2. 2 Qatlamlarning birlamchi gorizontal yotishi


Download 404.56 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/9
Sana26.12.2021
Hajmi404.56 Kb.
#182823
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
7-Amaliy mashgulot Qatlamlar va qatlamlanishni geologik xaritalarda korsatish uslublari, shartli belgilar (1)



2.2 Qatlamlarning birlamchi gorizontal yotishi 

Qatlamlarning  gorizontal  yotishi  qatlamlanish  yuzasining  gorizontal 

tekislikka  nisbatan  parallelligi  bilan  belgilanadi.  Tabiatda  qatlamlarning  mutlaq 

gorizontal  yotishi  kamdan-kam  uchraydi.  Bu  cho’kindi  to’planayotgan  havzalar 

yuzasi relyefniing dastlabki notekisligidan kelib chiqadi. Shuning uchun ham hosil 

bo’layotgan qatlamlar yuzasi bir qancha qiyalikka ega bo’lishi mumkin. Bu qiyalik 

1-2

0

  atrofida  bo’lib,  bunday  qatlamlarni  gorizontal  yotgan  deb  qabul  qilish 



mumkin. 

Keng  maydonlarni  egallab  yotuvchi  cho’kindi  havzalari  (dengiz,  ko’l 

akvatoriyalari,  materik  tekisliklari  va  past  tekisliklari)  yuzasining  qiyaligi  ancha 

kam,  ko’z  ilg’amas  bo’ladi.  O’rta  Osiyoning  G’arbiy  qismini  egallagan  bepoyon 

Turon  past  tekisligi  shular  jumlasidandir.  Bu  Yerda  hosil  bo’layotgan  to’rtlamchi 

kontinental yotqiziqlarining birlamchi yotish qiyaligi sezilarli emas. 

Tabiatda  yuz  berayotgan  jarayontaming  barchasi  muvozanatga  intilish 

qonuniga  asosan,  dastlabki  notekis  yuzalar  cho’kindi  hosil  bo’lishi  davomida 

tekislanib  boradi.  Bu  muvozanat  tektonik  kuchlar  natijasida  buzilishi  mumkin. 

Shuning  uchun  ham tektonik kuchlar ta’sir qilmagan qatlamlar o’zining birlamchi 

gorizontal yotish holatini uzoq muddatgacha saqlab qoladi. 

Relyefi  notekis  bo’lgan  tog’li  o’lkalarda  hosil  bo’layotgan  yotqiziqlarning 

birlamchi  yotish  qiyaligi  ancha  yuqori,  5-10

0

  va  undan  ortiq  bo’lishi  mumkin. 



Ularning  birlamchi  yotish  burchagi  hosil  bo’lish  sharoiti  bilan  chambarchas 

bog’liq.  Elyuvial  yotqiziqlar  nurash  materiallarining  chetga  olib  ketilmaganligi 

sababli yuvilish yuzasi qiyaligini ifodataydi 

 Delyuvial  yotqiziqlar  ham  nurash  matenallarning  yomg’ir  va  qor  suvlari 

yordamida 

tog’ 



yonbag’irlarida  va  ularning  etaklarida  to’planishi  natijasida  birlamchi  relyef 

yuzasining  nishabligiga  bog’liq  holda  ma’lum  qiyalik  burchagiga  ega  bo’ladi. 




Download 404.56 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling