1-bob: Biologiya tirik organizmlar haqidagi fan

---

1

---

Muallif: Mirzajonov Jamshidbek
2021-yil
2

---

3
1-BOB:Biologiya tirik organizmlar haqidagi fan
1. Turli kasalliklar ovqatlanish tartibining buzilishi natijasida
kelib chiqadi degan fikrni aytib o`tgan olim berilgan javobni
tanlang.
A)Farobiy B)Beruniy C)Ibn Sino D)Bobur
2. Tirik organizmlarning ichki tuzilishini o`rganuvchi fan
berilgan javobni tanlang.
A)fiziologiya B)anatomiya C)genetika D)mikologiya
3. Tirik organizmda boradigan hayotiy jarayonlarni
or`ganuvchi fan berilgan javobni tanlang.
A)fiziologiya B)anatomiya C)genetika D)mikologiya
4. Organizmdagi irsiyat va o`zgaruvchanlik qonuniyatlarini
o`rganuvchi fan berilgan javobni tanlang.
A)fiziologiya B)anatomiya C)genetika D)mikologiya
5. O`rganish obyekti zamburug`lar hisoblangan fan qaysi?
A)fiziologiya B)anatomiya C)genetika D)mikologiya
6. Organizmlar o`rtasidagi o`xshashlik va farqlar asoslanib
ularni guruhlashtirish bilan qaysi fan shug`ullanadi?
A)botanika B)sistematika C)mikrobiologiya D)ekologiya
7. Ko`zga ko`rinmas kichik jonzotlarni (bakteriyalar)
o`rgunuvchi soha qaysi?
A)botanika B)sistematika C)mikrobiologiya D)ekologiya
8. O`rganish obyekti o`simliklar hisoblangan soha qaysi?
A)botanika B)sistematika C)mikrobiologiya D)ekologiya
9. Tirik organizmning o`zaro va tashqi muhit bilan aloqasini
o`rganuvchi soha qaysi?
A)botanika B)sistematika C)mikrobiologiya D)ekologiya
10. Hozirgi kunda qaysi kasalliklarni davolash uchun havonlar
zahridan foydalanilmoqda?
A)shamollash kasalliklari
B)asab kasalliklari
C)oshqozon-ichak kasalliklari D)A va B javoblar tog`ri
11. Osh tuziga yod qo`shish orqali buqoq kasalligini oldini
olgan o`zbek olimi berilgan javobni tanlang.
A)Musayev B)Hamidov C)To`raqulov D)Valixonov
12.
Hozirgi
kunda
kasalliklarni
davolashda
qaysi
hayvonlarning zaharlaridan foydalinilmoqda?
A)asalari, ilon, falanga
B)ilon, chayon, asalari
C)chayon, qoraqurt, bo`rsiq yog` D)ilon, asalari, qoraqurt
13. Birinchi bo`lib g`o`za kolleksiyasini ishlab chiqqan o`zbek
olimi kim?
A)Musayev B)Hamidov C)To`raqulov D)Valixonov
14. Hujayralarni o`rgangan o`zbek olimni tanlang.
A)Musayev B)Hamidov C)To`raqulov D)Valixonov
15. G`o`za fiziologiyasini o`rgangan o`zbek olimini tanlang.
A)Musayev B)Hamidov C)To`raqulov D)Valixonov
16. O`rta Osiyoda ilk bor sanoat mikroorganizmlar
kolleksiyasini ishlab chiqqan olimani tanlang.
A)Rahimova B)Mavloniy C)Pratov D)Azimov
17. Hayvonlar parazitlarini o`rgangan o`zbek olimini tanlang.
A)Rahimova B)Mavloniy C)Pratov D)Azimov
18. Cho`l va adir o`simliklari ekologiyasini o`rgangan o`zbek olimi
qaysi?
A)Rahimova B)Mavloniy C)Pratov D)Azimov
19. Turon fanlar akademiyasining akademigi berilgan javobni
tanlang.
A)Rahimova B)Mavloniy C)Pratov D)Azimov
20. Laborotoriya jihozlarini va nomlarini mos ravishda
birlashtiring.
a-pinset b-probirka c-skalpel d-petri idishlari e-pipetka f-buyum
oynachasi g-qoplag`ich oyna
1. suv tomizgich 2.bakteriya va zamburug`lar o`stiriladiganidish 3.
qisqich 4. o`tkir tig`li pichoqcha 5. moddalarni xossalarini
o`rganishda ishlatiladigan shisha idish 6. obyektlarni mikroskopda
o`rganish uchun ishlatiladi 7. buyum oynasinidagi obyekt ustiga
yopiladi.
A) a-3; b-5; c-4; d-2; e-1; f-6; g-7;
B) a-3; b-7; c-4; d-2; e-1; f-6; g-5;
C) a-5; b-3; c-4; d-2; e-1; f-6; g-7;
D) a-3; b-5; c2-; d-4; e-1; f-6; g-7;
21. Metabolizm qanday jarayonlarga ajratiladi?
A)sintez va hosil bo`lish reaksiyalari
B)assimulyatsiya va dissimulyatsiya
C)dissimulyatsiya va parchalanish reaksiyalari
D)parchalanish va energiya hosil bo`lish reaksiyalari
22. Barcha tirik organizmlar oziqlanishga ko`ra qanday turlarga
ajratiladi?
A)fototrof va avtotrof
B)go`shtxo`rlar va o`txo`rlar
C)avtotrof va geterotrof
D)xemotrof va geterotrof
23. Tirik organizmlarning kislorod yutib, kabonat angidrid
chiqarish jarayoni nima deb ataladi?
A)nafas olish B)oziqlanish C)fotosinez D)ayirish
24. Ayrish mahsulotlari berilgan javobni aniqlang.
A)kabornat angidrid, glyukoza
B)mochevina, kislorod
C)mochevina, kabornat angidrid, ortiqcha tuzlar
D)mochevina, kislorod, ugleovod
25. Uyatchan mimozaning bargalariga qo`l tekkizilganda yumib
olishi nima deb ataladi?
A)ta`sirlanish B)harakatlanish C)oziqlanish D)energiya ajralishi
26. Passiv harakat qiluvchi organizmlar berilgan javobni tanlang.
A)mimoza, kungaboqar B)bo`ri, suv shillig`i
C)toshbaqa, ilon
D)qo`ng`iz, ayiq
27. Bir organizm ishtirok etadigan ko`payish jarayoni nima deb
ataldi?
A)o`zgaruvchan ko`payish B)jinsiz ko`payish
C)jinsiy ko`payish
D) gametalar orqali ko`payish
28. Ikki organizm o`rtasida irsiy ahborot almashinishi bilan ro`y
beradigan ko`payish turi qanday nomalanadi?
A)o`zgaruvchan ko`payish B)jinsiz ko`payish

---

4
C)jinsiy ko`payish
D) gametalar orqali ko`payish
29. Jinsiy ko`payishda ishtirok etuvchi hujayralar nima deb
ataladi?
A)meratsidiy B)spora C)zoospora D)gameta
30. Sifat jihatdan-a va miqdor jihatdan-b o`zgarish nima deb
ataladi?
A)a-rivojlanish; b-o`sish; B)a-rivojlanish; b-o`sish;
C)a-yuksalish; b-o`sish; D)a-oziqlanish; b-ayirish;
31. Tekshirilayotgan obyektning tabiiy holatini o`zgartirmay,
sezgi organlar orqali o`rganish usuli nomi nima?
A)tajriba B)tarixiy C)taqqoslash D)kuzatish
32. Qadimda yashagan va hozir yashayotgan organizmlarning
o`xshashlik va farqlarini o`rganadigan usul qaysi?
A)tajriba B)tarixiy C)taqqoslash D)kuzatish
33. Organizmning o`sish va rivojlanishi uchun qulay muhit
yaratib uning hayotiy jarayonlarini o`rganish usuli nima deb
atladi?
A)tajriba B)tarixiy C)taqqoslash D)kuzatish
34. To`plangan ma`lumotlar asosida ikki organizmlar
solishtirilib, ular o`rtasidagi o`xshashlik va farqlar
o`rganiladigan usul nomi?
A)tajriba B)tarixiy C)taqqoslash D)kuzatish
35. Otlarning qadimgi ajdodlari nima bilan oziqlangan?
A)zamburug`lar B)go`sht C)o`t D)mikroorganizmlar
36. Predmentni 2-20 martagacha kattalashtirishi mumkin
bo`lgan asbob nomi nima?
A)mikroskop B)mikrotom C)lupa D)pipetka
37. Yuqori qismida okulyar, pastki qismida obyektiv
joylashgan mikroskop qismi nima deyiladi?
A)tubus B)buyum stolchasi C)ko`zgu D)makrovint
38. Obyektga yozug`lik yo`naltirib berish vazifasini
bajaruvchi mikroskop qismi nima deyiladi?
A)turus B)buyum stolchasi C)ko`zgu D)makrovint
39. Ko`z bilan ko`rish mumkin bo`lgan hujayralarni tanlang.
A)piyoz, olma
B)pomidor, tarvuz
C)pomidor, qovun D)banan, qovun
40. Mikroskop stol chetidan qancha masofada joylashadi?
A)10-12 mm B)1-2 sm C)4-5 mm D)3-4 sm
41. Okulyarga qanday qarash kerak?
A)3-4 sm balanddan
B)ko`zlarni yummay
C)bir ko`zni yumgan holda D)4-5 sm balandlikda
42. Obyektiv va obyekt orasidagi masofa qancha bo`lishi
kerak?
A)10-12 mm B)1-2 sm C)4-5 mm D)3-4 sm
43. Tiriklikning eng kichik birligi bu… ?
A)sitoplazma B)organizm C)yadro D)hujayra
44. Leykositlarga xos xususiyatlar berilgan javobni tanlang.
A)qattiq qobiqli
B)soxta oyoq chiqarish xususiyatiga ega
C)qonni mikroblardan tozlaydi
D)B va C javoblar to`g`ri
45. Hujayralarni xususiyatlari bilan birlashtiring.
a-leykosit; b-eritrosit; c-nerv; d-barg og`izchalari;
1. organizmni mikroblardan tozalaydi. 2. kalta va uzun
o`simtalarga ega. 3. suv bu`g`latish va gazlar almashinuvini
ta`minlaydi. 4. ikki tomoni botiq shaklda. 5. soxta oyoq chiqarish
xususiyatiga ega. 6. qonda mavjud.
A) a-1,5,6; b-4,6; c-2; d-3;
B) a-1,4,6; b-5,6; c-2; d-3;
C) a-1,5,6; b-4,6; c-3; d-2;
D) a-1,5,6; b-2,4; c-6; d-3;
46. Piyozning yupqa po`stini kichik obyektivda qaralganda a)... va
yirik obyektivda qarlganda b)... lar ko`rinadi. Nuqtalar o`rnini
to`ldiring.
A) a-rangsiz, zich joylashgan, trapetsiyasimon hujayralar; b-
vakuola, yadro, sitoplazma;
B) a-rangdor zich joylashgan, silindrsimon hujayralar; b-
qisqaruvchi va hazm qiluvchi vakuola;
C) a-rangsiz tarqoq joylashgan, silindrsimon hujayrlar; b-vakuola,
yadro sitoplazma;
D) a-rangsiz, zich joylashgan silindrsimon hujayralar; b-vakuola,
yardo, stoplazama;
47. Yadro shakllanmagan organizmlar nima deb ataladi?
A)eukariot B)avtrof C)prokariot D)geterotrof
48. Eukariot hujayralarning asosiy qismlari qaysilar?
A)membrana, yadro, plastida B)yadro, sitoplazma, membrana
C)yadro, vakuola, membrana D)sitoplazma, vakuola, membrana
49. Irsiy axborotni saqlash va nasldan naslga o`tkazish vazifasini
bajaruvchi organoid qaysi?
A)sitoplazma B)yadro C)membrana D)plastida
50. Hujayraning ichki suyuq qismi nomini tanlang.
A)sitoplazma B)yadro C)membrana D)plastida
51. Hujayrani tashqi tomondan o`rab, himoyalash vazifasini qaysi
organoid bajaradi?
A)sitoplazma B)yadro C)membrana D)plastida
52. Faqat o`simlik hujayrasiga xos bo`lgan organoidni tanlang.
A)sitoplazma B)yadro C)membrana D)plastida
53. Faqat o`simlikb hujayrasiga xos bo`lgan xususiyatlardan birini
tanlang.
A)sellyulozali qobiq B)qisqaruvchi vakuolaga ega
C)yadroga ega
D)yiriklashmaydigan vakuolaga ega
54. Tarkibida yashil pigment saqlovchi plastida qaysi?
A)xromoplast B)leykoplast C)xloroplast D)leykosit
55. Oq yoki rangsiz bo`lgan plastida qaysi?
A)xromoplast B)leykoplast C)xloroplast D)leykosit
56. Gul va mevaga rang beruvchi plastida turi qaysi?
A)xromoplast B)leykoplast C)xloroplast D)leykosit
57. Zahira modda to`plash xususiyatiga ega plastida turi qaysi?
A)xromoplast B)leykoplast C)xloroplast D)leykosit
58. Plastidalarning asta-sekin bir-biriga aylanishi hodisasi to`g`ri
ko`rsatilgan javobni aniqlang.
A)kartoshkaning tugunaklari quyoshda tursa yashil tusga kirishi;

---

5
B)sabzining ildizmevasining yuqori qismi tuproqdan ochib
qoyilsa, yashil tusga kirishi;
C)barglarning sarg`ayishi va pomidorning dastlab oqarib
keyin qizarishi;
D)barcha javoblar to`g`ri;
59. Vakuola tarkibida necha % suv bo`ladi?
A)70-95 % B)70-90 % C)60-70 % D)20-30 %
60. Vakuola tarkibida agar a-uglevod ko`p bo`lsa;
b-organik kislotalar ko`p bo`lsa meva qanday ta`mga ega
bo`ladi?
A)a-shirin; b-achchiq; B)a-chuchuk; b-sho`r
C)a-shirin; b- nordon; D)a-sho`r; b-nordon
61. Faqat hayvon hujayrasiga xos xususiyatlar berilgan
javobni tanlang.
A)sellyuloza qobiqli B)qisqaruvchi vakuolaga ega
C)yadroga ega
D)yiriklashmaydigan vakuolaga ega
62. Maxsus o`simtalar yordamida birikib, to`qimalar hosil
qiluvchi hujayralar qaysi organizmlarga tegishli?
A)bakteriyalarga B)hayvonlarga
C)viruslarga
D)o`simliklarga
63. Bir xil vazifa bajaruvchi hujayralar yig`ilib nimalar hosil
qiladi?
A)to`qimalar B)organlar C)organizm D)organlar sistemasi
64. To`qimalar yig`ilib nimalar hosil qialdi?
A)to`qimalar B)organlar C)organizm D)organlar sistemasi
65. Ustunsimon va bulutsimon hujayralarni qayerda uchratish
mumkin?
A)bargda B)ildizda C)poyada D)kurtakda