Denov tadbirkorlik va pedagokika institutining Filalogiya fakulteti o`zga tilli guruhlarda

Denov tadbirkorlik va pedagokika institutining

Filalogiya fakulteti o`zga tilli guruhlarda

Rus tiliyo`nalishi talabasi Ergasheva Gulsevarning

Mediasavodxonlik va axborot madaniyati

Fanidan yozgan mustaqil ish taqdimoti

Mavzu:Media sohasining tuzilishi va ta’siri

Reja:

• Axborotga odamlarning ehtiyoji
• Matbuotda so’z va axborot erkinligi
• Axborotni daromat manbaiga aylantirish

• "Axborotga ehtiyoj" atamasi birinchi marta jurnalist Robert Teylor tomonidan "Savol berish yoʻli" maqolasida ishlatilgan. (inglizcha: The Process of Asking Questions) 1962-yilda Amerika hujjatlarida nashr etilgan. Maqolada Teylor shaxs ongli ravishda yoki ongsiz ravishda axborot tizimidan qanday javob olishini tasvirlashga harakat qildi.Shuningdek, u axborot izlovchi va berilgan tizim oʻrtasidagi oʻzaro taʼsirni oʻrgangan.
• Teylorning soʻzlariga koʻra, maʼlumotlarga boʻlgan ehtiyojlar soʻrovlarning aniqligining toʻrtta darajasiga ega:
• foydalanuvchi real shakllantira olmaydigan, ammo uning ongsizligida shakllanmagan shaklda mavjud boʻlgan "ideal savol";
• axborotga boʻlgan ehtiyojga ongli munosabat, lekin noaniq shaklda (shu darajada tushunish bilan shaxs unga soʻrov berishga yordam beradigan bilimdon odamga murojaat qilishi mumkin);
• tadqiqotchining savoli, u nimani qidirayotganidan va qanday shaklda xabardor ekanligi;
• savol axborot tizimida taqdim etilgan shaklda.

Teylor maʼlumot soʻrovini anglash modelini taklif qildi va u ongsiz maʼlumot soʻrovining mavjudligi mavzusiga ham toʻxtaldi. Ongsiz shakldagi maʼlumotni aniq tuzilishi mumkin emas[1].
Dastlab, ehtiyoj inson psixikasi darajasida paydo boʻladi, keyin u fikrlash darajasiga oʻtadi, undan keyin til darajasi keladi, unda model soʻz bilan ifodalanadi . Darajadan darajaga oʻtish, model koʻpincha deformatsiyalanadi va natijada aqliy darajada paydo boʻlgan modelga toʻliq mos kelmaydigan soʻrov boʻladi[2.
Ilmiy adabiyotlarda "axborot" ehtiyojlari koʻpincha shunday nomlanadi:
materiya va energiya almashinuvi kabi tirik mavjudotlar uchun zarur boʻlgan hissiy maʼlumotlarga organik (biogen) ehtiyoj;
ijtimoiy maʼlumotlarga maʼnaviy ehtiyoj;
ilmiy va texnik maʼlumotlarga kasbiy ehtiyoj.