1. Foydalanuvchi huquqlarini sozlash ya’ni anydesk programmasi orqali masofadan ruhsatlarni sozlab ko’rsating

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TОSHKЕNT AХBОRОT TЕХNОLОGIYALARI UNIVЕRSITЕTI


Operatsion tizimlar fanidan 3-amaliy ish
Bajardi:712-20AXF guruh talabasi O’rinov Jahongir


Ilmiy rahbar:  Ro‘ziyeva Gulshaharxon
Toshkеnt - 2023


1. Foydalanuvchi huquqlarini sozlash ya’ni ANYDESK programmasi
orqali masofadan ruhsatlarni sozlab ko’rsating.









2. Antiviruslarni o’rnatib ko’rsating. O’zingizni kompyuteringda bajarib
ko’rsating










3 Tarmoq . Foydalanuvchilar huquqlarini bo’lishish va sozlash.
Tarmoq - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalarni bog'lanishidan hosil bo'ladigan aloqadir. Bunga misol qilib ixtiyoriy narsa olish mumkin. Masalan bir kompyuterdan boshqasiga ma'lumot uzatish yoki bir necha kishilik yoki jamoaviy o'yinlarni o'ynash imkoniyati mavjud. 2ta insonni telefon orqali suhbat qurishida ham asosi sifatida tarmoq yotadi. Qisqacha aytadigan bo'lsak, har qanday qurilmani boshqa qurilmalar bilan aloqa qilishida tarmoq tushunchasi yotadi.


TARMOQ TURLARI

1. 
   PAN (Personal Area Network) – ko'pi bilan 8ta qatnashchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 30 metrgacha.
   
2. 
   LAN (Local Area Network) – 10 tadan 100 gacha foydalanuvchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 100 metrgacha.
   
3. 
   CAN (Campus Area Network) – o'ziga bir necha LAN tarmoqlarini birlashtiradi. Katta va ko'p segmentli LAN hosil qilinadi.
   
4. 
   MAN (Metropolitan Area Network) – shahar qamrovidagi tarmoq. 1000 metr masofani o'zida qamrab oladi va o'zida 1000 ta foydalanuvchilarni o'ziga birlashtiradi.
   
5. 
   WAN (Wide Area Network) – global kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Million abonentlarni o'zida birlashtiradi (Internet).
   

"Tarmoq protokollari" deyilganida, bir tarmoq ustida ma'lum bir maqsad uchun xabar almashish va yuborish jarayoni uchun qo'llaniladigan xususiy usullarni ifodalaydigan muhim dastur ma'nolariga ega bo'lgan dasturlar va odatlar kastediladi.


Tarmoq protokollari turli xil bo'lishi mumkin. Ularning har biri maqsad va talablariga ko'ra mos keladigan tarzda ishlaydi. Masalan, bir protokol tarmoqdagi ma'lumotlarni yaxshi tashqi holatlardan himoya qilishni, boshqa bir protokol esa ma'lumot almashishni osonlashtirishni ta'minlaydi.


Eng mashhur tarmoq protokollari bilan yaqin tanish bo'lgan odamlar ko'pincha Internet Protokol (IP) bilan tanishishadi. IP, ma'lumotlarni Internet ustida almashish uchun o'rnatilgan standart protokoldir. Ushbu protokol IP manbasidagi tarmoqda tarmoq qurilmasi bilan bir-biriga bog'liq tarmoq idoralarni aniqlashda foydalaniladi. Bunda har bir qurilma IP-manzil bilan yozilgan xabarlarini tarmoqdagi boshqa qurilmalarga yuborishadi.


Internet Protocol (IP): Tarmoqdagi ma'lumotlar paketlarida almashishda qo'llaniladigan standart protokol. Bu protokolning 2-versiyalari (IPv4 va IPv6) mavjud.


Transmission Control Protocol (TCP): Bu protokol ma'lumotlar yuborilishida noto'g'riyo'q xatolar paydo bo'lishini oldini olish uchun ishlatiladi. Bunda, ma'lumotlarni kichik paketlar bo'limida yuborish va qabul qilish amalga oshiriladi.


User Datagram Protocol (UDP): Bu protokol esa noto'g'riyo'q xatolar paydo bo'lishi mumkin, ammo ma'lumot almashishda tezroqroq va yengil ishlashga imkon beradi.


File Transfer Protocol (FTP): Bu protokol fayllarni serverdan istemoga yuklash va yuborishda ishlatiladi.


Simple Mail Transfer Protocol (SMTP): Bu protokol elektron pochtani yuborish uchun ishlatiladi.


Post Office Protocol (POP): Bu protokol elektron pochtani o'qish uchun ishlatiladi.


Internet Message Access Protocol (IMAP): Bu protokol elektron pochtani serverda saqlash va unga kirish uchun ishlatiladi.


HyperText Transfer Protocol (HTTP): Bu protokol Internetda veb-sahifalar va foydalanuvchi interfeyslari ko'rsatish uchun ishlatiladi.


Secure Socket Layer (SSL) / Transport Layer Security (TLS): Bu protokollar ma'lumotlarni almashishda himoya qilish uchun ishlatiladi. SSL nisbatan eski versiyasi hisoblanadi, TLS esa uni o'z ichiga olgan yangi versiya.


Domain Name System (DNS): Bu protokol Internetdagi ma'lumotlar bazasida manzil nomlarini IP manzillariga o'zgartirishda qo'llaniladi.


Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP): Bu protokol tarmoqdagi qurilmalarga avtomatik IP manzil va boshqa sozlamalarni taqsimlashda ishlatiladi.


Border Gateway Protocol (BGP): Bu protokol tarmoq operatorlari o'rtasidagi aloqalarni boshqarishda qo'llaniladi.


Simple Network Management Protocol (SNMP): Bu protokol tarmoqdagi qurilmalar uchun monitoring va boshqarishning oddiy usuli sifatida ishlatiladi.