1. Aerodinamika fani maqsadi

1.Aerodinamika fani maqsadi
Aerodinamika (aero… va dinamika) — Gidroaerodinamikainig havoning harakat qonunlarini va jismlar sirtida vujudga keladigan kuch qonuniyatlarini hamda jismlarning havoga nisbatan harakatini oʻrganadigan boʻlimi. Asosiy masalalaridan biri — uchish apparatlariga taʼsir etuvchi aerodinamik kuchlarni hisoblash usuli bilan ularning loyihasini ishlab chiqish. Aviasiya rivojlanganligi tufayli Aerodinamika mustaqil fan sifatida 20-asr boshlarida vujudga keldi. Samolyot qanotining koʻtarish kuchini, samolyot va uning detallari aerodinamik qarshiliklarini, havo vintining tortish kuchini hisoblash usullari nazariyasini ishlab chiqish va yaratish talab qilinadi. Qanotning koʻtarish kuchini hisoblash-ga imkon beruvchi nazariyani 20-asr boshlarida Rossiyada K. E. Siolkovskiy, N. YE. Jukovskiy va S. A. Chapligin, Germaniyada V. Kuttoy, Angliyada F. Lanchester ishlab chiqishgan. Uchish nazariyasini ishlab chiqish bilan bir vaqtda aerodinamik laboratoriyalar qurila boshlandi. Vujudga keladigan masalalarni echish usuliga koʻra Aerodinamika nazariy va tajriba Aerodinamikalariga boʻlinadi. Nazariy Aerodinamikada gidroaerodinamikaning asosiy qonunlari tenglamalar shaklida nazariy taxlil qilinadi. Tajriba Aerodinamikasida harakatning aylanish qonunidan keng foydalaniladi. Shunga muvofiq v tezlik bilan harakatlanayotgan jismga taʼsir etuvchi kuch qoʻzgʻalmas qilib mahkamlangan shu jismga taʼsir etuvchi va shu v tezlikda havo oqimini haydovchi kuchga teng boʻladi.
2.Aerodinamika fani umumiy ma’lumotlar.
Aerodinamika fanining asosiy maqsadi, havo to'g'risida o'rganish va havo harakatlarini tushunishdir. Havo, solishtiruvchi va mazkur fan tushunchalari ko'rsatilgan aniq fizikaviy o'zgarishlarni aniqlash uchun keng qo'llaniladi. Aerodinamika, aviasiyada va aerozondagi uchishlarda kabi bir qancha sohalarda amalga oshirilgan, shuningdek, samolyotlar, raketa va dronlarning ishlab chiqarilishida ham keng qo'llaniladi.
Aerodinamika fanida quyidagi mavzular o'rganiladi: Havo to'g'risida umumiy ma'lumotlar Havodagi bosim va uni o'zgartirishning usullari Havodagi tezlik va uni o'zgartirishning usullari Havodagi qonuniy oqim va yo'nalishlar Havodagi g'ovak va turbulensiyalarning omillari Havodagi to'g'ri tezlik, tezlik profil va qotishish O'rtacha va maxsus tezliklar Aerofoil profil va ularning xususiyatlari Aerofoil yo'nalishlarining va jildlashning omillari
Aerodinamika fanida o'rganiladigan boshqa mavzular shu jumladan aerodinamika modelesha qilish, aerodinamik xarakteristikalar (siklon, samolyotlar, raketa va dronlar kabi tayyor mahsulotlar uchun) hisoblash va modellashtirish, turli turlarda havo ishlab chiqarish usullari, havo turbinalari va shirbilar, oqimlar, havo turbulensiyasi bilan bog'liq masalalar va havo to'g'risidagi boshqa ko'rsatkichlar ham kiritiladi.
3.Bernulli tenglamasi Bernulli tenglamasi — gidrodinamikaning asosiy tenglamasi. Suyuqlik oqimi barqaror (statsionar) boʻlganda suyuqlikning oqish tezligi v bilan bosimi r orasidagi munosabatni ifodalaydi. Bernulli tenglamasi ga koʻra suyuqlik koʻndalang kesimi oʻzgaruvchan gorizontal quvurdan oqayotgan boʻlsa, quvurning tor joylarida suyuqlikning tezlign kattaroq, bosimi kichikroq va, aksincha, quvurning keng joylarida bosimi kattaroq, tezligi kichikroqboʻladi. Bernulli tenglamasi gidravlika masalalarini yechishda, mas, quvurning biror koʻndalang kesimidan vaqt birligida oqib oʻtayotgan suyuqlik (yoki siqilgan gaz) miqdorini hisoblashda ishlatiladi. Buning uchun Pito naychasi yordamida suyuqlikning bosimi aniqlanadi. Bernulli tenglamasi ning gidravlika va texnika, gidrodinamikada muhim ahamiyati bor. Hajm birligidagi suyuqlik energiyasining saqlanish qonunidan foydalanib D. Berpulli chiqargan (1738).
P1​+21​ρv12​+ρgh1​=P2​+21​ρv22​+ρgh2​

Bernulli qonuni – suyuqlik tezligining suyuqlik bosimiga bogʻliqligi haqidagi fikrlarning aksi. Koʻpchilik Bernulli qonuni notoʻgʻri boʻlsa kerak deb oʻylashadi, ammo bu Bernulli qonuni aslida nima deganini tushunmaslikdan boʻlishi mumkin. Bernulli qonuni quyidagicha:

Bernulli qonuni: gorizontal oqayotgan suyuqlikning tezroq oqayotgan nuqtalarida bosim sekinroq oqayotgan nuqtalarga nisbatan kichik boʻladi.