0 ‘ZB EK IST0N
RESPUBLIKASI
OLIV VA 0 ‘RTA MAXSUS TA ’LIM VAZIRLIGI
Ro‘yxatga olindi:
№ B D 5120100-4.06
2 0 l £ y i l
ARUZ ILM I
FAN DASTURI
Bilim sohasi:
100000 -
Gumanitar soha.
T a ’lim sohasi:
120000 -
Gumanitar fanlar.
T a ’lim yo‘nalishi:
5120100 -
Filologiya va tillami o‘qitish
(sharq tillari bo‘yicha)
Toshkent — 201^
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2,01J? yil
U
J$_T O R dagi-f f ^ ' -sonIi buyrug‘ining
£ -ilovasi bilan fan dasturi ro‘yxati
tasdiqlangan.
Fan dasturi Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi 0 ‘quv-uslubiy
birlashmalari
faoliyatini
Muvofiqlashtiruvchi
Kengashning
20^?,yil
“
_______ dagi “
I / ’’-sonli majlis bayonnomasi bilan m a’qullangan.
Fan dasturi Toshkent davlat sharqshunoslik institutida ishlab chiqildi.
T uzu vch i:
Ziyovuddinova M.
- TDShI, Xorijiy sharq mamlakatlari adabiyoti kafedrasi katta
o’qituvchisi, f.f.n.
T aq rizch ilar:
Xodjayeva R.
Sotiboldiyeva S.
- TDSHI,
Xorijiy sharq mamlakatlari adabiyoti kafedrasi
professori,
filologiya fanlari doktori
- A.Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti
universiteti dotsenti, filologiya fanlari doktori
Fan dasturi Toshkent davlat sharqshunoslik instituti Kengashida ko‘rib
chiqilgan va tavsiya qilingan
(20\% yil “£8^” “
_____” dagi
-sonli
bayonnoma).
I. 0 ‘quv fan in in g d olzarb ligi va oliy
kasbiy ta ’lim d agi o ‘rni
Ma’lumki, mumtoz arab she’riyatining katta qismini nazmiy asarlar tashkil
etadi. Shu bois arabshunoslar she’riy asarlarini to‘g‘ri o‘qish, mohiyatini tushunish
uchun aruz nazariyasini o‘rganishlari lozimdir.
Mazkur «Aruz ilmi» kursining maqsadi arab boMimi
talabalarining vaznlar
tushunchasi bilan tanishtirib, she’riy asarlarda ulami aniqlab, o‘z qolipiga solib bir
maromda o‘qishga o‘rgatishdir. Buning uchun aruz ilmi qonun-qoidalari,
uning turli
ruknlari, turfa baxrlari misollar orqali tushuntiriladi. Ularga mumtoz va xozirgi
zamon arab shoirlari she’rlaridan misollar keltirilib, har bir vaznga solinadi. Bu esa
talabalarga murakkab she’riy ohangning jilva-jilosini chuqur xis etishga yordam
beradi.
0 ‘zbekiston
mustaqillikka erishgach, jahon miqyosida nufuzi borgan sari ortib
bormoqda. Xususan, Sharq va G‘arb mamlakatlarining 0 ‘zbekiston bilan ijtimoiy,
siyosiy,
madaniy
aloqalari
bilan
bir
katorda
adabiy
aloqalar
ham
mustahkamlanmoqda. Shu sababli sharq filologiyasi bo‘yicha mutaxassislami
tayyorlashda tili o‘rganilayotgan mamlakat adabiyotini o'qitish muxim ahamiyat kasb
etadi. Dasturda badiiy asar va uning poetikasi tushunchasi,
asarning moxiyati, uning
badiiy olami, badiiy nutq va shakllari, badiiy asar kompozisiyasi, badiiy asami taxlil
qilish prinsiplari singari bir necha dolzarb mavzular qamrab olingan.
Shuningdek,
adabiy turlar va janrlar nazariyasi, xususan, sharq adabiyotning tur va janrlarga
bo‘linish tamoyillari, ulaming o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganish ko‘zda tutilgan.
Adabiy jarayon haqidagi mavzularda nafaqat adabiyot tarixi,
balki bugungi kunda
G‘arb va Sharq adabiyotshunosligida sodir boMayotgan yangiliklar, uslub va metod,
adabiy maktab va yo‘nalishlar haqida fikr yuritiladi.
Mazkur maqsadlardan kelib chiqqan holda tuzilgan ushbu dastur “Tili
o‘rganilayotgan mamlakat adabiyoti (arab)” adabiyoti bo‘yicha bakalavriat
yo‘nalishida tahsil olayotgan talabalarga moMjallangan bo‘lib, bir yil davomida
o‘tiladigan nazariy va amaliy mashg‘ulotlaming mazmuni,
kurs ishi va mustaqil
ta’lim mavzularini o‘z ichiga oladi.
