Mahsulot sifati navlar bo‘yicha belgilanadigan mahsulotlarni ikki kategoriya bo‘yicha tarkiblash mumkin: - - oliy sifat kategoriyasi;
- - birinchi sifat kategoriyasi.
- Mazkur sifat kategoriyalari orqali mahsulotning xalqaro va mamlakat standarti talablariga mosligi o‘rganiladi.
- Mahsulot sifatini oshirish realizatsiya jarayonini tezlashtiradi, mahsulotga bo‘lgan talabni to‘laroq qondiradi, tovar pul muomalasini tezlashtiradi, eksport imkoniyatlarini oshiradi.
Ko‘rsat-kichlar
|
Mahsulot birligini bahosi, so‘m
|
Ishlab chiqarilgan mahsulot, (dona)
| |
Reja-ning bajarilishi, %
|
Jami mahsulotdagi ulushi, (%)
| |
Ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati (ming so‘m)
| | | | |
biznes rejada
|
haqi-qatda
| |
biznes rejada
|
haqi-qatda
|
biznes rejada
|
haqi-qatda
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
Oliy sifatdagi mahsulot
|
10000
|
5000
|
6000
|
120
|
45,4
|
43,0
|
50000
|
60000
|
Birinchi sifatdagimahsulot
|
6000
|
10000
|
15000
|
150
|
54,6
|
57,0
|
60000
|
80000
|
Jami
|
X
|
15000
|
21000
|
140
|
100,0
|
100,0
|
110000
|
140000
| Mahsulot assortimentini boshqarish va ishlab chiqarish maromiyligi tahlili - Mahsulotlar nomenklaturasi – deb, miqdor holida tovarlar guruhlari, kichik guruhlari va pozitsiyalarini belgilashda hamda hisobga olishda qabul qilingan ro‘yxatidir.
- Tovar (ish, xizmat)lar assortimenti – deb esa, mahsulotlarning ma’lum bir belgilariga qarab, ya’ni, uning turlari, navi, o‘lchami, markasi, artikullariga qarab ajratiladigan mahsulotlar xilidir.
- Tovarlar nomenklaturasi va assortimentini o‘rganishda o‘rtacha assortiment rejasining bajarilishi tahlil etiladi.
Assortiment rejasining bajarilishi tahlili (qiymat ifodasida) | |
Mahsulot turlari
|
Rejada
|
Haqiqatda
|
Assortiment-ga qabul qilingan mahsulot hajmi
|
Assortiment bo‘yicha reja bajarilishi,
%
|
Umumiy reja bajarilishi,
%
|
1
|
A
|
12000
|
15000
|
12000
|
100
|
125
|
2
|
B
|
25000
|
30000
|
25000
|
100
|
120
|
3
|
S
|
10000
|
9000
|
9000
|
90
|
90
|
4
|
D
|
40000
|
35000
|
35000
|
87.5
|
87.5
|
5
|
Jami
|
87000
|
89000
|
71000
|
81.6
|
103
|
Kas- mahsulоt assоrtimentini bajarilishi kоeffitsientda;
Nas – assоrtimentga qabul qilingan mahsulоt;
Np- jami rejadagi mahsulоt qiymati.
Mahsulot ishlab chiqarish maromiyligining tahlili
O‘n kunliklar
|
Hisobot yili
| |
Maromiylik hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot
|
Reja bajarilishi, %
|
Maromiylik hisobiga reja bajarilishi, %
| | |
Biznes rejada
|
Haqi-qatda
| | | |
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1- chorak
|
25000
|
15000
|
15000
|
60
|
60
|
2- chorak
|
25000
|
20000
|
20000
|
80
|
80
|
3 chorak
|
25000
|
30000
|
25000
|
120
|
100
|
4-chorak
|
25000
|
40000
|
25000
|
160
|
100
|
Jami
|
100000
|
105000
|
85000
|
105
|
85
|
Marоmiylik kоeffitsienti:
85000
KM = ------------ = 0,85
100000
SOTISH HAJMINI TAHLILI - Mahsulot ishlab chiqarish uzviyligi, davomiyligi ta’minlanadi qachonki ularni sotish to‘liq ta’minlansa yoki to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilsa. Ishlab chiqarish murakkab jarayon-lekin sotish undanda murakkab jarayon. Shu sababli tahlilda, mahsulot, ish va xizmatlarni sotish hajmini o‘rganishga alohida ahamiyat qaratiladi.
- Ishlab chiqarilgan va tayyor mahsulotlar qatoriga kiritilgan aktivlarni sotish xo‘jalik faoliyatidan olinadigan daromadlarni asosiy manbasi hisoblanadi.
Mahsulot, ish xizmatlarni sotishni tahlil etish orqali nafaqat muammolarni aniqlash balki ularni hal qilish imkoni ham tug‘iladi. Sotishni tahlili oldiga quyidagi vazifalar qo‘yiladi: - - rahbariyatning samarali boshqaruvi (taktik va strategik) qarorlarni qabul qilish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar bilan ta’minlash;
- - savdoda daromad keltiruvchi tovarlar (ularning turi va tarkibini kengaytirish), yo‘qotishlarga olib kelayotgan tovarlarni (ularni ishlab chiqarishni qisqartirish va to‘xtatish) aniqlash;
- - korxona (marketing, sotish) bo‘limlari faoliyat samaradorligini baholash;
- - bozorni segmentlarga mos ravishda ajratish;
- - oqilona marketing siyosatini yuritish.
Do'stlaringiz bilan baham: |
