erishnshda ko‘llaniladigan xar bir ta’lim texnolognyasi o‘kituvchi va talaba (yoki o‘kuvchi) o‘rtasida xamkorlik faoliyatini tashkil eta olsa, xar ikkalasi ijobiy natijaga erisha olsa, o‘kuv jarayonida talaba (yoki o‘kuvchi)lar mustakil fikrlab, ijodiy ishlab, izlanib, taxlil etib, o‘zlari xulosa qila olsalar, o‘zlariga, guruxga, gurux esa ularga baxo bera olsa, o‘kituvchi esa ularning bunday faoliyatlari uchun imkoniyat va sharoit yarata olsa, bizning fikrimizcha, ana shu - o‘qitish jarayonining asosi xisoblanadi. Har bir dars, mavzu. o‘kuv predmetining o‘ziga xos texnologiyasi bor. Uquv jarayonidagi pedagogik texshkyugiya - bu aniq ketma- ketshkdagi yaxlit jarayon bo‘lib, u talaba (yoki o‘quvchi)ning ehtiyojidan kelib chiqqan holda bir maqsadga yo‘na/tirilgan, oldindan puxta loyihayushtirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan pedagogik jarayondir. Pedagogik maksadning amalga oshishi va kafolatlangan natijaga erishishi o‘kituvchi va talaba (ski o‘kuvchi)ning xamkorlikdagi faoliyati, ular ko‘ygan maksad, tanlagan mazmun, uslub, shakl, vositaga, ya’ni texnologiyaga bog‘lik. O‘kituvchi va talaba (yoki o‘kuvchi)nnng maksaddan natijaga ernshishida qanday texnologiyani tanlashlari ular ixtiyorida, chunki xar ikkala tomonning asosiy maksadi aniq natijaga erishishga karatilgan bo‘lib, bunda talaba (yoki o‘kuvchi)larning bilnm saviyasi, gurux xaraktsri. sharoitga karab, ishlatiladigan tsxnologiya tanlanadi. Masalan, natijaga eripishg uchun balki, komp’yutsr bilan ishlash lozimdir, balki fil’m (ski tarkagma material,
chizma va plakat, axborot texnologiyasi, turln adabiyotlar) ksrak bo‘lar. Bularning xammasi o‘kituvchi va talaba (yoki o‘kuvchi)larga bog‘lik. SHu bilan birga o‘quv jarayonini oldindan loyixalashtirish zarur. Bu jarayonda o‘kituvchi o‘kuv prelmetining o‘ziga xos tomonini, joy va sharoitni, eng asosiysi, talaba (yoki o‘kuvchi)larning imkoniyati va extiyojini va xamkorlikdagi faoliyatni tashkil eta olishini xisobga olishi ksrak. SHundagina, ksrakli kafolatlangan natijaga erishish mumkin. Qiskacha aytganda, talaba (yoki o‘kuvchi)ni ta’limning markaziga olib chiqish kerak.
O‘kituvchi tomonidan xar bir darsni yaxlit xolatda ko‘ra bilish va uni tassavvur etish uchun bo‘lajak dars jarayonini loyixalashtirib olish kerak. Bunda o‘kituvchi uchun bo‘lajak darsni texnologik xaritasini tuzib olinsh katga axamiyatga egadir, chunki darsning texnologik xaritasi xar bir mavzu, xar bir dars uchun o‘kitilayotgan predmet, fanning xususiyatidan, talaba (ski o‘kuvchi)larning nmkoniyati va extisjidan kelib chikkan xolda tuziladi. Texnologik xaritani tuzish oson ish emas, chunki buning uchun o‘kituvchi pedagogika, psixologiya, xususiy mstodika, pedagogik va axborot texnologiyalardan xabardor bo‘lishi, shuningdek, juda ko‘p uslub va usullarni bilishi kerak. Har bir darsning rang-barang, kizikarli bo‘lishi avvaldan puxta o‘ylab tuzilgan darsning loyixalashtirilgan texnologik xaritasiga bog‘lik. Darsning texnologik xaritasini kay ko‘rinish (yoki shakl)da tuzish, bu o‘kituvchining tajribasi, ko‘ygan maksadi va ixtisriga bog‘lik. Texnologik xarita kanday tuzilgan bo‘lmasin, unda dars jarayoni yaxlit xolda aks etgan bo‘lishi xamda anik belgilangan maksad, vazifa va kafolatlangan natija, dars jarasnini tashkil etishning texnologiyasi to‘lik o‘z ifodasini topgan bo‘lishi kerak. Texnologik xaritaning tuzilishi o‘kituvchini darsni ksngaytirilgan konspektini yozishdan xalos etadi, chunki bunday xaritada dars jarayonining xamda o‘kituvchi va talaba (yoki o‘kuvchi) faoliyatinnng barcha kirralari o‘z aksini topadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YHATI 1. Ислом Каримов. Ўзбекистон мустақил тараққиёт йўлида. –Т.: «Ўзбекистон», 1994.
2. Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. М. 1996г. 3. Ильин М.В. Изучаем педагогику (краткий конспект лекций) М. РИПО 1998г. 4. Ильина Т.А. Педагогическая технология // Буржуазная педагогика на современном этапе. М. 1984г. 5. Кларин М.В. Педагогическая технология в учебном процессе. – Анализ зарубежного опыта. М. Знание 1989г. 6. Калметов Б. Образовательный комплекс Узбекистана в условиях формирования рыночных отношений: обзор. – Т., 1993г. 7. 7.К.Турғунбоев, Ф.Комилова, З.Жўрабоева. Педагогика назаряси ва тарихи. Ўқув қўлланма. “Андижон” нашр. 2005 й. 8. Ҳасанбоев Ж., Сарибоев Ҳ., Ниёзов Г. Педагогика. Тошкент: Фан, 2006. 9. Ишмуҳамедов Р., Абдуқодиров А. Таълимда инновацион технологиялар. Т.,2008 Download 291.1 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|