1-ameliy jumis Tema: Atmosfera hawasında zaharli zatlardın tarqalıwı ham taslanıp atırgan shıgındılardın mumkin bolgan shegaralıq mugdarın anıqlaw. Ameliy jumistin rejesi

 

Teoriyaliq material: 

 

Atmosfera hawasın pataslantıratuǵın derekler 

Atmosfera hawası 2 usıl menen pataslanıwı múmkin: 

Tábiyiy (biologiyalıq ) usılda. 

Jasalma (antropogen) usılda. 

Tábiy  ortalıqta  payda  bolatuǵın  vulqonlar,  samal,  tábiyǵiy  apatlar  (suw  tasqını,  jer  silkiniw) 

sebepli  atmosfera  hawası  pataslanadı.  Bunnan  tısqarı,  atmosfera  hawası  quramına    ósimlikler 

hám  haywanat  qaldıqları,  uwlı  zatlı  gazlar  (SO2,  NO2,  SO2),  uglevodorodlar  (metan,  etan, 

ammiak hám basqa gazlar hám suyıqlıqlar ),  hám shań boleksheleri  tábiyiy halda kelip qosıladı. 

Atmosfera hawasınıń bunday pataslanıwına tábiyiy  (biologiyalıq ) pataslanıwı dep ataladı. 

     Atmosfera hawasınıń tiykarǵı pataslantıratuǵın dárekleri tómendegilerden ibarat : 

-Sanaat kárxanaları. 

-Oraylasqan ıssılıq hám elektr tarmaqları.  

-Avtotransport quralları. 

- Awıl xojalıǵı tarmaqları. 

-Maishiy xizmet kórsetiw kárxanaları. 

   Atmosfera  hawasınıń  jasalma  (antropogen)  usılda  pataslanıwı  insan  iskerligi  menen  bekkem 

baylanıslı.  Sanaat  kárxanaları,  qurılıs,  energetika  tarmaqları,  awıl  xojalıǵı,  taw  kenshilik  hám 

maishiy xizmet kórsetiw kárxanalarınan shıǵatugin  zıyanlı gazlar, puw, shańlar, bakteriya hám 

mikroblar atmosfera hawasını jasalma pataslantıradı.  

   Sanaatı  rawajlangan,  transnort  hám  energetika  tarmaqları  rawajlanǵan,  awıl  xojalıǵı 

ximiyalastırılgan  hám  zamanagóy  mashinalar  menen  támiyinlengen,  xalıqtıń  kóbeyiwi  hám 

urbanizasiya  protsesi  kósheygen  biziń  asrimizde  atmosfera  hawasınıń  jasalma  pataslanıwı  onıń 

tábiy pataslanıwınan ústinlik etpekte.