1. Ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan zaharli va zararli moddalar (zzm)

Zararli moddalarning insonga tasiri
Reja:


1.Ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan zaharli va zararli moddalar (ZZM).

2. 
   ZZMlarning inson organizmiga ta’sir qilish xususiyatlari.
   
3. 
   ZZMlardan ishlovchilarni himoya qilish tadbirlari.
   

Mexnat kilish jarayonida kishi organizmiga salbiy ta’sir kursatadigan turli moddalar bulishi umkin.
Bu moddalarning uzlari yoki ularning brikmalari ishlovchilar organizmiga ta’sir etish okibatida, ular kasb kasalligiga chalinishi, mexnat kobiliyatini vaktincha yoki butunlay yukotishi mumkin.
Bu moddalar kimyoviy zaxarli yoki zararli moddalardir.
Ishlab chikarish sharoitida ishchilarga zararli moddalarning ta’sirini bilish, ulardan muxofazalanishda muxim axamiyat kasb etadi.
Ishlab chikarishda zaxarlanishlar.
Ishlovchilarga kimyoviy modullar kasbga doir faoliyatning kupgina turlarida ishlashda ta’sir kilishi mumkin.
Xozirgi davrda dunyoda 5 mln. dan ortik kimyoviy moddalar ma’lum. Shundan 60 mingga yakini ishlab chikarishda kullanar ekan.
Shu jumladan GMT olib borladigan ishlarda xam kimyoviy zaxarlash xsusiyatiga ega bulgan moddalar ishlatiladi:

• 
  polimetr plenkalar bilan ishlashda;
  
• 
  kuduk kovlash, kuduklarni nazorat kilishda;
  
• 
  gidromexanizatsiya ishlarida;
  
• 
  maxsus sugorish ishlarida;
  
• 
  portlovchi moddalar bilan ishlaganda;
  
• 
  gerbitsidlar ishlatganda;
  
• 
  asbob uskunalarni zararsizlantirishda va shu kabilar.
  

Zaxarli moddalar (ZXM) -deb, inson organizmiga oz mikdorda tushib, unda tukimalar bilan kimyoviy yoki izik kimyoviy uzaro ta’sirga kirishadigan va muayyan sharoitlarda soglikni buzilishiga olib keladigan moddalarga aytiladi.
Mexnat faoliyati sharoitlarida ta’sir etadigan ZXM lar ishlovchilarni ish kobiliyatini pasaytiradi, kasbiy kasalliklarga sabab buladi. Ishlab chikarishning (i/ch) xom ashiyo , oralik, va oxirgi maxsulotlari , aralashmalar , yordamchi moddalar , chikindilarni xam ZXM lar katoriga kiritish mumkin. ZXM lar kattik suyuk, gaz, parlangan xolatlarda bulishi mumkin.