1. Fanning axamiyati. «Sanoat axborot boshqaruv tizimlari» fani doirasida о‘rganiladigan masalalar

1-MA’RUZA 

Mavzu: «Sanoat axborot boshqaruv tizimlari» faniga kirish 

Reja: 

1.    Fanning axamiyati. 

2.  «Sanoat  axborot  boshqaruv  tizimlari»  fani  doirasida  о‘rganiladigan 

masalalar. 

 

Tayanch  iboralar:  IP  tarmoq  ,Internet,  TCP/IP  tarmoqlar,  manzillash, 

birlamchi  tarmoq,  ATM    texnologiyasi,  maxalliy  tarmoqlar,  global  tarmoq, 

korporativ tarmoq. 

 

1.Fanning axamiyati 

Axborotni  bir  kompyuterdan  ikkinchi  kompyuterga  uzatish  muammosi 

xisoblash texnikasi paydo bо‘lgandan beri mavjuddir. Axborotlarni bunday uzatish 

aloxida foydalanilayotgan kompyuterlarni birgalikda ishlashini tashkil qilish, bitta 

masalani bir necha kompyuter yordamida xal qilish imkoniyatlarini beradi. Bundan 

tashqari  xar  bir  kompyuterni  ma’lum  bir  vazifani  bajarishga  ixtisoslashtirish  va 

kompyuterlarning  resurslaridan  birgalikda  foydalanish,  xamda  kо‘pgina  boshqa 

muammolarni xam xal qilish mumkin bо‘ladi. 

Kompyuter  tarmoqlari  xozirgi  zamon  taraqqiyotining  ajralmas  bir  qisimi 

bо‘lib  qoldi.  Banklar,  pochta,  telegraf,  telefon,  korxonalar,  о‘quv  muassasalari, 

axborot  resurs  markazlari,  savdo  korxonalari  va  uylar  –  barchasi  kompyuter 

tarmog‘i bilan bog‘lanib va ular Internet tarmog‘iga ulangandir. 

Eng  taniqli  tarmoqlarning  namoyondasi  IP  tarmoq  –  Internet  tarmog‘i  – 

global  tarmoqdir,  maxalliy  IP  tarmoqlarni  Siz  xar  bir  korxonada  uchratishingiz 

mumkun.  Bu  tarmoqlarni  tashkil  etuvchilarini,  ularni  yaratish  va  ularning 

resurslaridan  maqsadli  xamda  unumli  foydalanish  masalalari  xozirgi  kunning 

dolzorb talablaridan biridir. 

Korxona  va  texnologik  jarayonlarni  odam  fatorisiz  axborot  tizimlari  va 

kompyuter tarmoqlari orqali boshqarish maxsulot sifatini oshirish xamda korxona 

unumdorligini oshirishning muxum omilidir. 

 

2.«Sanoat axborot boshqaruv tizimlari» fani nimani о‘rgatadi. 

Kompyuter  tarmoqlari  xozirgi  kunda  taraqqiyotining  asosiy  qisimi  bо‘lib 

qoldi.  Banklar,  pochta,  telegraf,  telefon,  aeraport,  temir  yо‘l,  turli  korxonalar, 

о‘quv  muassasalari,  axborot  resurs  markazlari,  savdo  korxonalari  va  uylar  – 

barchasi  kompyuter  tarmog‘i  bilan  bog‘lanib  va  ular  Internet  tarmog‘iga 

ulangandir. 

Eng taniqli tarmoqlardan  IP tarmoq  –  Internet  tarmog‘i  – global  tarmoqdir, 

maxalliy  IP  tarmoqlarni  Siz  xar  bir  korxonada  uchratishingiz  mumkun.  Bu 

tarmoqlarni tashkil etuvchilarini, ularni yaratish va ularning resurslaridan maqsadli 

xamda unumli foydalanish masalalari xozirgi kunning dolzorb talablaridan biridir. 

Sanoat  axborot  boshqaruv  tizimlari  fanidoirasida  Biz  quyidagi  asosiy 

masalalarni о‘rganib chiqamz: 

Kompyuter  tarmoqlarini  qurish.  Paket  va  kanallarni  kommutatsiyalash. 

Standart tarmoqlar. Maxalliy tarmoq xususiyatlari. Kommutatsiyalanuvchi Eternet 

tarmoqlari.  Maxalliy  tarmoqlar.  Simsiz  maxalliy  tarmoqlar.  TCP/IP  protokollar 

steki.  TCP/IP  tarmoqlarida  manzillash.  TSR  va  UDP  transport  bosqichidagi 

protokollar.  Yordamchi  protokollar  va  TCP/IP  stek  vositalari.  Global  tarmoq 

texnologiyasi.  Birlamchi  tarmoqlar.  ATM  va  MPLS  texnologiyasi.  IP  global 

tarmoqlar.  Elektron  pochta.  Kompyuterning  va  tarmoqning  xafsizligi.  Shifrlash, 

sertifikat,  elektron  imzo.  Sanoat  axborot  boshqaruv  tizimlari.  Xisoblash  tizimlari 

va tarmoqlarni sinflari, sinflar bо‘yicha tо‘rlarni tavsiflari. Hisoblash tizimlarining 

arhitekturasi,  industrial  tarmoqlarni  tuzilish  xususiyatlari.  Zamonaviy  ishlab 

chiqarish tizimning konsepsiyasi.