###### Kriptografiya haqida asosiy tushunchalar «Kriptografiya»

######### 14.RAID технология

RAID massivlari ingl.: RAID arrays rus.: массивы RAID Ma’lumotlarni saqlash ishonchliligini ta’minlash tizimi. U mustaqil disklardan iborat radiostansiya 243 bo‘lgan ortiqcha massiv (RAID-massiv). Yuqori hajm, samaralilik va ishonchlilikka ega disk tizimlarini yaratish texnologiyasi. Maxsus qurilma – RAID-nazoratchisi – yordamida bir necha disklar operatsion tizim tomonidan yagona katta disk sifatida qabul qilinadigan tarzda birlashtirilishi mumkin. RAID-tizimlarida ishonchlilik ortiqchalik orqali amalga oshiriladi. Eng oddiy misol, bu RAIDning 1 pog‘onasi, ya’ni, disklar oynasi mavjud bo‘lgan hol. RAIDning mashhur 5 pog‘onali xilida to‘plamdagi disklarning bittasi qolgan disklarning nazorat summasini saqlaydi. Ortiqchalik to‘plamdagi disklarning biri ishdan chiqqan holatda uni almashtirish va dastlabki axborotni qayta tiklash imkonini beradi. RAIDning pog‘onalar deb nomlanuvchi oltita ish maromi mavjud: - 0 pog‘onasi ma’lumotlarni disklar bo‘yicha taqsimlashni ta’minlaydi. Bunda xatolarni tekshirish va ma’lumotlarni ortiqcha yozishlar yo‘q. - 1 pog‘onasi oyna disklarni taqdim etadi. Ularning har biri o‘z «aksida» taqrorlanib, boshqa diskdagi ma’lumotlarni to‘la taqrorlaydi. - 2 pog‘onasi disklarning ketma-ket almashishini ta’minlaydi va nazorat diskini ajratadi. Har bir amal jarayonida barcha disklardan o‘qiladi. - 3 pog‘onasi baytlarning ketma-ket almashishini ta’minlaydi va ma’lumotlarni qayta tiklash uchun juftlik diskini ajratadi. Juftlik diski nazorat summalarini saqlaydi va ayrim disklarning ishdan chiqishi oqibatlarini bartaraf qilish imkonini beradi. - 4 pog‘onasi bitlarning ketma-ket almashishi va nazorat summasi bilan tavsiflanadi. Ma’lumotlar disklar bo‘yicha taqsimlanadi. - 5 pog‘onasi ma’lumotlar bloklarining ketma-ket almashishini amalga oshiradi va nazorat diskini ajratadi. Nazorat summalari disklar bo‘yicha taqsimlanadi.