1. Elevatorlarning samaradorligi va turlari

2.18-rasm.Balkali turdagi quvurlar elevatorlarining konstruksiyasi
Balkali elevatorlarning kamchiligi ularni katta og’irligi va metall sarflanmasidir. Kichik yuk ko’taruvchanlikda ham ularning massasi 40-50 kg-ni, yuk ko’taruvchanligi 75-80 t bo’lganda massasi 80-100 kg-ni tashkilqiladi, ular bilan kulda operatsiyalarni bajarish juda og’irbo’ladi.
Elevatorlarni massasini kamaytirish uchun po’lat korpusdagi detallarni yuqorimustahkamlikdagi AK-8 alyuminiy qotishmasiga almashtirishga erishildi. Bunday elevatorlar ishlatilganda massasi tomonidan yutuqqa erishilgan, lekin bilan, musta bilan, mustahkamligi talabga javob bermadi va uzoq muddatga chidash beraolmadi.
Po’latni yuqori mustahkamlikli yengil qotishmali material bilan detallarini almashtirish quyidagi sharoitda amalga oshiriladi.

Bu yerda: m₁, m₁ - po’lat va qorishmaning massasi;
, - materiallarning oquvchanlik chegaralariga mos keladi; ва , - materiallarning zichligi, po’latning zichligi, Oddiy tovlanmagan 0,4 % li uglerodli po’latdan foydalanilganda , ga teng bo’lganda, АК-8 bo’ladi. Bunda = 0,33, ya’ni yengillashish samarasi bo’ladi. Elevatorlarni tayyorlashda issik ishlov berilgan yuqori mustahkamlikka ega bo’lgan po’latdan foydalanish mumkin, lekin yengil aralashmali elevatorning massasi og’irlashib ketadi.
Shunday qilib, bunday sharoitda yengil aralashmadan foydalanilganda ham elevatorning massasi kamaymaydi. Yengillashtirish uchun faqat yangi konstruksiyadan, vtulkali elevatordan foydalanish kerak bo’ladi
Bunday turdagi elevator shtrop bilan sharnirli bog’langan holda olib kelinadi. Konstruksiya shunday shaklda qurilganki, korpusning ichki yuzasining bo’shlig’i-bu elevatorning asosiy og’irligini tashkil qiladi.
Yangi qarorlarni qabulqilinishi elevator konstruksiyasining sifatli bo’lgan yangi og’irlikdagi ko’rsatkichi bilan ta’minladi. Elevatorning yuk ko’tarishquvvati 80 tonnaga teng bo’lganda uning og’irligi 16 kg-ni tashkilqiladi, taxminan balkaning elevatorga nisbatan og’irligi to’rt martaga kichikdir.
Vtulkali elevatorning qurilmasini tarkibi shtroplarni tayyorlashni keskin soddalashtirdi, unga ilgakli ko’rinish berildi va uning massasini ko’p marta kamaytirdi.
Elevatorning massasini ko’p martali kamayishi uning asosiy detallarini boshqa turdagi mukammallashgan texnologiyadan foydalanib tayyorlash maqsadga muvofiq ekanligini ko’rsatdi: korpusi po’latli tayyorlanmadan qo’yma mumlash modelida tayyorlandi, unga mexanik ishlov berilganda metall qirindilarining sarfi o’n martaga qiskardi.
Elevatorni ishlatish davrida ularni vaqti-vaqti bilan nazorat qilib borish kerak: barmoq va prujinalar, shplintlarning sozligi, yana stvorka, zashelka va fiksatorni. Yer osti ta’mirlash ishlari yakulangach, uning yuzasi tozalanishi
kerak. Elevator 5 yil muddatga ishlatishga mo’ljallangan.
ASG-75 avtomatik universal spayderlar ishlab chiqariladi (2.20-rasm).