1. Haqiqat tushunchasi

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
1. Haqiqat tushunchasi. Haqiqatning asosiy shakllari
1. Haqiqat tushunchasi.
2. Haqiqatning asosiy shakllari.
3. Haqiqatni bilishda dalillarning roli.
Haqiqat bilimlarning ob'ektiv borliqqa muvofiq borinishida o bilish rivojlanishining yakuni va omilidir.
Falsafa tarixida haqiqat (bilimlarning haqiqiyligi) muammosi qadimgi davrlardayoq ta'riflangan. da haqiqat oliy sharofatdir deyiladi. Darhaqiqat insoniyat doimo haqiqatga intilgan. Zero haqiqat adolatga, sharofatga eltadigan buk qudrat. Aristotel fikricha haqiqat rtasidagi muvofiqlikdir.

Platon haqiqatni gayritabiiy mustaqil ideal mohiyat sifatida tushungan, inson bilimi jonning shu gon narsalarda emas, balki aqlda mavjud bozi boglgan aqlga munosabati darajasidagina haqiqiy deb nomlanishi mumkin, deb qayd etgan.



Beruniy fikricha, haqiqat bilimning voqyelikka muvofiqligidir. Forobiy fikricha, haqiqatni bilish aqlning kamolotiga bogshilish orqali erishiladi. Faol aqlda borliqning eng oliy darajasi bolishi mumkin emas, haqiqat bitta, shu bois falsafa ham bir nechta bo bilish nazariyasining bosh kategoriyasi. U borliqning bilishdagi ideal ifodasi, chunki haqiqat ongdan, bilayotgan sub'ektdan tashqarida va undan qat'iy nazar mavjuddir. Haqiqat lgan mazmuni. U bilish jarayoni, bilish in'ikosining natijasidir. Haqiqat ilmiy nazariyada mujassamlashgan anglab yetilgan tasdiqlovchi mulohazalar koz ifodasini topadi. Har qanday ilmiy nazariya rivojlantirilishi, ba'zan boshqa, yanada haqiqiyroq nazariya bilan almashtirilishi lozim. Shu ma'noda haqiqat Avesto mulohazalar va amaldagi holat ooyalar dunyosiga mos keluvchi goyalar dunyosi bilan mushtarakligi darajasidagina haqiqiydir, deb hisoblagan.

Foma Akvinskiy haqiqat yolgladi, har bir narsa oliq boliq. Bu aql inson qalbidadir, uning kamolotiga esa faol aqlga qolgan. Birinchi sababdan boshlab to oxirgi haqiqatning barcha sura shakllari mavjud. Shuningdek Forobiy va uning izdoshlari fikricha, haqiqat bir nechta bolishi mumkin emas. Haqiqatni ob'ektiv-idealistik tushunishning olamasdan qarash va uni insonning ob'ekt haqidagi bilimi xossasi sifatida emas, balki empirik borliqqa qooyaning xossalari sifatida talqin qilishda namoyon bolanadi, biroq mazkur bilim unda tashqi, mustaqil dunyoning aks etishiga bognalish intuitivizm degan nom oldi. Unga Shopengauer asos soldi. U aql va ilmiy bilishning ustuvorligini rad etdi, fanni intuitsiyadan keyingi oydi. Ilmiy izlanish intuitsiyaga asoslanadi, demak, unga bogladi va bo intuitsiyaning bir turi, degan g tugullanadi. Haqiqatni ob'ektiv-idealistik tushunishning olamasdan qarash va uni insonning ob'ekt haqidagi bilimi xossasi sifatida emas, balki empirik borliqqa qooyaning xossalari sifatida talqin qilishda namoyon bolanadi, biroq mazkur bilim unda tashqi, mustaqil dunyoning aks etishiga bognalish intuitivizm degan nom oldi. Unga Shopengauer asos soldi. U aql va ilmiy bilishning ustuvorligini rad etdi, fanni intuitsiyadan keyingi oydi. Ilmiy izlanish intuitsiyaga asoslanadi, demak, unga bogladi va bo intuitsiyaning bir turi, degan g tugullanadi.

http://fayllar.org