1. 1-§. Yoqilg‘i quyish stantsiyalarining umumiy xususiyatlari

yoqilg‘i quyish shoxobchalarida atrof-muhitning ifloslanish manbalari
Zamonaviy yoqilg‘i quyish shoxobchalarida atmosferaning asosiy ifloslantiruvchi moddalari quyidagilardan iborat: yoqilg‘i quyish shoxobchalaridan yoqilg‘i quyilganda nafas olish klapanlaridan benzin bug‘larining emissiyasi, yonilg‘i quyish mashinalarining benzin rezervuarlari bo‘yinlaridan benzin bug‘larining emissiyasi va yoqilg‘i quyish shoxobchalari hududida avtomobillarning harakatidan chiqadigan gazlar, asosan azot oksidlari, uglerod oksidi va uglevodorodlar. Yoqilg‘i quyish shoxobchasi maydonchasidan chiqadigan ushbu manbalarning ulushi taxminan quyidagicha taqsimlanadi: 40-45 % - rezervuarlarning nafas olish klapanlaridan chiqadigan chiqindilar, 40-45 % - yoqilg‘i quyish shoxobchalariga yonilg‘i quyiladigan transport vositalarining bo‘yinlaridan chiqadigan umumiy chiqindilar va taxminan 10-20 % - transport vositalari sayt bo‘ylab harakatlanayotganda chiqindi gazlar, shu jumladan.
Rezervuarlarning ishlashi paytida ularning bo‘sh joy hajmi qanchalik katta bo‘lsa, undagi neft mahsulotining bug‘lanishi shunchalik qizg‘in bo‘ladi va rezervuar to‘liq to‘ldirilgunga qadar qancha vaqt bo‘lsa, uning gaz bo‘shlig‘ida neft mahsulotining bug‘lari kontsentratsiyasi shunchalik yuqori bo‘ladi.
Rezervuarlardan neft mahsulotlarining bug‘lanishdan yo‘qolishi ularni to‘ldirish vaqtiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri proportsionaldir.
Rezervuarlar va u tomonidan etkazib berilgan quvurlarning oqishi, ularning qarishi, sifatsiz ishlab chiqarilishi va o‘rnatilishi, teshiklari, tuproq cho‘kishi va boshqalar tufayli engil neft mahsulotlarining sezilarli yo‘qotishlariga olib keladi, bu ularning tez bug‘lanishi tufayli hatto ko‘milmagan rezervuarlarda ham qiyin.
Yoqilg‘i quyish shoxobchasi hududida tuproq va er osti suvlarining ifloslanishi quyidagi sabablarga ko‘ra neft mahsulotlarining oqishi va bo‘g‘ozlari tufayli yuzaga keladi:

1. 
   neft mahsulotlarini rezervuarerlar, yarim Tirkamalar va rezervuar tirkamalaridan to‘kib tashlashda suv omborlarining toshib ketishi;
   
2. 
   texnologik jabduqlar, buzilishlar va rezervuarlarning bosimli assimilyatsiya quvurlaridagi ulanishlarni uzish;
   
3. 
   avtomobillarga yonilg‘i quyish paytida yonilg‘i baklarining toshib ketishi;
   
4. 
   metallning qarishi bilan quvurlar va karnay jabduqlaridagi baxtsiz hodisa;
   
5. 
   rezervuarlarni drenajlash moslamalari, nafas olish klapanlari va rezervuar lyuklarini depressurizatsiya qilishdagi nosozliklar;
   
6. 
   normativ resurs ishlab chiqilganligi sababli uskunaning eskirishi;
   
7. 
   tekshirish va o‘lchash asboblarining ishlamay qolishi;
   
8. 
   xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning texnik tayyorgarligi va intizomining etarli emasligi;
   
9. 
   yong‘in xavfsizligi, energiya nazorati, sanitariya-epidemiologiya nazorati, transport inspektsiyasi, tabiiy resurslar vazirligi, shuningdek, turli xil yoqilg‘i quyish shoxobchalari va neft mahsulotlarini qo‘llab-quvvatlash korxonalarining texnik xizmatlari qoidalariga rioya etilishini etarli darajada nazorat qilmaslik.
   

Oqish sabablari, shuningdek, turli xil nuqsonlar va rezervuarlarning bosimini pasaytirish, yonilg‘i quyish shoxobchalarining rezervuarlarini to‘ldirish va bo‘shatishda favqulodda bo‘g‘ozlar bo‘lishi mumkin. Sirtga kiradigan neft mahsulotlari vertikal ravishda tuproq qalinligi, shamollatish zonalari orqali filtrlanadi va er osti suvlari darajasiga etadi, bu erda ular to‘planib, suv qatlami bo‘ylab tarqaladi.