1. Bug’ gaz qurilmalarining umumiy xususiyatlari bgq sxemasini va uning tavsifini tanlash

Jadval 1. Energiya ishlab chiqarish qurilmalarining parametrlari

Parametrlar	Belgilar	GTQ	BTQ	BGQ
Quvvat	N, МВт	132	77	209
Tabiiy yonilg'i iste'moli	B, м^3/ч	51107	20367,9	51107
Shartli yonilg'i iste'moli	В, кг/ч	61875,5	24659	61875,5
Tabiiy yoqilg'ining o'ziga xos iste'moli	b, м^3/кВт*ч	0,387	0,265	0,245
Shartli yoqilg'ining o'ziga xos iste'moli	b, кг/кВт*ч	0,469	0,32	0,296
Elektr samaradorligi	эл, %	27,3	34,8	43,2
Issiqlik samaradorligi	t, %	28,1	35,9	44,5

Yuqoridagi jadvaldan ko'rinib turibdiki, eng iqtisodiy bo'lmagan qurilma GTQ hisoblanadi, chunki eng yuqori yoqilg'i sarfiga ega bo'lib, u eng past rentabellikga ega. Eng yuqori quvvatga birlashtirilgan bug' - gaz qurilmasi-209 MVt, shuningdek, eng kam yonilg'i iste'moli kiradi. Xarajatlarni kamaytirish undan oqilona foydalanish natijasida yuzaga keladi. BGQ ning o'ziga xos xususiyati - yuqori samaradorlik-44,5%. Shundan kelib chiqadiki, bug ' - gaz qurilmalarini ishlatish yanada foydali bo'ladi.

Хulosa
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va ta’lim to’g’risidagi qonun talablaridan kelib chiqqan holda mustaqil Respublikamizni yetuk mutaxassislar bilan ta’minlash muhim o’rin tutadi. Malakali mutaxassislar tayyorlab chiqishi uchun ularga muhim bo’lgan adabiyotlarning yetarli bo’lishi va shu bilan birga amaliy jihatdan tajriba ishlarini bajarish bilan o’zlarining bilimlarini mustahkamlashlari zarur. Bu borada «Energetika» (issiqlik energetikasi) ta’lim yo’nalishi talabalari uchun «Bug’ va gaz qurilmalari» fanidan milliy tilda kurs loyihasi 10 ta bo’limdan iborat bo’lgan uslubiy ko’rsatma tayyorlandi. Bu uslubiy ko’rsatmada talabalar Issiklik elektr stantsiyalarida elektr energiya ishlab chiqarish texnologiyasini, bug’ va gaz turbinalarining guruhlanishi va qanday nomlanishini, ularning tuzilishi va ishlash printsipini, ularning tarkibiy qismlari va yordamchi qurilmalarini, bug’ va gaz turbinalarida energiyaning bir turdan boshqa turga aylanish jarayonlarini to’liq o’zlashtiradilar.
Ushbu uslubiy ko’rsatmadagi kurs loyihasini bajarish bilan energetika sohasidagi issiqlik elektr stansiyalaridagi bug’ va gaz qurilmalari va energiya zaxiralarini tejash kabi muammolarni hal qilish elektroenergetikaga bog’liq bo’lgan boshqa mutaxassisliklarga ham qo’llash tavsiya etiladi.