“ O‘zbekiston

Oil,tyiy o’*garishTn r nazariyalari

Oilav iy o’zgari sh lar nazariyasini shakl 1 antiri sh. Oilaning kelib
ch iqishiga bo’lean q i ziq ish lar. Oilan ing na ustax karrll igi va jamij atdag i iurli o’xgarish larva mos lash uvi va evoly u sion yondoshuvi. Oilaning sosial institut si fatidag i tun ksional nazariyalari. Funks ionali zm va oilav iy vazi falar ⁿⁱⁿ_s boshqa institutiarga o’tish i. Oil a 'iy m unosabat lami einperik tadq iqot lari .
Gender stereos iplari tu shunchasi va unin; tasni ti £aender stereoti pl arining vazifalari . Cender stereotiplarini tadqiq eti shning asosiy yo’nal ish lari. G endcr stcreotiplarining paydo bo’lishi va o‘zgarishi. Gender stereotiplarining
s iyosat. boshqaruv va oil ay iy mun osabatlardagi mazmuni. Cender stereoti plari ning shak1 lani shida oila, ta’ lim tie.imi , din, t)A V lari, day lat, siyosiy va sosial institutlarning roli. Gender sos ialixasiyasi. Gender
so's ial i zasiyas i jaray onida gender stereotiplarining sing ishi. Sosializas iya
shak flari, institutl ari v a mexanizm lari. Gender stereotiplari ta’sirining salb iy oq ibatlari

Oila›'iy Eulq-atvo r: sosializasiyu, nihoh, o’zini-o’zi saqlas li, reprod uktiv salomatl ih

Farxandlar sosializasiyasining sosiomadaniy modellari va tarixiy jarayon. t1il avi J xulq-atvor — nikoh, reproduktiv, sosial i zasion va o’zini saqlash kabi xul q-atvorlarni ta’riflash. Oilaviy va individual xulq-at or, pozitiv va negati x' sanksiyalar. A.Maslouning ehtiyojlar piramidasi. Ehtiyojlar darajasi va turlari dinamikasi.
N ikoh yoki er-xotin xulq-atvori. N ikohgacha bo’ lgan holatlar tanishuv, unashtiruv. b ikohga bo’ lgan ehti yoj oilaga bo’ lgan ehtiyojning tasl4kiliy
q ismi sifatida. Oilaviv xayot qadriyatlari, nikohda muvoffaqqiyatli x a
muvoffaqqiyatsiz xulq-atvor. Reproduktiv xulq-atvor: ta’rifi turlari,



tushunchalari, farzandga bo’lgaii ehiyoji — reproduktiv xmq-atvor yetakchi kuchi sifatida. t0ilaning hayot sikli va o’x-o’zini saq lash xulq-atv ori.
Oilada shasslara re munos«batTa rni o’ rganishga sosiologik yondashuv
Oi lani k i chik eurux sifatida o’rganishdagi so.siologik va psixof ogi k yondoshui lar o’rtasidagi farqlar. Oilav iy birdarnlik, Bix xissi: sevgi, sabr- toqatlilik, kechirimlilik, javr›bgarlik, majburi yat. Oi lada shaxs lararo
munos abatlarning b irl anachi lik tannoy i I i: intiir yaqinl ik. Oilaviy kon fl ikt lar (nizol ar) tur1 ari. Pozitiv va ncgativ oilaviy mux it. Oi lan ing b uzil ishi O’lim va oila. Bol afar va kattalarning xulq-atvori, ul arning jinsga bog’liq ligi va oldindan belgi langanlig iga biologik va i,ender yondashu vlarnit4 L tarq li jihatl ari . Bi ologik jins, .sosia] jins va jins iyl ik. Jamiyat hayotining barcha sohalariga qarati lgan tadqiqotlarda gender yondash u 'ning m uhimli i.
Bolaning xul q-atvor me’yorlarini c’zida singdirishiga ta'sir etuvch i omillar: jamiyat an inal ari. madaniyati, ochiq va yopiq diskriminasiya (kamsiti lish).

fJila va oila siyosati

Oi lav i y va demoy rafi k si\’csatniny mutanosi b I igi. Bi r necha farzand I i to’I iq oilani mustaxkaiail ashga qaratilgan oi lay iy sivosat. Or lay'i y s iyosat va r°iJaniny kichiL gurux Jot si faliJa xayot sikli davomi da sosjal qo’I tab quvvatlash. Oilaning at ox ida a’zolarining ijtimoiy ximoyalash. Kam
ta minl angan oi lal arning ijtimoiy va iqti sodi y ji hatdan qo’llab-qu vat lash.
Gender tadq iqot larining v ujudga kel ishi va ri vojlani shi. Gender tushunchas i. blender tushunchasi ga oid ma\jud nuqtai-nazarlar va yondashuvlar. Biologik x'a ijtimoiy jins tushunchalari. Gender ijtiiroiy- denjografi k katcgoriya sifatida. Gender o’xshash lik. €*endcr mafkurasi. Gender roli . Genderdagi stratifi kasiya.

Uilada gender munosabatTari

Oilaning sosiol ogik va falsal‘i ' ta’rifi. Oilav iy munosabatlar turlari . Matri arxat, patriarxat. Oilada majburiyat lar taqsimotida gender ass imetriya.

Oila kodeksi oilaviy niunosabatlarni tartibga solishning asosiy manbasi s ifatida. lir-xotinlarning shaxsiy h uquqlari. Nikoh shartnomasi. Ajralish
tartibi va shart lari . Oilada mulkiy munosabatlar. Zamonav iy o’zbek oi lasi. Oilada shaxsning rcproduktiv huquqlari. Nodavlat va kambag’al oilalarda gender munosabatlar. Oi lada zo’ravonl ik va kams itish. \n ’anav iy va egalitar oilalarda ota-onalar va farzandlar o’rtasidag i munosabatlar.
O’z bckisto nda gendei- tadqiqotlarining nazuriy-uslu biy usoslari O’tish davri va jamiyatdagi tub o’zgarishlaming gender jihatlari.
Hukumatning xalqaro majburiyatlari va gender tenglik tashki lotlarining
gender tengl lkni ta’minlash borasidagi faolivati. Ayollar huquqlarini himoya

q il ish borasida olib borilgan faol iyat samaralari . O’zbekistonda ayollarning ’ gender ten5l igini ta’minlashning ijtimoiy va huquqiy asoslari .
«Hayotiy strategiya› tushunchas i. Hayotiy stratcgiya shak flari: hayot uch u n kurash, rivojlanish, qad ri -atl i vo’nal ish. shaxsning gender va professional identifikasiyasi, individual-psi xologik I ip, tashqi muhit barqarorligi . E.htiyoj far darajal ari . Hayotiy stratcgiya k omponent lari.
day latdan k utiladigan sosial himo a. hayotiy o’nali sh far. qad riyatlar, ijtiiroiy faol lik. Shaxsn ing gen der. oi1 aviy identifi kasijasi a hayotiy strategiyasini tanlashi. Sosial adaptasiya yo’ I ini tanlashning gender jihatlari.
Ayol va erkak ning hayotiy strateg if asida karyeraning o’rni .
T I T. Seminn r mnshg‘uTotla rini Us h l‹iT etish bo‘yich» ko‘ rsatma › a