1-amaliy mashg‘ulot 2-amaliy mashg‘ulot

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Ma’lumotlar bazasi


1-5-amaliy ishlar

Bajardi: Xolmamatov Akbar

Tekshirdi: To’xtasinov Adxamjon


1-AMALIY MASHG‘ULOT



































2-AMALIY MASHG‘ULOT








Firmasi

“Mini market” predmet sohasi uchun mohiyat – aloqa modeli

3-AMALIY MASHG‘ULOT

SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirishIshdan maqsad: predmet soha ma‘lumotlar bazasini so`rovlarorqaliyaratishni va so`rovlar orqali oddiy jarayonlarni bajarishni o`rganish, hamdako`nikmaga ega bo`lish. Talabalarda DDL komandalaridan foydalanishvashuorqali relyasion MB yaratish ko‘nikmasini hosil qilish. Masalani qo`yilishi: Predmet soha ma`lumotlar bazasini SQLso`rovlariorqali yaratish. Mavjud ob`yektlarni so`rovlar orqali ma`lumotlar bilanto`ldirish,o`zgartirish va keraksiz ma`lumotlarni o`chirishni ko`rib chiqish. DDL tilining asosiy komandalari: CREATE – yangi jadval hosil qilish uchun ishlatiladi. Quyidagi ko‘rinishdayoziladi: CREATE TABLE ( < ustun_nomi >, …);ALTER – jadvalga o‘zgartirish kiritish uchun ishlatiladi. Bubuyruqjadvalga yangi ustunlar qo'shish, ustunlarni o'chirish, ustunlar kattaliginio'zgartirish, hamda cheklanishlarni qo'shish va olib tashlash imkoniyatlarigaega.Bu buyruq ANSI standarti qismi emas, shuning uchun har xil tizimlardaharxilimkoniyatlarga ega. Misol uchun jadvalga ustun qo‘shish buyrug‘i sintaksisiquyidagicha:

ALTER TABLE ADD ;DROP - jadvalni o‘chirish buyrug‘i. Jadvalni o'chirish imkonigaegabo‘lishuchun, jadval egasi (ya‘ni yaratuvchisi) bo‘lshingiz kerak. Faqat bo‗shjadvalnio'chirish mumkin. Qatorlarga ega bo‘lgan, to‘ldirilgan jadvalni o‗chirishmumkinemas, ya‘ni jadval o’chirishdan oldin tozalangan bo‘lshi kerak. Jadvalni o'chirishbuyrug'i quyidagi ko’rinishga ega: DROP TABLE ; Keling siz bilan Shahar loyihasidagi ba’zi jadvallar ustidaishlaymiz.Birinchi ma’lumotlar bazasini yaratib olamiz:
mysql> create database MiniMarket; mysql> use MiniMarket;





4-AMALIY MASHG‘ULOT
Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar Ishdan maqsad: Talabalarda DML komandalaridan foydalanishvashuorqali relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish.
Masalaning qo’yilishi: Avvalgi laboratoriya mashg‘ulotidayaratilganfutbol klubining MB ustida amallar bajarish. Uslubiy ko`rsatmalar: Ma’lumotlar bazasiga axborotlar qo'shish, yangilash,o'chirish va chiqarib tashlash imkonini beradi, odatda ma‘lumotlami boshqarishtili(DML – Data Manipulation Language) yordamida amalga oshiriladi. Barchama‘lumotlarning markazlashtirilgan saqlanishi mavjudligi va ulamingtavsifiba‘zan so'rovlar tili (query language) deb ataluvchi so'rovlarda tashkil etilganumumiy uskunasi sifatida DML tilidan foydalanish imkonini beradi. So'rovlartilining mavjudligi o'ziga xos faylli tizimlarni cheklanishlardanyo'qotishimkoniyatini beradi, unda foydalanuvchilarning fiksirlangan so'rovlar to'plamiustida ish olib borishlari yoki dasturiy ta‘minotni boshqarishda ko'proqmurakkabmuammolar uchun doimiy ravishda yaratilayotgan dasturlar soniningoshishinazarda tutiladi. DML tilining ikki xil turi mavjud - protsedurali va protsedurali bo'lmagantillar. Ular bir-biridan ma‘lumotlardan ko'chirma olish usullari bilanfarqlanadi.Ular o'rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar odatda MBda ketma-ket ravishdaaxborotlarni qayta ishlaydi, protsedurali bo'lmagan tillar butun yozuvlar to'plamigabirdan operatsiyaga kirishadi. DML tili so’rovlari: SELECT – Amal bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekrangachiqarishkomandasi. Sintaksisi esa quyidagicha: SELECT * FROM // jadvalni to’liq chiqarish SELECT , … FROM // jadval ustunlarini chiqarish.INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamidakiritiladi.Sintaksisi esa quyidagicha: INSERT INTO VALUES (“ustun_info” , “ustun_info”, …);DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish buyrug‘i. Sintaksisiesaquyidagicha: DELETE FROM WHERE qidiruv_sharti; UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi esa2xil:UPDATE SET column=expression; UPDATE SET column=expression WHEREqidiruv_sharti; MiniMarket ma’lumotlar bazasidagi mahsulot_turi jadvaliga ma’lumotqo’shish, tanlash, o’zgartitrish va o’chirish:
Mysql> insert into mahsulot_turi values(1,'qandolatlar'






5-AMALIY MASHG‘ULOT