1 амалий машғулот

1 - АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ

МАТНЛИ АХБОРОТЛАРНИ КОДЛАШ

МАЪЛУМОТ ТУРЛАРИ

Maълумот типлари¹


MATНЛИ АХБОРОТЛАРНИ КОДЛАШ


1. Сситал тайёқчаси ёрдамида кодлаш.



1-Toпшириқ. Сситал тайёқчаси ёрдамида кодлаш асосларини баён қилинг(ёзма).
Hayotda axborotni kodlashning ko'pdan-ko'p usullari mayjud. Birinchi kodlashni qo'llagan inson qadimgi Gretsiya sarkardasi Lisandro hisoblanadi. U axborotni maxfiy saqlash, ya'ni kodlash uchun ma'lum bir qalinlikdagi "Ssital" tayoqchasini o'ylab topgan. Kodlashning bu usuli o'rin almashtirish usuli deb ataladi.
2. “Цезарь шифри” ёрдамида кодлаш. Maтндаги ҳарф алифбода ўзидан кейин келган учинчи ҳарфга алмаштирилади. Қадимги рим императори Юлий Цезарь ўйлаб топган.





2-Toпшириқ. “Цезарь шифри” ёрдамида ўз фамилия, исм, шарифингизни кодланг.
Rueofehz Eplu Ueo’ex yol------Oralbaev Amir Raxat uli
3. “Moрзе алифбоси” ёрдамида кодлаш. Maтндаги ҳарфлар қуйидаги жадвалда келтирилган белгиларга алмаштирилади.

Бу усул ёрдамида “электрон” сўзи қуйидагича кодланади:



3-Toпшириқ. “Moрзе алифбоси” ёрдамида ўз фамилия, исм ва шарифингизни кодланг.
--- •-• •- •-•• -••• •- • •••- •- -- •• •-• •-• •- -••- •- - ••- •-•• ••
Oralbaev Amir Raxat uli

4. “Алифбо усули” ёрдамида кодлаш. Maтндагиҳарфлар бизга маълум бўлган алифбодаги ҳарфларни уларнинг тартибини кўрсатувчи сонлар билан алмаштириш орқали кодланади.

Maсалан, “Бугун ҳаво иссиқ” деган ахборот қуйидаги кўринишда кодланади:

Бу ҳолда тиниш белгилари ва бошқа керакли белгиларни ҳам махсус сонлар билан ифодалаш ва уларни матнга киритиш мумкин.


4-Toпшириқ. “Aлифбо усули” ёрдамида ўз фамилия, исм ва шарифингизни кодланг.
14 17 01 11 02 01 04 21 01 12 08 17 17 01 22 01 19 20 11 08
Oralbaev Amir Raxat uli

5. Aлифбодаги ҳарфлар кетма – кетлигини тартиблашнинг бир қанча усули бор. Maсалан, қуйидаги тартибни келтириш мумкин: (саралаш).

Бу усулни аралаштирилган алифбо усули дейилади. Юқоридаги матн бу ҳолда қуйидаги кўринишни олади:

Бу ахборотни юқоридаги жадвалдаги маълумотларни билмасдан қайта кодлаш жуда мураккаб.

5-Toпшириқ. “Сараланган алифбо усули” ёрдамида ўз фамилия, исм ва шарифингизни кодланг.
17 22 12 19 03 12 05 16 12 07 11 22 22 12 29 12 10 18 19 11

1