1. Erik Eriksonning rivojlanish psixologiyasi E. Eriksonning shaxsiy hayotdagi inqirozlarga qarashlari

Eriksonning ego rivojlanishi nazariyasining markazida epigenetik printsip turadi. Erikson shaxsning psixososyal rivojlanishining sakkiz bosqichini ta'riflagan: go'daklik (bazal ishonch - bazal ishonchsizlik); erta bolalik (avtonomiya - sharmandalik va shubha); o'yinning yoshi (tashabbuskorlik - aybdorlik); maktab yoshi (mehnatsevarlik - pastlik); yoshlik (ego-o'zlik - rol chalkashligi); erta etuklik (yaqinlik - izolyatsiya); o'rtacha etuklik (hosildorlik - inertsiya); nihoyat, kech etuklik (ego-integratsiya - umidsizlik).

Erikson ham psixoanalist edi, lekin uning qarashlari boshqacha edi. Freyd singari Erikson shaxsiyat tuzilishini uchta asosiy komponenti: id, ego va superego nuqtai nazaridan ko'rib chiqdi. Ammo psixoanaliz asoschisidan farqli o'laroq, Erikson ongsiz instinktlarni emas, balki Ego shaxsiyatining shakllanishi va rivojlanishida etakchi rolni berdi. Olim shaxsning shakllanishida inson yashayotgan jamiyat muhim rol o'ynaydi, deb hisoblagan. Erikson shaxsning aqliy rivojlanishi bilan jamiyatning ta'siri o'rtasida chambarchas bog'liqlik borligini ta'kidladi.

Erikson ham psixoanalist edi, lekin uning qarashlari boshqacha edi. Freyd singari Erikson shaxsiyat tuzilishini uchta asosiy komponenti: id, ego va superego nuqtai nazaridan ko'rib chiqdi. Ammo psixoanaliz asoschisidan farqli o'laroq, Erikson ongsiz instinktlarni emas, balki Ego shaxsiyatining shakllanishi va rivojlanishida etakchi rolni berdi. Olim shaxsning shakllanishida inson yashayotgan jamiyat muhim rol o'ynaydi, deb hisoblagan. Erikson shaxsning aqliy rivojlanishi bilan jamiyatning ta'siri o'rtasida chambarchas bog'liqlik borligini ta'kidladi.

E.Eriksonning shaxsiy hayotdagi inqirozlarga qarashlari

Erikson nazariyasiga ko'ra, inson 8 ta asosiy hayotiy inqirozni boshidan kechiradi, ular o'zlikni anglash shakllanishi jarayoni bilan chambarchas bog'liq.