1-Amaliy mashg‘ulot Mavzu

---

1-Amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining ta’limiy imkoniyatlari bilan
tanishish. Excelda ma’lumotlarni statistik qayta ishlash va ularning diagrammasini
qurish.
Amaliy mashg’ulotdan maqsad: Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining
ta’limiy imkoniyatlari bilan tanishish. Excelda ma’lumotlarni statistik qayta ishlash va
ularning diagrammasini qurish.
Nazariy ma’lumotlar:
Axborot texnologiyasi – bu ob’yekt, jarayon yokihodisalar holati haqidagi
ma’lumotlarni bir ko’rinishdan ikkinchi, sifat jihatdan mutloq yangi ko’rinishga
keltiruvchi ma’lumotlarni to’plash, qayta ishlash, uzatishning vosita va usullari
majmuasidan foydalanish jarayonidir. Bu, albatta, keng ma’nodagi ta’rifdir, chunki
evolyusiya jarayonida insonlar bir-biri bilan aloqaga kirish uchun turli bosqichlarda
muayyan aloqa vositalaridan foydalanganlar. Axborot texnologiyasining vujudga
kelishi va rivojlanishini belgilovchi ichki va tashqi omillar mavjud bo’lib, ularni
quyidagicha tavsiflash mumkin: Ichki omillar - bu axborotning paydo bo’lishi
(yaratilishi), turlari, xossalari, axborotlar bilan turli amallarni bajarish, ularni jamlash,
uzatish, saqlash imkoniyatidir. Tashqi omillar - bu axborot texnologiyasining
texnikauskunaviy vositalari orqali axborotlar bilan turli vazifalarni amalga oshirishni
bildiradi Ayni paytda axborot texnologiya hakida fikr yuritganda, koʻpgina «yangi»,
«kommunikatsion» yoki «zamonaviy» so‘zlarini ko‘shib ishlatiladi. Zamonaviy
axborotkommunikatsiya 
texnologiya 
- 
bu 
zamonaviy 
kompyuterlar 
va
telekomunikatsion vositalaridan foyidalanadigan, foydalanuvchi ishlashi uchun
«doʻstona» interfeysga ega boʻlgan axborot texnologiya demakdir.
AKT rivojlanish bosqichlarini qarab chiqamiz
1. Masala turi va ma’lumotlarga ishlov berish jarayoni bo’yicha:
2-bosqich(80-yillardan boshlab)-strategik masalalarni xal etishga yo’naltirilgan
informatsion texnologiyalarni yaratish
1-bosqich(60-70y)-ommaviy foydalanish rejimi asosida hisoblash markazlarida
ma’lumotga ishlov berish
2.Jamiyatni axborotlashtirish yo’lida turgan muammolar bo’yicha:
1- 
bosqich 
(60-yillarning 
oxiri)apparat 
vositalari 
imkoniyatlarining
cheklanganligisharti ostida katta hajmdagi ma’lumotlarga ishlov berish muammosi;
2-bosqich (70-yillarning oxirigacha) IBM 1360 rusumli EHM-larning keng tarqalishi.
Ushbu bosqichning muammosi –dasturiy ta’minotning apparat vositalari rivojlanishi
darajasidan orqada qolishi;
3-bosqich (80 yillarning boshidan) - kompyuter profesional boʻlmagan
foyidalanuvchining qiroliga aylanadi, informatsion tizim esa, uning qarorini qabul
qilish uchun qoʻllabquvvatlovchi vosita boʻlib qoladi.
4-bosqich (90 yillarning boshi) - tashkilotlararo zamonaviy texnologiyalar va
zamonaviy texnologiyalar va informatsion tizimlarni yaratish.
3.Kompyuteriy texnologiya keltiradigan afzalliklar bo’yicha:
1-bosqich (60-yillarning boshi) Markazlashgan,ommaviy foydalanishga mo’ljallangan
hisoblash markazlarida murakkab hisoblashlarni boshqarishda ma’lumotlarni samarali
ishlov berish bilan xarakterlanadi

---

2-bosqich (70- yillarning o’rtalaridan boshlab) Personal kompyuterlarning paydo
bo’lishi
3-bosqich (90-yillardan boshlab) Biznesda strategik afzalliklarni tahlil qilish,
ma’lumotlarni taqsimlanganiga ishlov berish telekommunikatsion texnologiyasiga
asoslanadi.
Hozirgi kunda AKTlar ta’lim tizimida asosan quyidagi to’t yo’nalishda
foydalanilmoqda:
O’qitish obyekti sifatida;
O’qitishning texnik vositalari sifatida;
Ta’limni boshqarishda;
Ilmiy-pedagogik izlanishlarda.
E’tiboringiz uchun tashakkur
Microsoft Excelning аsоsiy ish mаydоni - bu “Ish kitоbi” bo’lib, u bir yoki bir
nеchtа ish vаrаqlаridаn ibоrаt. Ish vаrаg’idа buхgаltеr (hisоbchi) kitоbi kаbi, sоnlаr,
mаtnlаr, аrifmеtik ifоdаlаr, hisоblаr qаtоr vа ustunlаrdа jоylаshgаn bo’lаdi. Excelning
buхgаltеr kitоbidаn аsоsiy fаrqi shundаki, bаrchа hisоb ishlаrini uning o’zi bаjаrаdi,
lеkin mа’lumоtlаrni kiritish fоydаlаnuvchi zimmаsidа qоlаdi.
Sоnlаr. Kiritilgаn mа’lumоtlаr fаqаt rаqаmlаr kеtmа-kеtligidаn ibоrаt vа rаqаmlаr
оldidа “+” (musbat), “-” (manfiy) ishora bеlgilаri hаmdа o’nli kasr ko’rinishidagi
sonning butin va kasr qismlarini ajratuvchi “.” (nuqtа) belgilaridаn ibоrаt bo’lsа,
bundаy mа’lumоt sоnli mа’lumоt dеb tushunilаdi. Mаsаlаn: 555; -45.6; 76.9 vа
hоkаzо. Agar yacheykaga son to’g’ri kiritilgan bo’lsa , u shu yacheykaning o’ng
tarafiga surilib qoladi.