1-bob. Pedagogika nazariyasi va amaliyotida ta’lim vositalari muammolari

Grafoproektor — shaffof plyonkadagi tasvir (slaydlar) ni ekranga proektsiyalash uchun qo^,Пaniladigan jitoz hisоblanadi. Undan ma^,ruza vaqtida materiaИarni namoyish qilish uchun, shuningdek guruh ishlari taqdimotida yordamchi vosita s^t^ foydalaniladi. Kodoskop foydalanish uchun quky moslashuvchan vosita bo’lib, bir marta tayyorlangan plyonkadan ko’p marta foydalanish mumkin, bundan tashqari doska bo^,lmagan hoПarda asosiy tushuncha g^,oyalar va natijalarni o’qituvchi plyonkaga flomaster yo^m^ to^,g^,ridan-to^,g^,ri yozib ko^,rsatish ham mumkin.

EHM — Elektron Hisoblash Mashinalari.

Hozirgi kunda ta’lim jarayonini EHM siz tasavvur qilish qiyin. Allaqachon kompyuter o’qituvchi uchun ham talaba uchun ham asosiy vositaga aylanib ulgurgan. Kompyuterning afzallik taraflari anchagina.Uning yordamida electron darslik va juda katta hajmli ma’lumotlarni ihcham holatda saqlash va foydalanish imkoniyati mavjud.Kamchiligi nurlanish tufayli inson salomatligi uchun zararlidir. Kompyuter orqali elektron darslikdagi masala yechilishini quyidagichanamoyish etish mumkin.

Masala. y=x -2x+3 funksiyaning grafigini yasang va uni y=x funksiya grafigi bilan taqqoslang.

у

y=x -2x+3 funksiyaning qiymatlar jadvalini tuzamiz:

x	-3	-2	-1	0	1	2	3
y(^x)	18	11	6	3	2	3	6

Topilgan nuqtalarni yasaymiz va ular orqali silliq egri chiziq o'tkazamiz.

Grafiklami taqqoslash uchun, tola kvadratni ajratish usulidan

foydalanib, у =x²-2x+3 formulaning

shaklini almashtiramiz:

y=x" -2x+1 +2=(x-lУ+2

2 2

Avval v jr vay fx-Jj'

funksiyalaming grafiklarini taqqoslaymiz. Agar fxy'/J nuqta y=xr parabolaning

■y

nuqtasi, ya'ni yi=X! bo'lsa, u holda

■y

(xi+l;yi) nuqta y= (x-1) funksiyaning

grafigiga tegishli bo'ladi.

у

Chunki ffx/ Jj-Jj' X/ V/. Demak,

у у

y=(x-iy funksiyaning grafigi y=xr parabola-dan uni bir birlik o'ngga siljitish (parallel ko'chirish) bilan hosil qilingan

parabola bo'ladi.

Endi y = (x-1)² va

y=(x-1) +2 funksiyalarning grafiklarini taqqoslaymiz. x ning har bir qiymatida

у

У = ^(x-1 +2 funksiyaning qiymati y=(x-

1) funksiyaning qiymatidan 2 taga ortiq. Demak, y = (x - 1) + 2 funksiyaning grafigi y = (x-1) parabolani ikki birlik yuqoriga siljitish bilan hosil qilingan parabola bo'ladi.

7 7

Shunday qilib, y = x - 2x + 3 funksiyaning grafigi y = x parabolani bir birlik o'ngga va ikki birlik yuqoriga siljitish natijasida hosil qilingan parabola bo'ladi.

Doska-stend — mashg’ulotlarda o’quv munozaralari, aqliy hujum, guruh ishlari va boshqa muhokamalar natijalarini hujjatlashtirishda foydalaniladigan o’qitishning texnik vositasidir. Bunda stendga o’sha kattalikdagi qog^,oz qo’yiladi va unga turli rangdagi hamda shakldagi kartochkalar yopishtiriladi. Mashg^,ulot vaqtida stendda mazkur kartochkalar yordamida sxemalar, tuzilmalar, sharhlar va shu kabilarni tuzish mumkin. Doska-stendning afzalligi shundaki, unda kartochkalar (sxemalar, tuzilmalar, sharhlar va hokazo) joylashuvini xoЫagan vaqtda o’zgartirish imkoniyati mavjud. Shuningdek doska-stend bilan ishlaganda qisqa vaqt ichida barcha tinglovchilarning fikr- mulohazalari va g’oyalarini qamrab olish va qayd etish imkoniyatiga ega bo’linadi.

2. 
   bob. Matematikani o’qitishning an’anaviy vositalari 2.1§. Algebrani o’qitishda an’anaviy ta’lim vositalari
   

Eng asosiy vositalardan biri bu sinf doskasi - o’quv materialini vizual namoyish qilishning an’anaviy va qulay vositasidir. Undan o’quv materialining asosiy tayanch nuqtalarini belgilashda, yoki biror narsani tez yozish lozim bo’lganda foydalanish juda qulaydir. Bundan tashqari sinf doskasi ta’lim muassasasining har bir o’quv xonasida mavjuddir.

Kamchiligi: yangi materialni tushuntirish uchun doskada yozilganlarni o’chirishga to’g’ri keladi va avval yozilganlarni qayta ko’rsatish imkoni bo’lmaydi.Bundan tashqari o’qituvchi doskaga holatda bo’ladi va uni eshitish qiyin bo’ladi.

Algebrani ananaviy o’qitishda o’qituvchiga doska, bo’r yetarli bo’ladi, lekin biz bilamizki, har qanday maktab yoshidagi bolaning diqqat e’tiborini ko’pi bilan 20 daqiqagina jalb etish mumkin. Bu qisqa vaqt ichida o’quvchiga kerakli ma’lumotlar yetkazilishi lozim bu esa har qanday pedagokdan katta mahorat talab qiladi. Algebraning ba’zi mavzulari uchun jumladan: trigonometriya, funksiya tushunchasi kiritilayotgan vaqtda an’anaviy ta’lim vositalarining o’zi kamlik qiladi, bu mavzularni maxsus ko’rgazmali qurollar yordamidan foydalangan holda o’quvchilarga yetkazib berish maqsadga muvofiqdir. Masalan proektor yordamida berilgan funksiyaning grafigini namoyish qilish orqali ushbu funksiyaga oid boshqa tushunchalarni ham izohlab ketish mumkin.