1. Биоценоз деб нимага айтилади? Микро биоценоз тушунчасига таьриф беринг?

Саволлар
1.Биоценоз деб нимага айтилади?

2. Микро биоценоз тушунчасига таьриф беринг?

3. Продуцентлар тушунчасига таьриф беринг?

4. Консументлар тушунчасига таьриф беринг улар қандай фарқланади?

5.Фосфор айланиши нима?

6.Табиий ландшафтлар нима?

8. Агроценозда қайси ўсимликлар ўсади?

9. Популяция нима?

10. Популяциянинг қандай характерли биласизми?

11. Популяциянинг қандай типлари бор?

12. Популяциянинг вақтда ўсиши ва модели нима?

13. Популяциялар нега муҳофаза воситаси ҳисобланади?

14. Турлар миграцияси қачон юз беради?

15. Популяция гомеостази нима?

16. Экологик ниша нима?
Javoblar:

1. Biotsenoz( bio... va yunoncha koinos - umumiy) shart sharoiti bir xildagi muhitga moslashib olgan va bitta joyning uzida birga yashaydigan barcha organizmlar va ularda yashaydigan o'simlik hamda hayvonlar doim bir-biriga hayvonlar doim bir biriga malum munosabatda buladi. Ularning Shu munosabati hayot kechirish sharoitiga ham ta'sir kursatib turadi. Bu umumiy tabiiy kompleks - biogeotsenozning bir qismidir.

2. Odamning xo'jalik faoliyati bilan va buni o'zi uchun foydali tomonga qarab uzgartirishi mumkin. Turlar urtasidagi munosabatlarning ikki va undan ko'p tur uchun qilaylik tug'diradigan xili o'zaro yordam deyiladi. Misol uchun, hasharotlar yordamida changlanadigan o'simliklar changni bir o'simlikdan ikkinchi o'simlikka olib o'tadigan va Shu bilan o'simliklarning chetdan changlanishini ta'minlaydigan hasharotlarga muhtojdir.

3.Boshqa hollarda turlar orasidagi munosabatlar o'zaro qarama qarshi tarzda bo'ladi. Yirtqichlikda bir tur hayvonlar boshqa tur hayvonlarni yeydi. Ikkala tur tashqi muhitning bir xildagi shart sharoitidan foydalansayu, usha shart sharoiti miqdori cheklanib qoladigan bulsa, bunday turlar o'zaro raqobat tarzidagi munosabatga utadi. O'simliklar yoruq va tuproqdagi mineral moddalar uchun raqobat qiladi. Mikroblardagi antibioz qarama qarshi munosabatlarning uziga xos shaklidir.

4. Birga hayot kechirishning boshqa shakllari ham bor Maye, Simbioz, Parazitizm va buni o'rganish amaliy jihatdan muhim ahamiyat kasb etadi. Hayvonlar populatsiyasining etologiya tuzulishi. Populatsiya ( lotincha populis ,;- guruh , uyushgan toda, yoki chachishtirish imkoniga ega bulgan ) aniq zamon va makonda bir biriga o'zaro ta'sir kursatadigan organizmlar ganetik uzgarishlar turlariining kelib chiqishi , yani boshqalar asosiga aytiladi.

5. Populatsiya jihatdan bir xil bulmagan indivitlar guruhini tashkil etishi garq qilish uchun tashkil etilgan va bu Sana 1903- yilga tog'ri keladi. Populatsiyaning turlari va uning tuzilmalari . Populatsiya - bir turning yoki bir necha turning bir joyda uchraydi va kop hayotiy belgilarga ega bolgan funksiyalarini aks ettiradi . Populatsiya azolarining zichligi, tuzulishi, o'lishi, yosh bo'yicha taqsimlanishi genetik husisiyatga ega bo'ladi.

6. Populatsiyaning bazi holatlari organizmlarning kopayishiga olib keladi. Populatsiyaning belgilari ikkiga bulinishi mumkin. Populatsiyaning belgilari ularning tuzulishi va sonlari nisbati bilan bog'liq. Populatsiyaning belgilari umumiy genetik hususiy tajriba sharoitlarida populatsiya bo'lishi mumkin. Tabiiy sharoitda ancha murakkab buladi. Populatsiya tadqiqot orqali amalga oshiriladi va umumiy Ekologiya uchun katta ahamiyatga ega.

8. Populatsiyalar bir birlari bilan asosan ekologik aloqalar orqali bog'lanadi. Populatsiya ichidagi asosiy qonun by muhitdan foydalanib, kelajakda avlod qoldirishdan iboratdir. Bunday holat populatsiya azolarining miqdor uzgarishi tur vakillarining o'z sonini boshqarib turishi orqali amalga oshiriladi. Populatsiya bir tur vakillarining guruh uyishmalari, birlamchi o'ziga hos spetsific hususiyatlarga ega.

9. Populatsiyaning guruhlik hossalari quyidagilardan iborat : tur vakillarining ma'lum hududdagi umumiy soni, ma'lum hajmda va makonda populatsiyaning azolaridir. Tug'ulish ma'lum vaqt ichida tur vakillaridan hosil bolgan yangi vakillar soni; o'lish- ma'lum vaqt da populatsiya ichida o'lgan azolar soni; Populatsiyaning o'sishi tug'ilishi va o'lish o'rtasidagi farqlanish ijobiy bo'lishi mumkin. O'sish tezligi ma'lum vaqt ichida populatsiya azolarining soning ortacha osish tezligi.

10. Populatsiyaning ( klassifikatsiya) makonda tarqalishini professor lar quyidagilarga bo'ladi: elwmentar( boshlangich, sodda) , ekologik va sodda populatsiya lar. Elementar populatsiya bu uncha katta bulmagan bir xil joyda uchraydigan tur vakillarining yig'in disi. Agar biogenesis ichida populatsiya ning soni oshsa ular kopayib ketadi, tur- kop sonli populatsiya lar hosil qiladi.

11. Ekologik populatsiya- sodda elementlar populatsiyalar yigindisidan hosil bo'ladi. Ular ma'lum biogeotsenozda tur ichidagi guruhlardan tashkil yuzaga keladi. Geografik populatsiya - ekologik populatsiyalarni o'z ichiga oladi va geografic sharoitda, hududdda uchraydi. Lekin geografik va ekologik populatsiyaning belgilari bir xil. Darajalari bir xil- bir biridan chegaralangan bo'lib, katta kichikligi , kopayishi, ekologik moslanishlari , fiziologik va xulqiy xususiyatlari bilan farq qiladi.

12. Populatsiyaning miqdori va zichligiga ta'sir qiladigan va boshqaruvchi guruhlarga bo'linadi. Modifikatsiya ( yoki turlanuvchi ) omillarga ham populatsiyaning soni va sifati , zichligi , tuzulishi , ularning ozgarishiga sabab bo'ladi. Ammo ozgarishiga uchragan bu turlanish omillar ta'sirini sezadi, ular qulay bo'lganda populatsiya rivojlana boshlaydi.

13. Populatsiyaning boshqaruvchi omillari - populatsiya azolarining o'sish tezligini tezlashtiradi, optimal holatdan chetlashtiradi. Bu holat esa organizmlarning bir birlari orasidagi biotik munosabatlar kiradi. Organizmlar bir birlari bilan aloqada yashaydi , guruhlar hosil qiladi , bir birlari sonini boshqarib turadi.

14. Populatsiya biologik birliklar- biotsenoz ichida laboratoriya sharoitida yoki alohida o'ralgan , alohida va yakka holatda o'rganilishi mumkin. Tabiatda populatsiyaning turli xil tipari uchraydi. Ulardan biri bilan juflasha oladigan individlar guruhi: pannali populatsiya - sharoit tanlamasdan amalga oshadi ; mendelcha populatsiya va boshqa xususiyatlari bir xil bo'lgan individlar aynan oxshashdir.

15. Populatsiya gemeostazi - genlar chastotasi ( takrorlanishi va muvozanatga asoslanib o'zgarib turadi uning tasiri hamda lokuslar aro erkin rekombinatsiyalanishda kutilgan holatga mos keladi. Fanda mavjud bo'lgan ideal populatsiya tushunchasi matematik modellarda hisobga olinadi. Misol uchun ularning biri qirg'oq yaqinida yashaydi va usha yerda tezroq usadi. Ikkinchisi esa suvning chuqur qismida yashaydi.

16. Tabiatda populatsiyaning aralashib ketishiga cho'l , biologik ,ekologik va ularning alohidalanishiga to'sqinlik qiladi. Populatsiya va uning evolution birligi hisoblanadi. Chunki evolutsion jarayon populatsiya orasida doimo irsiy va o'zgaruvchanlik populatsiya individlari orasida buladi. Biotsenoz atamasi 1877- yil Nemis zoolog olimi Membius fanga kiritgan.