1-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatoliklarni aniqlash


O‘lchov asboblarining asosiy elementlari -


Download 27.67 Kb.
bet2/4
Sana22.11.2023
Hajmi27.67 Kb.
#1793732
1   2   3   4
Bog'liq
1-amaliy mashg‘ulot Mavzu Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatol-fayllar.org

O‘lchov asboblarining asosiy elementlari - sezgir element yordamida bevosita
o‘lchovni amalga oshiradigan o‘lchov mexanizmi va hisoblagich qurilmadan (o‘zi yozadigan va 
umumiy yig‘indisini ko‘rsatadigan) iborat.
Shkaladagi belgilar graduirovka deb ataladi, miqdoriy belgilar esa shkalaning 
raqamlanishi deb ataladi. O‘lchov birliklarida ifodalangan shkalaning eng kichik bo‘linmasi –
shkala bo‘linish bahosi (qiymati) deb ataladi. Shkalaning boshlang‘ich va охирги белгисини 
асбобнинг қуйи ва юқори ўлчов чегараси ёки шкала диапазони белгилайди.



Bir korpusga ega asbob ko‘pincha mahalliy asbob bo‘ladi, bir necha korpusdan iborat


asbob esa – ko‘rsatgichni masofadan uzatadigan hisoblanadi. Ko‘rsatgichni masofadan 
uzatadigan o‘lchov qurilmasi birlamchi va ikkilamchi asbobdan iborat. Birlamchi asbobda
komplektning qabul qilib oluvchi qismi o‘lchov punktida o‘rnatiladigan sezgir elementdan 
iborat. Ikkilamchi asbob birlamchi asbobdan qabul qilib hisoblagich qurilmaning tegishli
bo‘limiga o‘tkazgan signalni qayta o‘zgartirib, o‘lchanadigan kattalikning ko‘rsatgichini beradi. 
Masofadan o‘lchashda birlamchi asboblar birlamchi o‘zgartkich (datchiklar) bilan
ta’minlanadilar, bu datchiklar o‘lchanadigan kattalikni proporsional ravishda pnevmatik yoki 
elektr signaliga aylantirib beradilar.
O‘lchov asboblarining sifati - o‘lchovning aniqligi, sezgirligi va tezkorligi bilan 
xarakterlanadi.
O‘lchov asbobining aniqligi uning ko‘rsatmalarining ishonchligi bilan belgilanadi, ya’ni 
o‘lchov natijalari o‘lchanadigan kattalikning amaldagi qiymatidan qanchalik farq qilishi bilan.
Asbobning sezgirligi - deb uning o‘lchanadigan kattalikdagi uncha katta bo‘lmagan 
o‘zgarishlariga nisbatan javob berish xususiyatiga aytiladi. Asbobning sezuvchanligini
ko‘rsatkich (strelka)ning chiziqli yoki burchakli, siljishining, o‘lchanadigan kattalikda ushbu 
siljish tufaylshi sodir bo‘lgan o‘zgarishiga nisbati orqali ifodalash mumkin.
S =

ΔA
Δl


yoki, S =

ΔA
Δ


bu shuni anglatadiki, o‘lchov asbobida o‘lchanadigan kattalikning chetga og‘ishi 


qanchalik kam qayd etilsa, uning sezuvchanligi shunchalik yuqori bo‘ladi.

Download 27.67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling