Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш

Расм 6-4. Паст ҳароратли газларда ишлайдиган қозон учун иқтисодий жиҳатдан энг фойдали ни танлаш.
(5-3) ифодани таҳлил қилиб, қуйидаги хулосаларга келиш мумкин:

а) паст ҳароратли газларда ишлайдиган қозонлардан чиқиб кетувчи газларнинг ҳарорати уларнинг бошланғич ҳароратига тескари пропорсионал;

б) аниқловчи ҳарорат параметри кескин камаяди, шунинг учун умумий иссиқликдан фойдаланиш камаяди;

в) буғ босими ва таъминлаш суви ҳароратининг ошиши нинг сабаб бўлади.

6-4 расмда капитал ва ишлатиш ҳаражатларининг нинг қийматига боғлиқлиги кўрсатилган. Чизма тасвирдан кўринадики, чиқиб кетувчи газларнинг мақбул ҳарорат =225-240 °С.
4. Назорат саволлари

1. Чиқиб кетувчи газларда ишлайдиган буғ қозонларининг параметрлари ва қўлланиш соҳалари.

2. Чиқиб кетувчи газларда ишлайдиган буғ қозонларининг таснифи.

3. Паст ҳароратли саноат газларида ишлайдиган қозонлар.

4. Назорат саволлари.

Маъруза № 13
НОАНъАНАВИЙ ЭНЭРГИЯ МАНъБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ.
Режа:

1. Ноанъанавий энергия манбаларининг турлари.

2. Ноанъанавий энергия манбаларидан фойдаланиш истиқболлари.

3. Назорат саволлари.
1. Ноанъанавий энергия манбаларининг турлари.
Энергиянинг барча турларини дунё миқиёсидаги истеъмоли, бевосита аҳоли сонининг ўсишига боғлиқ. Дунё аҳолисининг сони охирги вақтларда тез суръатлар билан ўсиб бормоқда ва 2000 йилга келиб 6 10⁶ дан ошиб кетди.

Энергияга бўлган катта эҳтиёж, инсоният олдида уни олишнинг янги йўлларини излашга мажбур этмоқда. Ҳозирги вақтда, ўтхонада ёқиладиган органик ёқилғиларнинг заҳираларини чегараланганлиги сабабли, электр энергиянинг турли хил энергиядан олишнинг анъанавий йўллари билан қаноатланмаслик керак. Замонавий ИЭС ларининг ФИК 40% дан ортмайди.
2. Ноанъанавий энергия манбаларидан фойдаланиш истиқболлари.
Яқин келажакда иссиқлик электр стансиялари асосий электр стансиялар бири бўлиб қолади, шунинг учун уларни конструксияларини мукаммаллаштириш ва термодинамик сиклини яхшилаш энергетика учун жуда муҳим вазифалардан бири.

Замонавий энергетикада электр энергиясини ҳосил қилиш катта йўқотиш ва органик ёқилғини кўп миқдорда ишлатишга асосланган.

Энергиядан бевосита электр энергиясини олиш энергетика ривожланишининг асосий истиқболларидан бири. Қуйида биз баъзи бир усуллар билан танишиб чиқамиз.
3. Назорат саволлари
1. Ноанъанавий энергия манбаларининг турларига мисоллар келтиринг.

2. Ноанъанавий энергия манбаларидан фойдаланиш истиқболлари тўғрисида маълумот беринг.
Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   Н.А. Семененко. Вторичные энергоресурсы и энерготехнологическое комбинирование в металлургии. Металлургиздат. 1952 г.
   
2. 
   Б.В. Сазанов Исползование вторичных энергоресурсов в металлургии. Металлургиздат. 1953 г.
   
3. 
   Н.А. Семененко. Котлы-утилизаторы. Госенергоиздат. 1945 г.
   
4. 
   Г.П. Панкратов. Сборник задач по теплотехнике. Высшая школа.1986г.
   

МУНДАРИЖА

МАъРУЗА–1	Кириш. Энергетик баланс ва иккиламчи энергия манбалари тўғрисида тушунча.
МАъРУЗА–2	Энергетик баланс турлари.
МАъРУЗА–3	Саноат корхоналаринг иссиқлик баланслари. Қозон қурилмасининг иссиқлик баланси.
МАъРУЗА–4	Биноларнинг иссиқлик баланслари ва уларнинг энергетик паспортлари.
МАъРУЗА–5	Энергетик аудит ва уни ўтказиш шартлари.
МАъРУЗА–6	Ишлаб чиқариш жараёнларининг асосий энергетик кўрсатгичлари. Ишлаб чикариш жараёнларининг таснифи.
МАъРУЗА–7	Саноатдаги иккиламчи энергия манъбалар (ИЭМ). Қора металлургиядаги иккиламчи энергия манъбалари.
МАъРУЗА–8	Машинасозликдаги ИЭМ. Рангли металлургиядаги ИЭМ. Нефт ва табиий газни қайта ишлаш ва бошқа юқори ҳароратли ишлаб чиқариш жараёнидаги ИЭМлар.
МАъРУЗА–9	Технологик газларнинг иссиқлигидан фойдаланиш.
МАъРУЗА–10	Регенератор ва рекуператорлар.
МАъРУЗА–11	Технологик газлар иссиқлигидан энергетик мақсадларда фойдаланиш.
МАъРУЗА–12	Чиқиб кетувчи газларда ишлайдиган буғ қозонларининг параметрлари ва қўлланиш соҳалари.
МАъРУЗА–13	Ноанъанавий энергия манъбаларидан фойдаланиш истиқболлари.
Фойдаланилган адабиётлар……………………………………………………….