1 Huquqiy madaniyatni yuksaltirish davlat siyosatining muhim yo’nalishi

huquqiy madaniyat- bu kundalik hayotda amalga oshiriladigan huquq va davlat haqidagi bilimlar tizimi, boshqacha aytganda, amalga oshirilgan adolat tuyg'usidir. Binobarin, odamlarning e’tiqodlari ularning harakatlarining o‘zagini tashkil etganidek, huquqiy ong ham huquqiy madaniyatning o‘zagi, ichki asosini tashkil etadi.
Huquqiy madaniyat quyidagilar bilan tavsiflanadi:

• 
  aholi huquqiy ongining rivojlanish darajasi;
  
• 
  huquqiy faoliyatning rivojlanish darajasi;
  
• 
  huquqiy hujjatlarning butun tizimining mukammallik darajasi.
  

Jamiyatning huquqiy madaniyati inson erkinligini, xavfsizligini, inson huquqlarini ta'minlash sharti, uning huquqiy himoyasi, fuqarolik faolligining kafolatidir. U hokimiyatni shaxsning huquqiy maqomini qonun va sud orqali ta'minlashga huquqiy ahamiyat berishga "majbur qiladi".

15
Shaxsning huquqiy madaniyati jamiyat huquqiy madaniyatining tarkibiy qismidir. U shaxsning ijtimoiylashuvini va shaxsning qonuniy faoliyatini ta'minlaydigan uning progressiv rivojlanishining darajasi va xarakterini aks ettiradi.

Jamiyat umumiy madaniyatining bir qismi sifatida huquqiy madaniyat quyidagi omillar bilan tavsiflanadi:
Huquqning haqiqiy ehtiyoji;
Mamlakatda qonuniylik va tartibning holati;
Jamiyatda yuridik fan va yuridik ta'limning rivojlanish darajasi.
1.2 Huquqiy madaniyatning turlari (shakllari).
Huquqiy madaniyatning tuzilishi - bu huquq, huquqiy ong, huquqiy munosabatlar, huquq-tartibot, sub'ektlarning qonuniy faoliyati.
Shaxsning huquqiy madaniyati uchta holatda - huquqiy madaniy yo'nalishlarda, ularni amalga oshirish bo'yicha ijodiy faoliyatda va ushbu yo'nalishlarni amalga oshirish natijalarida namoyon bo'ladi. Shaxsning huquqiy madaniyati shaxsning ijtimoiy rivojlanishining ko'rsatkichi: uning darajasi va yo'nalishi (turi) bo'yicha. Shu munosabat bilan huquqiy madaniyatning quyidagi turlari haqida gapirish mumkin: fuqarolik huquqi (fuqarolik huquqi), sud-tibbiyot, ma'muriy va sud protsessual.
Shaxsning huquqiy madaniyati tarkibi quyidagi elementlardan iborat:
* psixologik element (huquqiy psixologiya);
* mafkuraviy element (huquqiy mafkura);
* xulq-atvor elementi (huquqiy ahamiyatga ega xatti-harakatlar).
Jamiyat huquqiy madaniyatining tuzilishi quyidagi darajalarga ega:
jamiyatning huquqiy ongi va huquqiy faolligi darajasi;
huquqning rivojlanish darajasi (huquqiy matnlar madaniyati va boshqalar);

16
qonun ijodkorligi madaniyati, huquqni muhofaza qilish va huquqni muhofaza qilish faoliyati.

"Mikro darajada" huquqiy madaniyat shaxsning huquqiy ongining holatini, ya'ni qonunni bilish darajasini va unga hurmat darajasini, shuningdek, xulq-atvorning tegishli stereotiplarini aks ettiradi.
Jamiyatning huquqiy sohasida o'rnatilgan amaliyot sifatida tushuniladigan "butun holda" huquqiy madaniyat "huquq tizimi" tushunchasi bilan sinonimdir. Bu erda "tizim" atamasi eng yuqori darajadagi mavhumlik darajasida huquqqa nisbatan qo'llaniladi. Huquqiy tizim kontseptsiyasi ma'lum bir mamlakat yoki davrning qonunlari haqida "ko'p o'lchovli" tasavvurga ega bo'lishga imkon beradi. Huquq tizimi jamiyatning quyi tizimlaridan biri (iqtisodiy, siyosiy va boshqalar bilan birga). Shuning uchun u "aloqa" va "tashqi" muhit bilan o'zaro ta'sirda o'rganiladi. Agar “huquq ichidagi” tizimli shakllanishlar (huquq tizimi, qonunchilik tizimi) bir jinsli elementlardan (huquqiy normalar, normativ-huquqiy hujjatlar) iborat bo‘lsa, huquq tizimi huquqiy madaniyatni ko‘rib chiqishda biz sanab o‘tgan juda xilma-xil elementlarni o‘z ichiga oladi.
Huquq tizimi doimiy ravishda “tashqi” muhit bilan, birinchi navbatda, axborot almashish orqali o‘zaro aloqada bo‘ladi. Shunday qilib, jamiyat (uning sinflari, ijtimoiy guruhlari) huquqiy konsolidatsiyani talab qiladigan o'z ehtiyojlari to'g'risida "biplaydi". Ushbu ehtiyojlarni aks ettirgan holda, huquq tizimi tegishli huquqiy ko'rsatmalarni "beradi". Shu bilan birga, unga ta'sir ko'rsatish kanali - huquq ijodkorligi orqali - huquq normalarida moddiylashadigan jamoat huquqiy ongidir. Ikkinchisi, o'z navbatida, huquqiy munosabatlar, huquqni qo'llash va boshqalar orqali ijtimoiy munosabatlarda gavdalanadi. Bu munosabatlar vaqt o'tishi bilan o'zgaradi, yana qonunni tuzatishni talab qiladi - va jarayon qayta tiklanadi. Natijada, huquq va jamiyat o'rtasidagi o'zaro ta'sir sohasida o'ziga xos "sikl" paydo bo'lib, uning doirasida doimiy ravishda ijtimoiyning huquqiyga, huquqiyning esa ijtimoiyga aylanishi sodir bo'ladi.

17
Huquqiy madaniyatning oddiy, kasbiy (maxsus) va nazariy kabi darajalari (turlari) ham mavjud.