1- reja: Elektoron pochta xizmati va uning afzalliklari

Xabar va pochta qutisi tushunchalari.
Xabar, umuman olganda, foydalanuvchi pochta orqali yuborishi kerak bо‘lgan ma’lumot hisoblanadi va oldindan boshqa dasturda (masalan Word) tayyorlab, keyin elektron pochta orqali jо‘natishi maqsadga muvofiqdir. Pochta serveri ham о‘zining matn terish oynachasiga ham ega bulib, xabarni shu oynada yozish mumkin.Elektron pochtaning kamchiliklari:

-3-
Spam (reklama va viruslarning ommaviy ravishda tarqatilishi); xabar ba’zan bir necha kungacha kechikib yetkazib berilishi ehtimoli; xabar hajmining chegaralanganligi, pochta qutisiga begona odam kirib olsa, undan g‘arazli maqsadlarda foydalish imkoniyati va hokazolar.

Sizning shaxsiy mulkingiz, o‘zingizgagina tegishli ma’lumotlar, yozishmalar, hatto tijoriy sirlar saqlanishi mumkin bo‘lgan joydir. Shuning uchun uni begona ko‘zlardan, g‘arazli kimsalardan himoya qilish zarur. Shuning uchun ham elektron pochta bilan ishlashning eng muhim qoidalaridan biri qutidan chiqib ketishdir. Agar parolni yozib, qutiga kirgandan keyin brovzerni o‘chirib ketsangiz, Sizdan keyin uni ochgan odam pochta qutingizga kirishi, undan foydalanishi va hatto parolni almashtirib, Sizni pochta qutingizdan mahrum qilib qo‘yishi ham mumkin. Shuning uchun parolni yozib kirganingizda brovzer bu parolni eslab qolishni taklif qilsa, hech qachon rozi bo‘lmang.
Pochta qutisi bilan ishni yakunlash uchun yuqorida, o‘ng tarafdagi Выход (Chiqish) havolasi bosiladi.

Pochta serverlariga pochta bilan ishlovchi programmalar orqali yoki veb interfeys orqali kirish mumkin. Elektron pochtani yuboruvchidan qabul qilib olishigacha qadamma-qadam yoʻli (relay serversiz):

1. Xat yaratilishi;
2. Pochta bilan ishlovchi programma yuboruvchining SMTP-serveri bilan bogʻlanishi;
3. SMTP-serverga informatsiya kimga mo'ljallanganligi va yuboruchisi kimligini uzatish;
4. SMTP-server bilan xatining kim va kimga yuborilayaotganligi toʻgʻri ekanligini tekshirish;
5. Yuborilayotgan xatni navbatga qoʻyish;
6. Pochta serverlari haqida DNS-soʻrov qabul qiluvchining domeni (MXyozuvi) uchun;
7. Yuboruvchining SMTP-serveri qabul qiluvhining pochta serverlari bilan ulanishinig urunishlari, agar urunishlar muvaffaqiyatsiz boʻlsa, urunishlar qaytariladi;
1. Muvaffaqiyatli urunishda xatni uzatish, agarda muvaffaqiyatsiz boʻlsa xatni boshqatdan uzatib koʻrishga navbatga qoʻyish;
2. Qabul qiluvchining domeni bilan SMTP-server orqali qabul qilishi; 3. Xatni spamga oʻxshashligini rekshirish;
4. POP3, IMAP yoki boshqa protokollar bilan ishlovchi xatrarni saqlovchi modulga uzatish;
5. Qabul qilib oluvchi POP3 yoki IMAPserver bilan bogʻlanib, autentifikatsiyadan oʻtib qabul qilish.
-4-
Bundan tashqari e-maillarda cheklanmagan miqdorda va cheklanmagan muddatga ma’lumot saqlash mumkin.
Hozirgi kunda kompyuterda ozmi-ko‘pmi ishlay oladigan har qanday odam o‘ziga bepul elektron pochta qutisi ochib olib, undan bemalol foydalanishi mumkin. Buning uchun elektron pochta xizmatini taqdim etuvchi portallarning birida ro‘yxatdan o‘tish kifoya. Ro‘yxatdan o‘tgach, internet tarmog‘iga ulangan har qanday kompyuter orqali elektron pochta istagancha foydalanish mumkin. Bunday portallar juda ko‘p. Ularning eng mashhurlari quyidagilar:

http://mail.google.com

http://mail.yahoo.com
http://www.mail.ru
http://mail.yandex.ru
http://mail.rambler.ru