Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR NOMIDAGI

ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI

FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI

INFORMATIKA O‘QITISH METODIKASI KAFEDRASI

5110700 – Informatika o‘qitish metodikasi yo’nalishi

Informatika o‘qitish metodikasi fanidan

Mavzu: Ta’lim texnalogiyasining tuzilishi.Ta’lim vositalari- ta’lim texnologiyasining tarkibi

Bajardi: 3-bosqich 1-guruh talabasi O.Abduvohidova

Raxbar : ________________________

^{(F. I. O)}

ANDIJON-2020

Andijon davlat universiteti

Fizika-matematika fakulteti

Axborot texnologiyalari kafedrasi

Informatika o’qitish metodikasi yo’nalishi 3 kurs 1- gurux

Tasdiqlayman _____________________________

Kafedra mudiri p.f.n. A.A.Medatov

2020 yil «_____» ________________________
KURS ISHI BO’YICHA TOPSHIRIQ

Talaba _____________________________________________________________________________

(familiyasi, ismi, sharifi)

1.Kurs ishining mavzusi: _____________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________“kun” oy yil . kafedra majlisida ma’qullangan.

2. Kurs ishi topshirish muddati _______________________________________________________

3. Kurs ishi bajarishga doir boshlang’ich ma’lumotlar Mavzuga oid internet ma’lumotlari, adabiyotlar bilan ishlash

4. Hisoblash – tushuntirish yozuvlarnining tarkibi (ishlab chiqariladigan masalar ro’yxati).

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kurs ishi rahbari ___________________________________________ ______________

(familiyasi, ismi, sharifi)

Topshiriqni bajarishga oldim ____________________________________ ______________

(familiyasi, ismi, sharifi)

Topshiriq berilgan sana 2020 y.
UNDARIJA

1. REJA………………………………………………………………………………4

2. KIRISH……………………………………………………………………………5

3. O’quv fani bo’yicha ta’lim texnologiyasining tuzilishi va mazmunli ko’rsatgichlari……………………………………………………………………….7

4. O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi.…………………………………….9

5. “Ta'lim texnologiyalari” kursining maqsad va vazifalari…………………….11

6. Ta’lim vositalari……………….………………………………………………...13

7 Amaliy qism:Ta’lim texnologiya tayyorlash……………………………….....14

8 Dars jarayonida ta’lim vositalaridan foydalanish……………………………. 15

9.XULOSA.………………………………………………………………..... 17

10. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR..…………..………………………... 18

Reja:

I. KIRISH

II. ASOSIY QISM

1. 
   Nazariy qism
   

1. 
   O’quv fani bo’yicha ta’lim texnologiyasining tuzilishi va mazmunli ko’rsatgichlari
   
2. 
   Ta'lim texnologiyalarining maqsad va vazifasi, boshqa fanlar bilan bog’liqligi.
   
3. 
   Ta’lim vositalari
   

2. 
   Amaliy qism
   

1. 
   Ta’lim texnologiyasi tayyorlash
   
2. 
   Dars jarayonida ta’lim vositalaridan foydalanish
   

III. XULOSA

IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

Kirish

O’zbekiston Respublikasida keyingi yillarda kompyuterlashtirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish uchun muayyan chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, “Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yanada joriy etish va rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori (21.03.2012 y., PQ-1730.) asosida kompyuter texnologiyalarining ta’limga , ishlab chiqarishga, iqtisodiyotga va biznesga tadbig’i kengayib bormoqda. O’zbekistonda 1997 yilda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining to’qqizinchi sessiyasida qabul qilingan «Ta’lim to’g’risida» va «Kadrlar tayyorlash bo’yicha Milliy dastur to’g’risida» qonunlarida, O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligining qarorlari va buyruqlarida yuqori texnologiyalarni, xususan, axborot texnologiyalarini va axborotni qayta ishlash tizimlarini hayotga tadbiq etishga katta e’tibor berilgan. Ta’lim tizimida yuqori malakali kadrlar tayyorlashda ta’lim jarayonining axborotlashtirilganligi va kompyuterlashtirilganligi muxim axamiyatga ega ekanligi ko’rsatib o’tilgan.

Ma’lumki, ta’lim tizimi mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ijtimoiy- iqtisodiy islohotlarning barcha bo’g’inlarida muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki mustaqil O’zbekistonni bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o’tish sharoitida vujudga keladigan muammolarni oqilona hal qila oladigan mutaxassis kadrlarni tayyorlash faqat ta’lim muassasalarining zimmasiga yuklatilgan.

Kurs ishimning maqsadi «Informatika o’qitish metodikasi» fanidan olingan nazariy va amaliy bilimlarini umumlashtirish, chuqurlashtirish va amaliyotda uchraydigan masalalarni ijodiy yondashgan holda mustaqil xal etish malakasini shakllantirishdan iboratdir.

Hozirgi kunda jamiyatimizning har bir sohasiga kirib borayotgan texnika taraqqiyoti va rivojlanish asrida Informatika va axborot texnologiyalari fanini o’rganish va o’rgatish, yangi bilimlarni egallash va takomillashtirish bugunning dolzarb vazifalaridan biridir. Ushbu kurs ishi mavzusida boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun belgilangan darsliklar uchun ta’lim texnologiyasini tuzish strukturasini yanada rivojlantirish, ta’lim vositalaridan foydalanib o’quvchilarni dars qiziqishini yanada ortirishga qaratilgn.Ko’rgazmaviy qurollardan foydalanib dars jarayonini sifatli o’tkazish va turli xil metodlardan foydalanib o’quvchilarni bilimini mustahkamlashga qaratilgan.

Mavzuning dolzarbligi: Keyingi yillarda respublikamizda pedagogik amaliyotga yangi usul va vositalar jadal tadbiq etilmoqda. An’anaviy ta’lim shakli va usullari o’rnini yangi ta’lim texnologiyalari egallamoqda. Bunday ta’limiy texnologiya jarayonini loyihalashtirish va rejalashtirishni faqat yangi ta’lim texnologiyaga oid bilim, ko’nikma va malakalarga ega bo’lgan o’quvchigina bajara olish mumkin.Hozirgi kunga kelib maktab o’qituvchilariga ham “Innovatsion ta’limiy texnologiyalarni o’quv jarayonlariga qo’llash” mavzudagi maxsus seminar trening va malaka oshirish kurslari tashkil etilib, ularga yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini dars jarayoniga qo’llash to’g’risidagi bilim, ko’nikma va malakalar o’rganildi.

Mavzuning vazifasi:

• 
  Bo’lajak kasb ta'limi o’qituvchilarini zamonaviy ta'lim texnologiyalarining nazariy asoslari bilimlari bilan qurollantirish;
  
• 
  Yaxlit pedagogik darajada ta'lim-tarbiya jarayonlarini samarali tashkil etishlari uchun zarur mahoratlarga ega bo’lishlari;
  
• 
  Zamonaviy ta'lim texnologiyalari, g’oyalar maktablar, yo’nalishlar, keng turlarida yo’l topa bilish mahorati;
  
• 
  Pedagogik faoliyatni ijodiy va metodik to’g’ri rejalashtirishga tayyorlikni shakllantirish;
  

Nazariy qism:

1.O’quv fani bo’yicha ta’lim texnologiyasining tuzilishi va mazmunli ko’rsatgichlari

O’quv fani bo’yicha ta’lim texnologyasi quyidagilardan kelib chiqib ishlab chiqiladi.

• 
  OO’Yda ta’limni texnologiyalashtirish qoidasi:
  
• 
  Fan bo’ yicha o ’ quv-axborot maqsadi, tuzilmasi, mazmuni va hajmi:
  
• 
  DTS tomonidan belgilangan, o’quv rejasida aniqlab b erilgan vaqtda va berilgan sharoitida ta’lim berish maqsadiga erishishni kafolatlovchi ta’lim berish, muloqot, axborot va boshqaruvning yo’l va vositalarini tanlashning konseptual yondashuvlari.
  

Ta’lim texnalogiyasining tuzilishi.

1.Ta’limni texnologiyasing bu qismida “Informatika” kursidan ta’lim berishni texnologiyalashtirishning dolzarbligi asoslanadi, o’quv fani bo’yicha ta’lim texnologiyasining tuzilishi bayon etiladi va ma’ruza, amaliy va seminar mashg’ulotlariga loyihalangan ta’lim berish texnologiyasiga qisqa tavsiflar beriladi.

2.Ta’lim texnologiyasining (T T) konseptual asoslari. TT ning bu qismida quydagilar yoritladi:

• 
  O’quv fanining dolzarbligi maqsad va vazifalari, auditoriya soatlarining umumiy hajmi va o’quv fanining namunaviy dasturiga muvofiq ularning mavzulari bo’yicha taqsimoti, ish turlari:
  
• 
  O’quv fanining mazmuni, o’quv fanining namunaviy dasturiga muvofiq o’quv fanining mavzu mazmuni bayon yetiladi;
  
• 
  O’quv mashg’ulotlarida ta’lim texnologiyasini ishlab chiqishning konseptual holatlari-ta’lim berish, muloqot, axborot va boshqaruvning yo’li va vositalarini tanlashning asosi bo’ladigan, ta’lim texnologiyasini loyihalash va rejalashtirishning konseptual asoslari;
  

1. 
   Ma’ruza, amaliy va seminar mashgulotlariga loyihalangan ta’lim texnologiyasi:
   

Har bir ta’limiy texnologiya ta’lim texnologiyasi modeli, ta’limning texnologiya xaritasi, texnologiya xaritasiga ilovalardan iborat bo’ladi.

1. 
   O’quv mashg’ulotlarini texnologk modeli.
   

Aniq fan va mavzu bo’yicha mashg’ulotning ta’lim modeli jadval ko’rinishida bo’lib unda quyidagilar ko’rsatiladi (1 jadval).

• 
  Dastlabki ma’lumotlar: o’quv mavzusi, vaqti, talabalar soni;
  
• 
  Shakli (ma’ruza, seminar va boshq) va turi (masalan: muammoli ma’ruza va boshqalar), o’quv mashg’uloti rejasi tuzilishi, uning maqsadi, o’quv faoliyatidan kuzatilayotgan natijalar, pedagogik vazifalar;
  
• 
  Tanlangan ta’lim modeli: usullar, shakllar va o’qitish vositalari;
  
• 
  Ta’lim berish sharoiti: maxsus jihozlangan guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar;
  
• 
  Monitoring va baholashga asoslangan qaytar aloqaning yo’l va vositalari: nazorat turi (yozma va og’zaki), nazorat shakli (tezkor-so’rov, test olish , taqdimo t, o’quv topshiriqlari va boshqalar).
  

1-Jadval

1.O’quv mashg’uloti bo’yicha ta’lim texnologiyasi modeli

Vaqti: soati	Talabalar soni
O’quv mashg’ulotining shakli va turi	Ma’ruza (axborotli birlashgan dars va boshq..) seminar (bilim va ko’nikmalarni chuqurlashtirish bo’yicha), amaliy mashg’ulot
Ma’ruza rejasi o’quv mashg’ulotining tuzilishi	1 2
O’quv mashg’uloti maqsadi:	Shakllantirish bilim va ko’nikmalarni chuqurlashtirish
Pedagogik vazifalar: ... bilan tanishtirish; ...tasnifini berish; ...tushuntirish ; ... ochib berish va boshqalar.	O’quv faoliyatining natijalari: ... ko’rsatadilar; .tasniflaydilar; ... aytib beradilar; ...tartibli ravishda ochib beradilar.
Ta’lim usullari	Ma’ruza, insert, aqliy hujum va boshqa.
Ta’lim shakli	Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash
Ta’lim vositalari	Ma’ruza matni, texnika vositalari va boshqalar
Ta’lim berish sharoiti	Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar.
Monitoring va baholash.	Og’zaki so’rov tezkor so’rov va boshqa. Yozma so’rov: referat test va boshqa.

Mavzu (raqami) nomi


O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Texnologik xaritada ta'lim beruvchi va ta'lim oluvchi faoliyatI (o'quv jarayoni) bosqichlarining ketma-ketligi va mazmuni hamda ularda qo'llaniladigan vositalar tavsiflanadi. Texnologik xarita talabalarning mustaqil ishlashlarini nazorat qilishga yordam beradi.

Mavzuiy reja (ishchi dastur)dan farqli o’laroq texnalogik xaritada:

1. 
   o'quv mashg'ulotining bosqichlari va vaqti;
   
2. 
   ta'lim beruvchi faoliyati bilan birga , ta'lim oluvchining ham faoliyati ;
   
3. 
   ta'lim berishning usul, shakl va vositalari;
   
4. 
   ta'lim maqsadlarining o'quv yutuqlari monitoringi va baholashlari ko'rsatladi;
   

Texnologik xaritaning tuzilishi va mazmunli ko’rsatkichlari.

1-bosqich (5-10 daqiqagacha). O'quv mashg'ulotiga kirish.

Ta 'lim beruvchi va ta 'lim oluvchilar harakati;

• 
  Ta'lim beruvchi mavzuning nomi, reja bilan o'quv mashg'ulotining xususiyati bilan (masalan, muomoli ma'ruza o'rgatuvchili o’yin va boshqalar). Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarni: mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro'yxatini o'quv mashg'ulotida o'quv ishlarini baxolash mezonlari bilan tanishtiradi.
  
• 
  Ta’lim oluvchilar tinglaydilar, aniqlashtrladi, savollar beradilar, yozib oladilar.
  

1. 
   bosqich (55-65 daqiqagacha). Asosiy ( ma’lumot beruvchi )
   

• 
  Ta ’lim beruvchi va ta ’lim oluvchilar harakati:
  
• 
  Talim beruvchi o’quv mashg’ulotining rejasi tuzilishga muvofiq tuzib chiqqan talim modelini amalga oshradi, ko’zlanayotgan o’quv natijalariga erishish bo’yicha talim oluvchilar o’quv faoliyatini boshqaradi .
  
• 
  Talim oluvchilar ko’zlanayotgan o’quv natijalariga erishish bo’yicha rejalashtirilgan o’quv harakatini bajaradilar.
  

3- bosqich (10-15 daqiqagacha ). Yakuniy -natijaviy.

Ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchi harakati:

• 
  Ta’lim beruvchi mavzu bo’yicha yakun yasaydi, ta’lim oluvchilar e’tiborini asosiylariga qaratadi, bajarilgan ishlarni kelgusi kasbiy ish faoliyatidagi ahamyatini
  

ma’lum qildi, guruhlar alohida talabalar ishini baxolaydi yoki o’zaro baholashni yakunini chiqaradi, o’quv mashg’uloti maqsadiga erishish darajasini baholaydi; mustaqil ish uchun topshiriq beradi .

• 
  Ta’lim oluvchilar o’zaro baholashni o’tkazadilar, savol beradilar, topshiriqni yozadilar .
  

2-jadval.

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar
1-bosqich O’quv mashg’ulotiga kirish (5-10 daq)	mavzuning nomi, maqsadi va kutilayotgan natijalarni yetkazadi. Mashg’ulot rejasi bilan tanishtiradi. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarni mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxatini aytadi. O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baxolash mezonlari bilan tanishtiradi.	Tinglaydilar ,yozib oladilar, aniqlashtiradilar, savollar beradilar.
2-bosqich. Asosiy (55-65 daq).	Tezkor-surovlar ,savol-javoblar, aqliy xujum orqali bilimlarni faollashtiradi . Maruza, seminar yoki amaliy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq ta’lim jarayonini tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon etadi.	Javob beradilar, yozadilar. Guruhlarda ishlaydilar, taqdimot qiladilar va boshqalar.
3-bosqich. Yakuniy (10­15 daq).	Mavzu bo’yicha yakunlaydi , qilingan ishlarni kelgusidagi kasbiy faoliyatida muhumligiga talabalar e’tiborini qaratadi. Guruhlar ishini baholaydi, o’quv mashg’ulotining maqsadiga erishish darajasini tahlil qiladi. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uning baholash mezonlarini yetkazadi.	O’z-o’zini, o’zaro baholashni o’tkazadilar. Savol beradilart, topshiriqlarni yozadilar.

2. 
   “Ta'lim texnologiyalari” kursining maqsad va vazifalari
   

Ta'lim texnologiyalari - shunday bilimlar sohasiki, ular yordamida 3- ming yillikda davlatimiz ta'lim sohasida tub burilishlar yuz beradi, o’qituvchi faoliyati yangilanadi, talaba yoshlarda hur fikrlilik, bilimga chanqoqlik, Vatanga mehr-muhabbat, insonparvarlik tuyg’ulari tizimli ravishda shakllantiriladi.

“Ta'lim texnologiyalari” - bu aniq ketma-ketlikdagi yaxlit jarayon bo’lib, u talabaning ehtiyojidan kelib chiqqan holda bir maqsadga yo’naltirilgan, oldindan puxta loyihalashtirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan pedagogik jarayondir.

«Ta’lim texnologiyalari» fanning maqsadi bo’lajak mutaxassislarni o’quv yurtlari uchun ishlab chiqilgan o’quv rejalarining tegishli kursi bo’yicha «Ta'lim to’g’risidagi» qonun, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da belgilangan vazifalar hamda Davlat talim standartiga ko’ra qo’yilgan talablar darajasida zamonaviy pedagogik texnologiyalar va ularni o’quv - tarbiya jarayonida qo’llash, zamonaviy pedagogik texnologiyalarning o’quv - tarbiya jarayonidagi o’rni, ulardan foydalanish, shuningdek, “Aqliy hujum”, “Tarmoqlar” (Klaster) usullari, “Bumerang”, “Skarabey”, “CHarxpalak”,”Rezyume” va shu kabi boshqa ta'lim texnologiyalr va ularni o’quv - tarbiya jarayoniga qo’llashning nazariy asoslari bilan izchil qurollantirishdan iborat.

• 
  bo’lajak kasb ta'limi o’qituvchilarini zamonaviy ta'lim texnologiyalarining nazariy asoslari bilimlari bilan qurollantirish;
  
• 
  yaxlit pedagogik darajada ta'lim-tarbiya jarayonlarini samarali tashkil etishlari uchun zarur mahoratlarga ega bo’lishlari;
  
• 
  zamonaviy ta'lim texnologiyalari, g’oyalar maktablar, yo’nalishlar, keng turlarida yo’l topa bilish mahorati;
  
• 
  pedagogik faoliyatni ijodiy va metodik to’g’ri rejalashtirishga tayyorlikni shakllantirish;
  
• 
  mustaqil ishlash, mustaqil bilim olish, o’zini tarbiyalash va o’zini mutaxas islik darajasini doimiy oshirib borishga intilishni faollashtirish.