1. Doiraviy kesimli sterjenlar buralishidagi deformatsiyalar Doiravi
Download 273.91 Kb.
|
|
9 – Mavzu: Kesilish va ezilish. Buralish. Mustahkamlik shartlari. Reja: 1. Doiraviy kesimli sterjenlar buralishidagi deformatsiyalar 2. Doiraviy kesimli bo‘lmagan sterjenlarning buralishi Doiraviy kesimli sterjenlar buralishidagi deformatsiyalar Buralishga ishlovchi konstruksiya elementlarining mustahkamligini baholash bilan birga, ko‘p hollarda ularning deformatsiyalarini aniqlashga ham to‘g‘ri keladi. Ayniqsa o‘ta aniqlikda ishlovchi asbob-uskunalarda buralishda hosil bo‘ladigan deformatsiyalarni baholash katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Doiraviy ko‘ndalang kesimli sterjenlarning buralishdagi deformatsiyasi ko‘ndalang kesimlarining bir-biriga nisbatan buralishidan hosil bo‘lib, u buralish burchagi f orqali aniqlanadi, ya’ni Ì ò l r f = 0 GIb dz (7.15) Agar sterjen uzunligi bo‘yicha burovchi moment Mb o‘zgarmas bo‘lsa, u holda buralish burchagini aniqlash formulasi quyidagicha bo‘ladi: f = b Ì ×l GIr (7.16) l – sterjenni uzunligi, f – buralish burchagi bo‘lib, radianlarda o‘lchanadi. Ikkinchi tur elastiklik moduli G ni qutb inersiya momenti Ir ga ko‘paytmasi (GIr) buralishdagi sterjen bikrligi deyiladi. Buralishdagi sterjen bikrligi o‘zgarmas bo‘lsa, u holda ikkita kesimlar orasidagi buralish burchagini shu kesimlar orasidagi burovchi moment epyurasining yuzasi wb ni, buralish bikrligi GIr ga bo‘lish orqali aniqlash mumkin, ya’ni f = GIr (7.17) Bu yerda wb – burovchi moment epyurasining yuzasi bo‘lib, (7.17) formula barcha shakldagi epyuralar uchun o‘rinlidir. Hisoblash ishlarida to‘la buralish burchagi f dan tashqari yana nisbiy buralish burchagi q ni ham aniqlash talab qilinishi mumkin. Bu q kattalik sterjen uzunligi bo‘yicha buralish burchagi o‘zgarishini ifodalab, u rad/m yoki grad/m larda o‘lchanadi. Ko‘p hollarda valning nisbiy buraish burchagi q konstruksiya elementlarini normal ishlashini ta’minlash uchun ruxsat etilgan buralish burchagi [q] orqali chegaralanadi. Umumiy holda [q] ning qiymati [q]=0,3¸1 grad/m bo‘lib, avtomobil kardan vallari uchun [q] » 2,5 grad/m, zarbali yuklanishlarda esa [q]=0,15grad/m deb olinadi. Ba’zan ruxsat etilgan buralish burchagi [q] ni bir metrga emas, balki val diametrining yigirmaga ko‘paytirilgan nisbati olinadi. Barcha hollarda, buralish burchagini chegaralashda quyidagi shart bajarilishi kerak: qmax£ [q] (7.18) Bu (7.18) shart buralishdagi bikrlik sharti deb ataladi. Odatda M GI qmax = max (7.19) r bo‘lgani uchun bikrlik sharti (7.18) dan foydalanib ham val diametrini aniqlash mumkin. Misol: Valning uzatadigan quvvati N=150 o.k. bo‘lib, u minutiga n=60 marta aylansa, mustahkamlik va bikrlik shartlaridan foydalanib valning diametrini aniqlang. Hisoblash ishlarida [t]=600 kgk/sm2, [q]=0,003 grad/sm, siljishdagi elastiklik moduli G= 8× 105 kgk/sm2 ga teng deb olinsin. Val orqali uzatilayotgan burovchi momentni (7.1) ifodadan foydalanib topamiz N Mb = 716,2 n = 716,2×150/60 » 1800 kgk·m = 18×104 kgk·sm. Mustahkamlik sharti (7.11) ga asosan qutb qarshilik momenti Wr ³ Mb = 18×104 = 300sm3 bo‘ladi. Val diametrini Wr » 0,2 d3 dan foydalanib topamiz d ³ 3 0,2 =11,45sm d=11,5 sm deb qabul qilib, kesimni bikrlikka tekshiramiz. Bu holda kesimning qutb inersiya momenti Ir @ 0,1 d4 =0,1×11,54=1745 sm4 bo‘ladi. Valning 1 m yoki 100 sm dagi nisbiy buralish burchagi (7.19) ga asosan Ì q q = GIr = 8×10× ×1745 = 0,000129rad /sm = 0,0074grad /sm >[ ] bo‘ladi.
] Ir ³ Mb q bu yerda [ ]= 0,003grad /sm bo‘lgan burchakni radianda hisoblasak, ] q ya’ni [ rad = 1 grad = 0,0000523rad /sm bo‘lib, Ir uchun quyidagi p qiymatni olamiz 4 Ir ³ G[ b ]= 8×105 ×0,0,0,0,0,523 » 4299sm4. Ir » 0,1d4 dan d ni topsak d = 4 4500 »14,4sm bo‘ladi. Demak, talab etilgan bikrlikni ta’minlashi uchun val d=14,4 sm, ya’ni mustahkamlik shartidan olingan d=11,5 kattaroq bo‘lishi kerak. diametri sm dan Download 273.91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|