Mavzu: Qobiliyatlar haqida sharq mutafakkirlarining fikrlari. Reja

Mavzu: Qobiliyatlar haqida sharq mutafakkirlarining fikrlari.
 
Reja:
1 Qobiliyat tushunchasiga tasnif
2 Qobiliyat turlari
3 Sharq mutafakkirlarining qobiliyatlar haqida fikrlari

.

Qobiliyat insonning shunday psixologik xususiyatidirki, bilim, konikma, malakalarini egallash shu xususiyatlarga bogliq boladi. Lekin, bu xususiyatlarning ozi bu bilim va konikmalarga taalluqli bolmaydi. Malaka, konikma va bilimlarga nisbatan odamning qobiliyatlari qandaydir imkoniyat tarzida namoyon boladi. Qobiliyatlar imkoniyatlardan iborat bolib, biror bir ishdagi mahorat darajasi haqiqatdir. Bolada namoyon boladigan musiqaga qobiliyati uning musiqachi bolishi uchun imkoniyatlar, maxsus talim berilishi, qatiylik, salomatligining yaxshi bolishi, musiqa asbobi, notalar va boshqa kopgina sharoitlar bolishi kerak. Bularsiz qobiliyatlar taraqqiy etmay turiboq sonib ketishi mumkin

Qobiliyatlarning miqdor va sifat tavsifi

Qobiliyatlarning sifat jihatdan tavsifi odam mehnat faoliyatining qaysi sohasida (pedagog, sport, savdo va boshqalar) yengillik bilan "ozini topa oladi" va qanday qilib katta yutuq va natijalarga erisha oladi degan savolga javob berish imkoniyatini beradi. Qobiliyatlarni miqdor tavsifi va ularni olchash muammosi bilan koproq chet el psixologlari (Kettell, Termen, Spirmen) va boshqalar shugullanganlar. Ular kattalarda kobiliyatni olchash usuli sifatida aqliy iste'dod

testlaridan foydalanganlar. Bolaning aqliy iste'dod koeffisenti

I Q aqliy yoshi

Bolaning haqiqiy yoshi

Psixologiya fanida qobiliyatlar quyidagicha tavsiflanadi:

• Psixologiya fanida qobiliyatlar quyidagicha tavsiflanadi:
• 1.Tabiiy qobiliyatlar odamlar va hayvonlar uchun xos bolib, idrok qilish xotirada saqlash, oddiy muloqotga kirisha olish shular jumlasidandir. Biologik jihatdan asoslangan bu qobiliyatlar asosini shartli reflekslar hosil bolish jarayoni tashkil etadi. Insondagi va yuksak darajada rivojlangan hayvonlardagi bu qobiliyatlar bir-biridan farq qiladi.
• 2.Maxsus insoniy qobiliyatlar ijtimoiy-tarixiy tabiatga ega bolib, ijtimoiy hayot va taraqqiyotni ta'minlaydi. Maxsus insoniy qobiliyatlar oz navbatida umumiy va xususiy qobiliyatlarga bolinadi.
• 3.Umumiy qobiliyatlar insonning turli faoliyatlari muvaffaqiyatini ta'minlovchi aqliy qobiliyatlar xotira va nutqning rivojlanganligi, qol harakatlarini aniqligi va boshqa xususiyatlardan iborat. Xususiy qobiliyatlar alohida olingan bir faoliyatning muvaffaqiyatini ta'minlaydi. Bu qobiliyatlar alohida muloqotning bolinishini taqozo etadi. Masalan, matematika, texnika, badiiy ijodiy, sportga bolgan qobiliyatlar shular jumlasidandir