1 Bismillahir rohmanir rohiym Muqaddima

ichida ekansan, Alloh ularni azoblamas. Modomikin, ular 
istigʻfir aytarkanlar, Alloh ularni azoblamas”
2
, degan. 
Rosululloh sollallohu alayhi vasallam shu oyatdagi vaʻdani 
zikr qilyabtilar. 
Abdulloh Ibn Masʻud roziyallohu anhudan rivoyat 
qilinadi: 
Rosululloh sollallohu alayhi vasallam: “Menga Qurʻon 
oʻqib ber!” dedilar. Men: “Ey Allohning rosuli, Qurʻon sizga 
nozil boʻladi-yu, men uni sizga oʻqib beramanmi?” dedim. 
Shunda u zot: “Men uni boshqadan eshitishni yaxshi 
koʻraman”, dedilar. Shunda Niso surasidan boshlab oʻqidim, 
toki “
Har bir ummatdan bir guvoh keltirib, seni ularning 
hammasiga guvoh etib keltirgan chog`imizda hol qandoq 
bo`lur?!” ga yetganimda boshimni koʻtardim yoki yonimdagi 
bir kishi ishora qildi-da, shunda boshimni koʻtardim. 
Qarasam, koʻz yoshlari oqayotganini koʻrdim
3
. 
U zot sollallohu alayhi vasallam yigʻlagan holda Usmon 
Ibn Maz’unning oʻligini oʻpdilar
4
. 
1
Nasaiy, 1482. Ahmad, 6483. 
2
Anfol surasi, 33-oyat. 
3
Buxoriy, 5050. Muslim, 800. 
4
Termiziy, 989. Ahmad, 3103. 

---

40 
Yana u zot sollallohu alayhi vasallam qizlarining qabri 
boshida oʻtirdilar. Ikki koʻzlari esa yosh toʻkardi
1
. 
U zot sollallohu alayhi vasallam oʻgʻli Ibrohim vafot 
etganda yigʻlaganlar va aytganlarki: “Koʻz yosh toʻkadi, qalb 
mahzun boʻladi. Lekin Robbimiz rozi boʻladigan narsanigina 
gapiramiz. Allohga qasamki, ey Ibrohim, biz sen tufayli 
mahzunmiz”
2
. 
Tavoze’lari: 
Rosululloh sollallohu alayhi vasallam beva-bechoralar 
bilan birga yurishdan or qilmasdilar. Ularni hojatini 
chiqarardilar
3
. 
U zot ham boshqalardek odam edilar. Kiyimlarini 
tozalardilar, sut sogʻardilar, oʻzlariga oʻzlari xizmat qilardilar
4
. 
Rosululloh sollallohu alayhi vasallam eski egar va toʻrt 
dirham turadigan yo turmaydigan bahmal ustida haj qildilar. 
Va aytdilarki: “Ey Alloh, (bu) riyo va shon-shuhratsiz