1 Biznes-inkubatorlar konsepsiya, muvaffaqiyatning asosiy omillari
Download 148.9 Kb. Pdf ko'rish
|
Mavzu.23 (1)
|
MAVZU:BIZNES-INCUBATOR VA JISMONIY INFRATUZILMANING JOYLASHUVI BAJARDI:XAMROYEV S TEKSHIRDI:BOLTAYEV B REJA: 1) Biznes-inkubatorlar - konsepsiya, muvaffaqiyatning asosiy omillari 2) Biznes-inkubator uchun muvaffaqiyatning asosiy omillari 3) Biznes-inkubatorning hayotiy sikli • Biznes-inkubatorlar nisbatan kichik tashkilotlar bo‘lib, ularning vazifalari ularning nomidan kelib chiqadi – oyoqqa turmagan yosh, "yangi" firmalar va intilayotgan tadbirkorlarga g‘amxo‘rlik qilish. Biznes- inkubatorlarni ikkita asosiy turga bo‘lish mumkin: yuqori texnologiyali biznes uchun inkubatorlar va past texnologik va notexnologik firmalar uchun inkubatorlar. Agar Evropa birinchi turdagi inkubatorlar bilan ajralib tursa, AQSh uchun ikkinchi turdagilar hosdir. • Birinchi inkubator 1942-yilda Ithaka (Nyu-York) da paydo bo‘lgan Student Agencies Inc deb tan olingan. Student Agencies Inc talabalar tomonidan yaratilgan korxonalarni inkubatsiya qilish bilan shug‘ullangan. Haqiqiy katta inkubator 1946-yilda Massachusets texnologiya instituti prezidenti Karl Kompton va bir nechta MIT bitiruvchilari tomonidan yaratilgan ARD (American Research Development) edi. Birinchi inkubatorlarning aksariyati notijorat tashk“Inkubatorlar harakati” tezlashib ketguncha bir necha o‘n yillar o‘tdi, bu esa notijorat tijorat kontseptsiyasiga o‘tish bilan ajralib turar edi. O‘sha paytlarda paydo bo‘lgan va allaqachon klassik bo‘lib qolgan biznes-inkubatorlar ma’lum bir sanoat korxonalari - biotexnologiya, telekommunikatsiya va boshqalarga standart xizmatlar to‘plamini taqdim etishdi (ilotlar sifatida tashkil etilgan. • Biznes-inkubatorni boshlash uchun yagona usul mavjud emas. Chet elda ham, Rossiyada ham bir necha bor ta’kidlab o‘tilgan asosiy narsa – bu butun korxonaning muvaffaqiyatini ta'minlashga qodir bo‘lgan malakali, dinamik menejerni tanlashdir. • Biznes-inkubator menejeri • Bir qator inkubatorlar bo‘yicha o‘tkazilgan maqsadli so‘rovlar shuni ko‘rsatadiki, menejerning roli “to‘g‘ri” mijozlarni tanlash, ularning biznesini rivojlantirishga yordam berish va inkubatorning biznes tamoyillariga rioya qilish nuqtayi nazaridan muhimdir. Menejerlarning o‘zlari tadbirkor bo‘lishi kerak, chunki ular biznes-inkubatorning muvaffaqiyati uchun javobgardir. Menejer mijozlarning muammolar borligidan xabar topgancha zarur bo‘lgan bilimlarga ega bo‘lishi kerak. • Biznes-inkubator menejerining fazilatlari va roli: • firma hisoblanadigan inkubatorning muvaffaqiyati uchun mas'ul bo‘lgan o‘zi tadbirkor bo‘lish; • biznes-inkubator tamoyillariga qat'iy rioya etilishini ta'minlash; • “to‘g‘ri” mijozlarni tanlashni ta'minlash; • mijozlar muammolarini tushunish uchun zarur bo‘lgan bilimlarga ega bo‘lish; • mijozlarga o‘z bizneslarini rivojlantirishda yordam berish; • mijozlarning inkubatorda bo‘lish muddati yuzasidan qaror qabul qilish; • tadbirkorlar o‘rtasidagi kooperatsiya aloqalarini rivojlantirishga ko‘maklashish; • Muvaffaqiyatning yana bir omili – bu mijozlarga ko‘rsatiladigan xizmatlar turlari va ularga inkubatorda ko‘rsatiladigan yordam. Biznes-inkubator xizmatlari ikki turdagi xizmatlardan iborat: umumiy foydalanishdagi xizmatlar va kichik biznesni boshqarish bo‘yicha konsalting xizmatlari. Umumiy xizmatlarning odatiy to‘plami quyidagi elementlardan iborat: • nusxa ko‘chirish uskunasiga kirish; • kotibiyat xizmatlari; • Faks; • telefonlar; • tashrif buyuruvchilarni qabul qilish xizmatlar. • Biznes-inkubatorning o‘sish bosqichi • 1. O‘zaro munosabatlar tizimini shakllantirish • Inkubatorni shakllantirish bosqichida uning bosh direktori inkubatorga mijoz sifatida joylashishdan oldin kichik biznes bilan faol ishlaydi. Unga ko‘proq kuch ham, vaqt ham yetishmayapti. • O‘sish bosqichida, nihoyat, inkubator yoki uning katta qismi kichik firmalar bilan to‘ldirilganda, bosh direktor o‘z qo‘l ostidagilariga e’tibor berish, muammolarni tushunish va ularni hal qilish yo‘llarini topish imkoniyatiga ega bo‘ladi. • Bu boradagi eng ilg‘or inkubatorlar quyidagilarga ega bo‘lgan: • 15 ta faoliyat yo‘nalishi bo‘yicha kamida 3 ta maslahatchi; • inkubator mijozi sifatida kichik firmalar bilan ishlashni istagan universitet xodimlari va talabalari; • xizmat ko‘rsatuvchi firmalar (muhandislik, konsalting va boshqalar) juda kichik imtiyozli ijara asosida inkubatorda joylashgan bo‘lib, kichik inkubator firmalar uchun konsultatsiyalarining imtiyozli narxi evaziga; • kichik biznesni qo‘llab-quvvatlovchi hukumat va jamoat tashkilotlari bilan aloqalar, shu jumladan harbiy texnologiyalarni xususiy sektorga o‘tkazish dasturlarini amalga oshiradiganlar; • kichik biznes bilan ishlashni istagan biznes ko‘ngillilari va nafaqaga chiqqan pensionerlar; • u yoki bu turdagi istiqbolli bitimlarni "qo‘lga kiritish" umidida haftada bir necha bepul soatlarni kichik inkubator firmalari bilan o‘tkazgan yirik korporatsiyalar vakillari. • . Sinergiyaning paydo bo‘lishi • Inkubator o‘sish bosqichining ikkinchi o‘ziga xos xususiyati uning mijoz firmalarining o‘zaro hamkorligi va o‘zaro munosabatlarining sinergiyasidir. • Inkubatorning yetuklik bosqichi • Yetuk biznes-inkubator quyidagi shartlarga javob beradi: birinchi navbatda, unga bo‘lgan talab taklifdan (bo‘sh joy ta'minoti) oshib ketadi; ikkinchidan, ularga ko‘rsatiladigan xizmatlar doirasi juda xilma-xil va bu xizmatlar ancha murakkab; uchinchidan, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlovchi barcha infratuzilma yaxshi va to‘xtovsiz ishlaydi; to‘rtinchidan, inkubator ishbilarmonlik faoliyatining markaziga, yangi tadbirkorlarni jalb qilish joyiga aylanadi. Inkubatorning yetukligi uning maydonlarini kengaytirishda ehtiyojlari dalolat beradi. • Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, aynan inkubator o‘sishi bosqichida ko‘chmas mulk sotadigan odatiy tuzilishdan yangi kichik firmalarning shakllanishi va o‘sishini boshqaradigan haqiqiy inkubatorga aylanadi. • Ushbu bosqichda tashqi dunyo bilan inkubator uchun hayotiy aloqalar tarmog‘i shakllanadi va noyob ichki mikroiqtisodiy muhit paydo bo‘ladi. Download 148.9 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|