0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi sharq qo'lyozmalarini o lqish

2-mavzu. Sharq qoMyozmalarini o‘qib o‘rganishning yoM-yo‘riqlari
Matn tushunchasi. Matn ashyosi: tosh, qoya, metal buyum, sopol idish, 
taxtacha, teri, qog‘oz turini aniqlash. Matn yozuvi va tili. Uning yaratilgan zamoni 
va yeri bilan bogMiq masalalar.
3-mavzu. Matn turlari
Matn tuzilishi va uning turi. Tarixiy, badiiy, diniy-falsafiy, ilmiy asarlar, 
grammatik asarlar va lug‘atlar, 
yorliqlar va boshqa rasmiy hujjatlar, 
tashrifnomalar, qayd va kolofonlar, hoshiyalar, sharhlar va matnlaming boshqa shu
3

---

singari asosiy belgilari. Matn janrini aniqlash masalalari. QoMyozmalami ko‘rib va 
o‘qib, ulami farqlay olish.
4-mavzu. Matn komponentlari
Matn komponentlarini aniqlash. Komponentlaming xarakterli belgilari va 
ulaming shakllari. Muqaddima, fihristi abvab, matndagi an’anaviy bo‘limlar. 
Islomdan aw algi matnlaming kirish boMimlari. Islom davri matnlarining an’anaviy 
kirish boMimlari: basmala, hamd, na’t, payg‘ambar va sahobalar o‘gdusi, matn 
atalayotgan hukumdor madhi. Matnda dunyoviy ilmlarga bag‘ishlangan boMimlar. 
Matnning asosiy bo‘limi va mundarijasi. Xotima. Tarix va uning tuzilishi.
5-mavzu. Qo‘lyozma matnidagi qaydlar
Matnda muallif to‘g‘risidagi ma’lumotlar. Matn yaratuvchilari: kotib, sahhof, 
qog'oz tayyorlovchi to‘g‘risidagi qaydlar. Ulaming qoMyozma kitoblarda berilish 
tartibi.
6-mavzu. Rasmiy matnlarning tuzilishi
Rasmiy hujjatlar: yorliqlar, vasiqalar, guvohnomalar, vaqf hujjatlari, tilxatlar 
va b. yozmalaming tuzilishi. Ulaming komponentlari. Rasmiy bitiglaming 
lingvistik va uslubiy o'zgachaliklari. Rasmiy matnlarda atamalar tizimi.
7-mavzu. Nasriy asarlar va ularni o‘qib o‘rganish
Matndan xat turini aniqlab olish. Xat turining asosiy belgilari. Sarlavhalar va 
ulaming xati. Matn ichida ajratib ko‘rsatilgan o'rinlar. Matnning berilish tartibi. 
QoMyozma sahifalari, poygir belgilari.