1. 1-§. “Монетар сиёсат” тушунчасининг мазмуни

1.4-§. Тобиннинг портфелли таҳлил назарияси.
Ж.Тобиннинг портфелли таҳлил назариясига кўра,ер, қўзғалмас мулк юқори даромад келтириш хусусиятига эга бўлиши билан бирга, юқори риск даражасига эга. Бошқа активлар – нақд пуллар, қимматли қоғозлар, банклардаги омонатлар юқори ликвидлиликка эга, аммо уларнинг риск ва даромадлилик даражаси паст. Амалиётда мутлақ рисксиз актив мавжуд эмас. Чунки, энг юқори ликвидли актив ҳисобланган анқд пуллар ҳам инфляция таъсирида харид қобилиятини пасайиш рискига дучор бўлади. Аммо, нақд пулларга ўхшаган активларнинг риск даражаси паст бўлганлиги учун уларни амалиётда “рисксиз активлар” деб аташ қабул қилинган.
Ҳар қандай актив икки хусуситяга эга:
– даромадлилик;
– рисклилик.
Активнинг даромадлилиги сифатида унинг қийматини 1 йилдан кейин кутилаётган ошишини олиш мумкин. Агар W_{1 –} активнинг жорий даврдаги қиймати бўлса, W_{2 –} активнинг бир йилдан кейин кутилаётган қийматидир. Унда r_i миқдори i активнинг даромадлилигини кўрсатади:


r_i = [(W₂ – W₁) : W₁ ] х 100%

Рисксиз активнинг даромадлилигини r_f деб оламиз, жами капитал бозорининг (биржада котирвка қилинадиган барча қимматли қоғозларнинг) даромадлилигини r деб қабул қиламиз.

Ж.Тобин айтадики, компанияларнинг қимматли қоғозларига қилинган инвестициялари юқори рискли актив ҳисобланади, чунки ушбу инвестициялар паст ёки юқори даражадаги ноаниқлик ва беқарорлиги билан ажралиб туради. Рискли активлар билан амалга ошириладиган операциялардан кўрилиши мумкин бўлган зарарлар миқдорини камайтириш мақсадида компаниялар ва банкларнинг пул маблағлари портфель кўринишида тақсимланади.
Риск қачон юзага келади? Активларнинг ҳақиқатдаги даромадлилиги билан кутилаётган даромадлилиги мос келмаганда риск юзага келади. Рискли активнинг даромадлилиги рискли активлар портфелининг даромадлилиги тарқатиб ташлаш зарур бўлган тасодифий миқдорлар ҳисобланади. Тасодифий миқдорнинг тарқатиб ташлаш қанчалик кенг бўлса, даромаднинг ҳақиқатдаги миқдорини кутилаётган миқдоридан тебраниш эҳтимоли шунчалик юқори бўлади. Шунинг учун риск мезонлари сифатида даромаднинг вариабеллик кўрсаткичидан фойдаланилади: